نگاهی به نقشه فراوانی ایستگاه‌های مترو در مناطق مختلف شهر تهران
نگاهی به پراکندگی ایستگاه‌های درحال بهره‌برداری شبکه خطوط هفتگانه متروی تهران در مناطق ۲۲گانه شهر حاوی نکاتی قابل توجه و ارزنده است که بررسی موشکافانه و کارشناسی آنها، ایده‌های عملیاتی ارزنده‌ای را در اختیار تصمیم‌گیرندگان امور شهری قرار می‌دهد.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، آغاز به کار شرکت متروی تهران گرچه قدمتی به‌اندازه 45 سال (حدود نیم قرن) دارد اما بهره‌برداری از اولین ایستگاه‌های آن به انتهای سال 1377 بازمی‌گردد؛ در آن برهه ایستگاه‌های وردآورد، صادقیه و کرج از خط 5 مترو به‌عنوان نخستین ایستگاه‌های شبکه حمل‌ونقل ریلی پایتخت راه‌اندازی شد و از یک سال بعد از آن، ایستگاه‌های داخل شهر تهران به‌مرور زمان در مدار بهره‌برداری قرار گرفت، اما ایستگاه‌های افتتاح‌شده تا امروز که در مرز 140 ایستگاه قرار گرفته‌اند، بیشتر در چه مناطقی وجود دارند و علت این تفاوت در میزان پراکندگی ایستگاه‌ها چیست؟
مناطق برخوردار به‌لحاظ تعداد ایستگاه مترو
نگاهی به تعداد ایستگاه‌های خطوط هفتگانه شبکه مترو در مناطق مختلف گویای آن است که مناطق 11 و 12 به‌ترتیب با 15 و 16 ایستگاه در صدر جدول فراوانی ایستگاه‌ها به‌لحاظ منطقه وقوع آنها قرار دارند. مناطق 6، 7، 2 و 4 نیز در شرایط مشابهی قرار دارند و بین 9 تا 13 ایستگاه در آنها به چشم می‌خورد. سایر مناطق با فاصله‌ای معنادار نسبت به 6 منطقه‌ای که از آنها صحبت شد، قرار داشته و تعداد ایستگاه‌های آنها حداکثر به 6 الی 7 ایستگاه می‌رسد. البته در این بررسی برخی ایستگاه‌ها در مرز دو منطقه قرار دارند که آنها را برای هر دو منطقه منظور کرده‌ایم؛ تعداد این قبیل ایستگاه‌ها 6 عدد است.
واقعیتی عجیب در مورد مناطق کم‌برخوردار
آمار چنین نشان می‌دهد که برخی مناطق به‌واقع در فقر بهره‌مندی از ایستگاه‌های شبکه مترو قرار دارند؛ به‌طور مثال مناطقی همچون مناطق 9 و 20 صرفاً از 3 ایستگاه برخوردار بوده و مناطق پرجمعیتی مثل مناطق 15 و 17 هریک تنها از 2 ایستگاه بهره‌مند هستند. اوضاع در مناطق 18 و 21 تعجب‌برانگیزتر است وقتی متوجه می‌شویم منطقه 18 با وسعت 81 کیلومترمربع و جمعیت بیش از 420 هزار نفر فقط یک ایستگاه مترو دارد و منطقه 21 که رتبه توسعه‌یافتگی آن در پایتخت 7 عنوان شده و یکی از 5 منطقه وسیع تهران تلقی می‌شود، کلاً از وجود این امکان شهری بی‌بهره است. این اعداد و ارقام به‌راستی جای تعجب و البته کنکاش بابت علل تفاوت تعداد ایستگاه‌های موجود در مناطق مختلف دارد.
ایستگاه‌های جدید که هنوز در آمار نیامده‌اند
البته ذکر این نکته الزامی است که هنوز حدود 35 ایستگاه در خطوط هفتگانه شبکه متروی تهران وجود دارند که به مرحله بهره‌برداری نرسیده‌اند و با افتتاح آنها، وضع برخی مناطق از جمله مناطق 5، 6، 2، 14 و 20 بهتر از آنچه هست، خواهد شد. مناطق دیگری از جمله مناطق 3، 7، 11، 12، 13 و 15 نیز از ایستگاه‌های جدید که به‌مرور زمان تکمیل خواهند شد، بی‌بهره نخواهند بود، با این حال وضعیت مناطق غربی و جنوب غربی پایتخت همچنان جای تأمل دارد و باید فکری به حال آنها کرد تا تمام پیکره شهر از شبکه حمل‌ونقل ریلی به‌نسبتی متوازن و بر اساس جمعیت و وسعت هر منطقه بهره‌مند شود.
توسل به طرح جامع حمل‌ونقل ریلی اخیر پایتخت
"علی امام" مدیرعامل شرکت مترو در این رابطه ضمن اذعان به تفاوت معنادار فراوانی ایستگاه‌ها در مناطق مختلف پایتخت می‌گوید: باید توجه داشت که نقشه کنونی مسیر خطوط مترو، چند دهه پیش و براساس محدوده شهر و جمعیت زمان طراحی خطوط تبیین شده است، بالطبع تهران در دهه‌های بعد و خصوصاً دهه‌های هفتاد و هشتاد خورشیدی، شکل و شمایل جمعیتی و نیز توسعه جغرافیایی خاصی را تجربه کرد که حتی در پیش‌بینی افق‌های 20ساله و یا بیشتر پیش‌بینی‌شده در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، چنین تصورات شهرسازی و شهرنشینی در کلان‌شهر تهران وجود نداشته است با این اوصاف در طرح جامع حمل‌ونقل ریلی اخیر پایتخت که سال 1398 در شورای‌عالی ترافیک کشور مصوب شد، برای رفع این عدم توازن پراکندگی ایستگاه‌ها، فکرهای خوبی شده است.
خطوطی که همه‌جای شهر را فرا می‌گیرند
مدیرعامل شرکت مترو در ادامه آخرین نسخه طرح جامع حمل‌ونقل ریلی پایتخت را که در بهمن ماه 1398 از سوی شورای‌عالی ترافیک کشور تأیید و برای اجرا به شرکت متروی تهران ابلاغ شد، نقشه راه دقیق و کارگشایی برای تکمیل شبکه خطوط مترو در افق سال 1420 می‌داند و می‌گوید: طبق این طرح، 4 خط دیگر به‌طول تقریبی 152 کیلومتر به‌همراه 2 خط اکسپرس به‌طول حدود 54 کیلومتر به شبکه فعلی افزوده خواهد شد تا مجموع طول خطوط متروی تهران به 504 کیلومتر برسد.
وی در ادامه می‌گوید: در این طرح 4 خط جدید 8، 9، 10 و 11 طوری طراحی وجانمایی شده‌اند که اولاً پیوستگی خطوط فعلی و جدید را سبب می‌شوند و رینگ خطوط ریلی را با یکدیگر تشکیل می‌دهند و ثانیاً بسیاری از مناطق کم‌برخوردار نیز صاحب ایستگاه‌های متعدد خواهند شد. این برنامه البته نیاز به حمایت و پشتیبانی دولت‌های پیشِ‌روی مدیریت شهری خواهد داشت تا بتوان با یک برنامه‌ریزی دقیق به‌لحاظ زمان اجرا و تأمین مطمئن منابع مالی، شرایطی استاندارد را برای بهره‌مندی همگان از شبکه حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری پدید آورد.
انتهای پیام/+