وضعیت قلدری و آزار در مدارس کشور چگونه است؟/ آموزش ضمن خدمت بی‌ربط به نیاز معلمان!
عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش ضمن تشریح دلایل نمرات ضعیف دانش آموزان ایران در آزمون بین‌المللی تیمز، وضعیت قلدری و آزار در مدارس کشور را نیز تشریح کرد.
مسعو کبیری در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم درباره دلایل نمرات ضعیف دانش‌آموزان ایرانی در آزمون بین‌المللی تیمز 2019 اظهار کرد: در سال 2019 شاخص زمان آموزش در ایران بدتر شد؛ در ایران 768 ساعت زمان آموزش در پایه هشتم داریم که کشور قبل از ایران در تیمز 2019 ساعات آموزشش 850 ساعت یعنی حدود 90 ساعت بیشتر است.
وی افزود: ایران هم در پایه چهارم و هم پایه هشتم کمترین میزان زمان آموزش را دارد، در پایه چهارم ساعت آموزش ایران 627 ساعت است و میانگین در کل دنیا 900 ساعت است یعنی ظرف آنقدر کوچک است که اگر در آن بهترین غذا را هم بریزیم عملاً جوابی نمی‌دهد. وقتی دیدگاه کیفیت گرا می‌شود به این مسائل توجه می‌کنند که زمان آموزش در مدارس بیشتر شود البته مقاومت‌هایی وجود خواهد داشت، معلم مشکل پیدا می‌کند، هزینه‌ها بیشتر می‌شود.
آموزش ضمن خدمت معلمان بی ربط به مهارت و نیازهای معلمان!
مدیر داده پردازی مطالعات تیمز و پرلز گفت: منظور من از کم بودن زمان آموزش در ایران، ساعاتی است که دانش آموز سر کلاس صرف کرده است مثلاً در پایه هشتم زمان مصوب هزار ساعت است اما آنچه در عمل اتفاق می‌افتد اینگونه نیست. برای کیفیت باید زمان آموزش را بیشتر کنیم و مقدار زیادی روی عدالت آموزشی کار شود، آموزش معلمان را جدی‌تر گرفت؛ هم‌اکنون آموزش معلمان شامل چه مواردی می‌شود؟ برای اینکه هزینه را کم کنند کلاس‌ها را غیرحضوری کرده‌اند و آنچه که وجود دارد به آموزش ضمن خدمت بی‌ربط به مهارت و نیازهای معلمان تبدیل شده است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با اشاره به اینکه تا دلتان بخواهد موارد حاشیه‌ای و بی ارتباط به نیاز معلمان به عنوان دوره‌های ضمن خدمت تعریف شده است و آن هم به صورت آزمون مجازی بیان کرد: فرض این است که افراد متن را خوانده و امتحان می‌دهند اما تحقیق کنند چند درصد افرادی که امتیاز مورد نیاز را کسب می‌کنند، محتوای مدنظر را خوانده‌اند؟! یعنی هدف مدنظر برای دوره ضمن خدمت را برآورده کرده‌اند؛ بررسی کنند تأثیر دوره‌های ضمن خدمت فعلی در کار معلمان چیست، مثلاً اگر بخواهند روش تدریس را یاد بگیرند یک دوره روش تدریس برای آنها می‌گذارند و انتظار این است معلمان این روش را در کلاس درس اجرایی کنند تا دانش آموزان نیز از این قضیه منتفع شوند اما بررسی کنند چه میزان این اتفاق می‌افتد.
کبیری در پاسخ به این پرسش که خیلی‌ها اعتقاد دارند محتوای آموزشی ارائه شده در مدارس به درد دانش آموزان نمی‌خورد، سهم محتوای نامناسب در کسب نتایج ضعیف دانش آموزان ایرانی چقدر است؟ متذکر شد: در تیمز تأکید بر این نیست که محتوا چقدر خوب است یا بد حتی اگر کتاب را هم عوض کنیم ممکن است تأثیرات جزئی داشته باشد، اینکه ما چه چیزی را قصد و چه چیزی را کسب می‌کنیم، بین این دو فاصله بزرگی وجود دارد و چون این فاصله است اتفاقاتی که قصد می‌کنیم با آنچه کسب می‌شود، متفاوت است.
در مدارس به استدلال توجه نمی‌کنیم
وی ادامه داد: مثلاً معلمی که آموزش ندیده تا بداند استدلال را چگونه آموزش دهد نمی‌تواند آن را عملیاتی کند، حتی اگر کتاب‌های درسی را عوض کنیم و بهترین کتاب دنیا باشد نیاز است معلم توانمند شود یا اینکه چقدر دانش آموز به استدلال عادت دارد موضوع بسیار مهمی است، در آموزش مدارس چقدر به موضوع استدلال دانش آموزان توجه داریم؟ چند بار به آنها می‌گوییم درست فکر کن یا تحقیق کن. هم‌اکنون معنای تحقیق کردن این شده است که از روی یک مطلب کپی کنند در حالیکه تحقیق بالاترین مرحله یادگیری است و در اینجا فرد باید روش‌های متفاوت را چک کند و در نهایت نتیجه گیری و استنباط کند.این کلیتی است که آموزش و پرورش باید ارائه دهد در آموزش باید فرانگرانه‌تر نگاه کنیم و سراغ اینگونه مهارت‌ها برویم، مقدار زیادی از مشکلاتمان از این جنس است.
