مشکلاتی که گریبان تولید و صادرات کشور را گرفته است/ انتقاد از نحوه ارزش گذاری کالاهای صادراتی

احمد محمدزاده در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم گفت: با وجود همه فشارهای ناشی از تحریمها، عده ای هم چوب لای چرخ صادرات و تولید می کنند و اگر در گذشته با تحریم داخلی روبرو بودیم اکنون با یک تهدید داخلی مواجهیم.

41 سال است که در حوزه تولید و صادرات فعالیت دارد. 65 ساله است. عضو سابق هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران و رئیس سابق اولین خانه صنعت کشور است. خود را سرباز صنعت ایران می داند و می گوید: تا جانی و نایی در بدن دارم پای عهدم با صنعت این کشور می مانم، هرچند بسیاری از همسنگرانم در حوزه تولید و صادرات جلای وطن کرده اند و بریده اند.

به ساختار شرکتهای تولیدی و صنعتی نقد دارد، با بیان اینکه ساختار 90 درصد آنها خانوادگی است می گوید: چرا فرزندان سرمایه گذاران به علت مهاجرت ادامه حرفه پدر را که تولید و صادرات باشد رها می کنند؟

 وقتی اعضایی از خانواده به هر دلیل از این شرکتهای خانوادگی خارج می شوند شرکت در ادامه کار با مشکل مواجه می شود چنانچه به دلیل عدم تربیت مدیر و عدم تمایل در فرزندان صنعتگران که حاضر نیستند جا پای والدینش در تحمل مرارتها بگذارند دست آخر می ماند شرکت و کارخانه هایی با تجهیزات قدیمی و مدیرانی که با همه سختی ها، با عشق پای ادامه کارشان در صنعت مانده اند.

• کاش نگران پیرشدن صاحبان صنعت و عدم وجود ادامه دهندگی برای تداوم راه آنها باشیم

او می گوید: همه نگران پیرشدن جمعیت هستند، ای کاش به پیرشدن صاحبان صنعت و عدم وجود ادامه دهندگانی برای تداوم راه آنها نیز توجه شود.

با عشق از ایران و صنعت آن سخن می گوید گرچه در صدایش غم و سختی موج می زند. می گوید: تنها یک درخواست اساسی داریم؛ فقط بگذارند تولید و صادراتمان را بکنیم .

درد و دل زیاد دارد، از مشکلات بسیاری سخن به میان می آورد از ارزش کالای صادراتی و مالیات ارزش افزوده تا حتی مشکلات حمل و نقل و ترابری، می گوید: امسال چند مورد هم از این مشکلات حل شود به مشکلات عمومی حوزه تولید و صادرات کمک شده و منویات مقام معظم رهبری در امر تولید و رونق آن تحقق می یابد.

• از نیمه دوم سال 99 کرونای ارزشگذاری کالای صادراتی به جان صنعت و تولید و صادرات این کشور زده است

به نحوه کشف قیمت ها و تعیین ارزش برای کالاهای صادراتی نقد دارد و می گوید: از نیمه دوم سال 99 کرونای ارزشگذاری کالای صادراتی به جان صنعت و تولید و صادرات این کشور زده است و در این شرایط کسی پاسخمان را نمی دهد. به هرجا و هرکس می توانستیم نامه زدیم که با کشف قیمت صحیح بگذارید تولید و صادراتمان را بکنیم . در حالی که ارزشگذاری ها کاملاً غیرواقعی تعیین شده اند و از نیمه دوم سال گذشته بلاتکلیف مانده ایم تا در خصوص صادرات قبلی، کمیته هایی که قرار است در سال 1400 تشکیل جلسه دهند، چه تصمیم خواهند گرفت اینکه ارزش آنها عطف به ماسبق می شود یا خیر؟ در این شرایط دیگر جرأتی برای صادرات برای ما نمانده است.

غمین است. می گوید: به 13 کشور صادرات داشتیم. برای برندینگ کالاها و محصولاتمان و شناسایی آن در این کشورها زحمتهای بسیار کشیده ایم و اکنون بعد از گذشت 4 ماه در بلاتکلیفی، برگشته ایم به نقطه صفر.

ادامه می دهد: با مشکلاتی که قانون چک و ارزش افزوده و... برایمان به وجود آورده به نوعی کنار آمده ایم ولی کرونای ارزشگذاری کالاهای صادراتی ما را از پای درآورده و کسی نیست به وضعیت صنعت و صادرات کشور رسیدگی کند.

نگذاریم صنعت و افرادی مانند او از مشکلات و چوبهایی که لای چرخ تولید و صنعت و صادرات گذاشته می شود بمیرند.

• صادرات رگ حیاتی اقتصاد در شرایط فعلی است

او که در کارنامه 41 سال فعالیت صنعتی اش ریاست اولین خانه صنعت کشور را دارد تصریح می کند: صادرات در شرایط  فعلی که مذاکرات نتیجه نگرفته رگ حیاتی اقتصاد کشور است. بسیار نقش محوری دارد و حتی دولت برخی از نیازهایش را از کانال همین بخش خصوصی انجام می دهد.

• هرکس از هر طریقی که می تواند باید به سرپا نگه داشتن چرخ صنایع و تداوم صادرات کمک کند

وی تأکید می کند: هرکس از هر طریقی که می تواند باید به سرپا نگه داشتن چرخ صنایع و تداوم صادرات کمک کند.

محمدزاده با اشاره به فرایند صادرات و تعیین اینکه هر صادرکننده به ازای هر میزان صادراتی چه میزان ارز باید به کشور بازگرداند می گوید: بعد از تعیین میزان ارز مربوطه به ازای صادرات برای تک تک کالاها، تعرفه مربوطه به گمرکات کشور ابلاغ می شود. هر کالایی برای اینکه از گمرک ترخیص شود باید 10 مرحله مهم را طی کند. اولین مرحله برای ترخیص هر کالایی ثبت اظهارنامه در سامانه EPL  است. به محض اینکه هر کالایی در گمرک توسط سامانه EPL اظهار می شود، این سامانه بلافاصله اظهارنامه را قفل و یا به اصطلاح کوتاژ می کند و برای هر اظهارنامه ای شماره کوتاژ یا شماره سریال اظهار نامه صادر می شود.

وی ادامه می دهد: در محدوده زمانی تعیین شده فرد موظف است پس از انجام صادرات به سه روش فرد موظف است عمل کند یا در ازای کالای صادراتی باید ارز وارد کشور کرده و در سامانه نیمایی به فروش برساند. یا در ازای صادرات واردات کند یا مجوز خود برای واردات را به فرد دیگری واگذار کند.

این صادرکننده گفت: ما تا قبل از دی سال گذشته بدون نیاز به کمکی از دولت صادرات کرده و در ازای آن مواد اولیه برای تولید خود وارد می کردیم . وقتی در زمان صادرات با نرخ ارزش مندرج در سامانه صادرات انجام شده صدور برگ عدم مرور زمان به محصولات صادر شده قبل از ارزشگذاری جدید و عطف به ماسبق کردن و نتیجه را محول کردن به کمیسیون چه معنای جز بلاتکلیف گذاشتن صادرکننده دارد.

وی می افزاید: این شرایط برای مایی که خود در ازای صادرات ارز وارد می کردیم، شرایطی ایجاد کرده که خود محتاج ارز شده ایم.

• ارزشگذاری سالی یکبار آنهم در ابتدای سال صورت گیرد

می گوید: خواهش ما صادر کنندگان این است که ارزشگذاری کالای صادراتی سالی یکبار ، آنهم در ابتدای سال صورت گیرد تا بتوان تکلیف خود را با طرف خارجی دانست.