وضعیت قلدری و آزار در مدارس چگونه است؟
عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که احساس تعلق دانش آموز به مدرسه چقدر در میزان یادگیری تأثیر دارد؛ در مطالعات تیمز این موضوع با مسائلی همچون علاقه به بودن در مدرسه، داشتن احساس امنیت در مدرسه، رفتار عادلانه معلمان و... سنجیده می‌شود؛ گفت: 61 درصد دانش آموزان پایه چهارم ایران گفته‌اند هیچ وقت در مدرسه مورد قلدری و آزار قرار نگرفته‌اند، 7 درصد دانش‌آموزان شرکت‌کننده در این آزمون اعلام کرده‌اند هر هفته و 32 درصد اعلام کرده‌اند تقریباً هر ماه مواجه با قلدری و زورگویی (bullying) در مدرسه هستند در پایه هشتم نیز وضعیت بهتر است اما وقتی در بستر بین المللی نگاه می کنیم وضع ایران آنقدرها هم بد نیست و شاخص ایران 10.2 است یعنی وضعیت قدری بهتر از میانگین بین‌الملل است، کشورهای زیادی داریم که وضعشان از ایران بدتر است مانند آفریقای جنوبی، مالزی، مراکش، مصر و بحرین و برخی کشورها همچون ژاپن، چین تایپه، کره جنوبی وگرجستان وضعشان از ایران بهتر است.
وی افزود: وضع امریکا از ایران بدتر است البته وضع امریکا نسبت به قبل بهتر شده است و وضعیت ایران نیز نسبت به دوره قبل قدری بهتر شده است.
مدیر داده پردازی مطالعات تیمز و پرلز در پاسخ به این پرسش که در ارزیابی مطالعات تیمز 2019 رضایت معلمان از شغلشان بالاتر است دلیل این چیست؟ بیان کرد: در پژوهش دیگری نیز این موضوع را رصد کردیم، شاخص‌های تیمز مالی نیست و بیشتر به ارزشمندی شغل معلمی توجه دارد و در تحقیقی که در زمینه ارزشمندی شغل معلمی انجام دادیم، همین نتایج به دست آمد. در زمینه مالی تفاوت جدی بین رضایت از دستمزد و ارزشمندی شغل معلمی وجود دارد، معلمان تصور می‌کنند کار معناداری انجام می‌دهند و این نکته مثبتی است.
کاهش رضایت شغلی معلمان از تیمز 2015 تا 2019
وی افزود: نمره ایران در رضایت شغلی معلمان پایه چهارم 10.2 است و قبلاً جزو سه کشور اول بودیم، در پایه هشتم نیز در مقایسه با گذشته روند قدری پایین آمده است یعنی از سال 2015 تا 2019 شاهد کاهش رضایت شغلی معلمان ریاضی بودیم اما در مجموع هنوز بالای میانگین جهانی هستیم.
کبیری در پاسخ به این پرسش که نتایج آزمون تیمز تحلیل و به آموزش و پرورش ارائه می‌شود، برونداد آن در سیاست گذاری‌ها چیست؟ اگر واقعا این تحلیل‌ها تاثیرگذار بود باید تا به امروز تغییرات مثبتی را در وضعیت عملکرد دانش آموزان ایرانی شاهد بودیم؟ بیان کرد: نمی توانم بگویم به این تحلیل‌ها توجه نمی‌شود به هرحال این مسائل مورد توجه قرار می گیرد و ذهن سیاست گذاران را به خود مشغول می‌کند اما اینکه تا چه اندازه عمل مناسب انجام شود و بتوانند آن را اجرایی کنند جای سوال است.
تحلیل‌های آزمون تیمز به سیاست منجر نمی‌شود
وی در پایان یادآور شد: معتقدم در کنار تحلیل نتایج نیازمند حلقه واسط دیگری تا اجرا هستیم مثلاً وقتی می‌گوییم میزان رضایت شغلی معلمان قدری افت داشته است چکار کنیم که شرایط بهتر شود در اینجا یک حلقه‌ای به نام سیاست نیاز است یعنی پژوهش باید به سیاست مشخص برسد؛ لزوماً داده‌های مطالعه تیمز همان سیاست نیست. مثلاً ایران در ریاضی قدری بهتر بوده و در علوم نسبت به قبل وضعیت مناسبی ندارد اینجا یک سوال مطرح می‌شود که باید چکار کنیم و پاسخ به این سوال مقداری کار می‌خواهد. ممکن است یک نفر بگوید از طریق جلسات یا پژوهش مشکل را حل کنیم یا فرد دیگری راهکار متفاوتی داشته باشد البته در سال‌های اخیر پژوهش‌هایی انجام شد مثلاً درباره کتاب‌های درسی و ... و این‌ها می تواند بگوید این کار را نکنید و این کار را انجام بدهید یعنی سیاست نشان دهد.
مسئله دیگر این است که تا چه اندازه پژوهش یا سیاستی که توصیه شده در بدنه نظام اجرایی شده است، حتی اگر به نتیجه کاملا مشخص هم برسیم باید برنامه‌ای برای اقدام داشته باشیم وگرنه فقط در حد نتایج باقی می‌ماند، این بخش را حوزه‌های اجرا باید پشتیبانی کنند.
به گزارش تسنیم، نتایج کسب شده توسط دانش آموزان ایرانی در آزمون تیمز 2019 بدین شرح است:
در آزمون تیمز پایه چهارم، ایران با نمره کل 443در میان 58 کشور شرکت‌کننده در جایگاه 50 و در میان 12 همسایه حاضر در آزمون تیمز 2019 پایه چهارم در جایگاه نهم آموزش و یادگیری ریاضی قرار گرفته است!
در پایه هشتم نیز روند نمرات کسب شده توسط دانش آموزان ایرانی چندان امیدوار کننده نبوده و در آزمون ریاضی پایه هشتم نیز 39 کشور حضور داشتند که ایران رتبه 29 را کسب کرد، در علوم پایه هشتم نیز بین 39 کشور، ایران رتبه 32 را کسب کرده است!
انتهای پیام/