او اضافه می کند: در زمان صدور کالا جهت تعیین ارزش گمرکی کالاهای صادراتی باید روزانه به سایت ارزش مراجعه کرد و از آخرین قیمتها و تغییرات احتمالی آگاه شد و در صورت نبود قیمت پایه صادراتی، ضمن بررسی ارزش اظهارشده توسط صاحب کالا با درج عبارت «فاقد هرگونه اعتبار جهت تسهیلات صادراتی از جمله جوایز صادراتی و واردات در مقابل صادرات و...» بر روی پروانه و اظهارنامه صادراتی، ظرف مدت 48 ساعت نسبت به ارسال اسناد و مدارک مربوطه برای تعیین ارزش گمرکی صادراتی به دفتر بررسی و تعیین ارزش باید اقدام کرد.

وی ادامه می دهد: کالاهای مشمول عوارض صادرات صرفا پس از تعیین و اعلام ارزش توسط دفتر بررسی و تعیین ارزش قابل صدور خواهند بود.

• قیمت گذاریهای اساسی توسط خود دولت صورت گیرد

وی با این نقد که در حال حاضر جلوی چشم همگان برخی گران فروشی های قانونی صورت می گیرد، می گوید: تعیین قیمت رقابتی در بورس کالا  مشکلاتی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان شده ایجاد کرده و در عوض بهشتی شده برای پالایشگاهی ها و پتروشیمی هایی که در بورس عرضه دارند.

او با اشاره به اینکه در مدت مشابه سال قبل اگر مراجعه به قیمت برخی محصولات مانند کالاهای پلیمری و شیمیایی در بورس شود متوجه درصد افزایش در طول سال می شوید. با تغییر قیمتها چطور می توان از این تغییرات برای طرف خارجی گفت. وقتی نمی توان این انتقال را به او داشت لذا مجبوری خود زیان این تغییرات را بپذیری.

محمدزاده با اشاره به مثالی گفت: تصور کنید کارگزار قیمت پایه یک محصول را که توسط یک شرکت پتروشیمی به صورت انحصاری تولید می شود را 25هزار تومان تعیین می کند. بعد در یک بازار رقابتی این کالا در نهایت بین 32 تا 36هزارتومان قیمت گذاری می شود، به نظر شما این گران فروشی قانونی مقابل چشم همگان نیست؟

وی تصریح می کند: درخواست داریم تا قیمت گذاری اساسی در خصوص مواد اولیه توسط خود دولت صورت گیرد  تا تکلیف صادرکننده مشخص شود. 

او تصریح می کند: ما از بورس کالا گله مند نیستیم، بلکه به سیاستگذاری و برخی فرایندها در تعیین قیمتهای رقابتی منتقدیم. چراکه متنفع نهایی این جریان عرضه کننده کالا و محصول در بورس است. علت اصلی تعیین قیمت رقابتی، عرضه کم و تقاضای بالاست.

وی تأکید می کند: نباید چنین اتفاقی به یک رویه تبدیل شود که دائماً در هر عرضه قیمت بالا رود، در حالی که قیمت ارز ثابت شده یا رو به کاهش است این مسأله قابل توجیه برای خریدار نیست.

• قوانین مربوط به صادرات ثابت نگه داشته شود

این صادرکننده از تغییرات دائم قوانین گله مند است، می گوید: تقاضا داریم که حداقل تغییر قوانین که بیشتر در حد بخشنامه و بانگاه سلیقه ای است را به جای کوتاه مدت هر 6ماه یکبار انجام دهند. صادرکنندگان عملاً گیچ شده اند. قوانین مربوط به صادرات باید ثابت نگه داشته شود.

وی افزود: تغییرات دائم قوانین بسیار به تولید و صادرات کشور صدمه زننده است.

• ضرب الاجل های ممنوعیتی ندهند

محمدزاده با اشاره به اعلام های ضربتی و ضرب الاجلی ممنوعیت کالاها بسیار ضربه زننده به صادرکننده از زوایای مختلف و نیز  آبروی کشور است می گوید: خواهشمان این است که حداقل دو ماه فرصت دهند تا صادرکننده به تعهدات خود عمل کند. اینگونه مسائل که دیگر نه ربطی به تحریم دارد و نه دیگر کشورها. با این ضرب الاجلها ما بازارهای بسیاری را از دست می دهیم و تلاشهای قبلی مان از دست می رود.

• 9 درصد مالیات ارزش افزوده به سختی به ما بازمی گردد

این تولیدکننده می گوید: 9درصد مربوط به مالیات ارزش افزوده به سختی به ما بازمی گردد در حالی که پس از انتخاب و طی مراحل یکی از سه روش واردات در ازای صادرات، عرضه ارز در سامانه نیما، یا واگذاری به دیگری، باید ارزش افزوده به ما بازگردد در حالی که این کار با دشواری همراه است.

وی می افزاید: با این اتفاق 9درصد نقدینگی ما حبس می شود و به نظر شما کجا می توان این میزان درصد را جبران کرد؟ با وام گرفتن از بانک و... با نرخهای آن چنانی؟

• لزوم سهمیه بندی در حوزه کالاهای انحصاری و شبه انحصاری

او ادامه می دهد: خواهش ما این است که شورای رقابت در خصوص کالاهای انحصاری و شبه انحصاری ورود کند و در نقش آفرینی آنها ایفای نقش کند. چطور است وقتی مرغ کم است در خصوص آن سهمیه بندی می شود ولی در مورد مواد اولیه چنین نیست؟

محمدزاده تأکید می کند : من موافق اقتصاد آزاد هستم نه سهمیه بندی ولی در جنگ اقتصادی شاید دیگر چاره ای نباشد.

• نهادها و دستگاههای امنیتی ورود کنند

 محمدزاده می گوید: در این 41 سال هرگز حس نکردم لازم است تا برای رسیدگی به وضعیت فعلی چوب لای چرخ و صنعت و صادرات گذاشتند نهادهای امنیتی ورود کنند ولی اکنون حس می کنم زمان ورود آنها به بحث است چراکه مشکل، مشکلی است که به کل جامعه و اینده اقتصاد کشور مربوط است.

وی به نحوه کشف قیمت ساده در خصوص هر کالا می گوید: فرض کنید بناست قیمت یک محصول مشخص شود. سود مغازه دار و کارخانه از آن کم می شود. تقسیم بر قیمت نیمایی به دلار می شود.  حال چطور کالاها کشف قیمت می شوند که تعیین ارزش آنها کاملاً غیرواقعی است؟

از 4 صبح تا پاسی از شب درگیر امور تولیدی و صنعتی است. از پای نمی ایستد ولی می گوید: این روزها سخت می گذرد. سختی از چرخهایی است که عامدانه لای چرخ صنعت و صادرات گذاشته می شود.

می افزاید: مقام معظم رهبری به درستی مشکل اقتصادی را از ناحیه تولید تشخیص داده اند و بر آن تأکید کرده اند ولی پیرو منویات مقام معظم رهبری، از سوی دولت و سازمانهای مربوطه لازم است حمایت از تولید و صنعت و صادرات صورت گیرد. حداقل اگر حمایتی هم نیست حداقل مانع تراشی نشود.

***

• کاش همه درک کنند در شرایط فعلی ورود یک دلار هم حیاتی است

هنوز حرفهای بسیار دارد، بنا می شود تا در فرصت دیگری مشکلات حوزه صادرات و تولیدکنندگان را با او ادامه دهیم. از آخرین مشکلش در حوزه حمل و نقل می گوید که حتی با 4 میلیون پیشنهاد برای افزایش کرایه هنوز نتوانسته وسیله نقلیه مربوطه را برای حل محصولات وارداتی اش که عمده مواد اولیه کارخانه هایش است بیابد.

نگران تولید و صادرات کشور است. در کلامش نوعی دلسوزی موجب می زند.... هنوز حرفهای بسیاری با او باقی است..... .

سخن پایانی محمدزاده این است:  کاش همه درک کنند در شرایط فعلی ورود یک دلار هم حیاتی است. هر کاری که مانع ورود ارز به کشور شود باید یک حرکت ضدامنیتی تلقی شود . ما دنبال این نیستیم که سازمانی یا فردی را زیرسوال ببریم؛ تنها یک تقاضا داریم هر کس به سهم خود کمک کند تا مشکلات حوزه تولید و صادرات حل شود.

گفت وگو از: مریم سلیمی

انتهای پیام/