دیوان عدالت اداری "خانه حاجباشی" اراک را از لیست ثبت ملی خارج کرد
گروه استانها- خانه حاجباشی به عنوان یک اثر ملی درحالی شب گذشته تخریب شد که به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی دیوان عدالت اداری این خانه را از لیست ثبت ملی خارج کرد.
به‌گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک ، خانه احمدقلی خان حاجباشی اراک که در انتهای خیابان جنت واقع شده است، مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی اول است و به توسعه اراک در دوره پهلوی مربوط می‌شود.
این بنا دارای تناسب‌های هندسی طلایی در معماری بود، تزئینات خوبی داشت، بنایی متقارن قلمداد می‌شد و سیستم آبرسانی از قنات شهر را دارا بود و جزء خانه‌هایی با معماری ایرانی در اراک به شمار می‌رفت که در سال 96 به ثبت ملی رسیده بود.
اما شب گذشته بخش زیادی از بنای اصلی خانه حاجباشی اراک که در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده بود شبانه تخریب شد، این بنا در آذرماه سال 1396 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید، اما در نیمه آذرماه 96 بخشی از این بنا توسط ورثه دچار تخریب شد.
در اوایل سال 1398 نیز بخشی از خانه به دلیل بارش باران تخریب شد و البته پس از آن پای بیل مکانیکی به بنا باز شد این درحالیست که خانه حاج باشی در حالی شامگاه 19 اردیبهشت ماه تخریب شد که پیش از آن صحبتی در خصوص تخریب به میان نیامده بود
تخریب بخشی از خانه حاجباشی در سالهای قبل
13 آذرماه سال 1396 به نقل از روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی، سید محمد حسینی، مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی با اشاره به تخریب بخشی از خانه حاجباشی اراک اظهار داشت: تعدادی از ورثه خانه تاریخی حاجباشی اراک قسمتی از این بنا که هفته گذشته به ثبت ملی رسیده بود را تخریب کردند که باید در محاکم قضایی پاسخگوی قانون باشند.
وی افزود: نیمه شب گذشته تعدادی از ورثه خانه تاریخی حاجباشی اراک بر خلاف قانون اقدام به تخریب قسمت‌هایی از این بنای ارزشمند کرده اند، این اقدام تعرض به یک ثروت ملی است و به جد و بدون کوچکترین ملاحظه‌ای پیگیری قانونی می‌شود و خاطیان باید ابتدا به مراجع قضایی و سپس افکار عمومی پاسخگو باشند.
مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی تصریح کرد: کارشناسان اداره کل در مرحله تشکیل پرونده این بنا برای ثبت ملی، برداشت‌های تخصصی و دقیقی را از این بنا داشته‌اند و با زحمات مداوم و صرف هزینه‌های قابل توجه پرونده ثبت ملی این بنا را تهیه کردند تا هفته گذشته این اثر به ثبت ملی رسید اما اکنون عده‌ای با تعرض به این بنا در حقیقت تیشه بر ریشه قانون زده‌اند.
حسینی بیان کرد: با اطلاع کارشناسان و یگان حفاظت اداره کل، از پیشروی بیشتر تخریبگران جلوگیری شد اما متخلفان در عین قساوت اقدام به تخریب ستون‌های اصلی بنا کرده اند، اداره کل هم اکنون به دنبال حکم بازداشت متعرضان به این بنا است.
وی ادامه داد: هر مدیر، فرد آگاه و یا ورثه‌ای که به این بنا معترض شده باید پاسخگو باشد و منتظر پیگیری ویژه اداره کل در این زمینه باشد زیرا به هیچ‌عنوان از این تخلف آشکار نمی‌گذریم.
مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی عنوان کرد: از دادستان محترم تقاضا داریم با حضور شایسته و پررنگ در این ماجرا، یک اتمام حجت بسیار جدی با متعرضان به این بنای تاریخی شود تا متخلفان و متعرضان به ثروت‌های ملی هوشیار باشند که میراث فرهنگی کشور یک ثروت ملی است و مراجع قانونی به اشد مجازات با خاطیان برخورد می‌کنند.
100 تا 200 میلیون تومان به بنا خسارت وارد شد
20 آذرماه سال 1396 به نقل از روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان مرکزی، سید محمد حسینی، مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی اظهار داشت: به‌سبب وضع نابسامان پیش آمده برای بنای خانه تاریخی احمدقلی حاجباشی پس از تخریب نیمه شب 13 آذرماه امسال توسط برخی وراث، لزوم اقدام عاجل به منظور مرمت بخش‌های تخریب شده و جلوگیری از تخریب بیشتر این ارثیه ملی، اداره کل را بر آن داشت تا با اخذ مجوز قضایی در رابطه با ورود به ملک و انجام مرمت بنا اقدام کند.
وی افزود: طبق نظرات کارشناسی در این تعرض بین 100 تا 200 میلیون تومان به بنا خسارت وارد شده که از این رو با اعزام تیم خبره کارشناسی و مرمتی در صدد مرمت قسمت‌های آسیب‌دیده بنا هستیم.
مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی تصریح کرد: جایگاه بافت تاریخی و خانه‌های دیر سالی چون خانه حاجباشی در هویت‌سازی و ارائه الگو معماری اواخر دوره قاجار و ابتدای دوره پهلوی بر کسی پوشیده نیست، سه مزیت ایجاد شده ثبت این اثر یعنی هویت‌سازی به‌واسطه حضور این بنا در بافت شهری، جذب سرمایه، توریست و در نهایت ایجاد اشتغال به‌واسطه تغییر کاربری آگاهانه این بنای ارزشمند می‌تواند عظمت و جایگاه این باغ عمارت را بیشتر به تصویر بکشد.
حسینی بیان کرد: امیدواریم تمامی وارثان در تسریع و تسهیل روند مرمت این اثر شاخص، همکاری لازم را داشته باشند تا در صورت تخصیص اعتبار لازم به سرعت پروژه مرمت و بازسازی توسط میراث فرهنگی استان آغاز شود.
وی ادامه داد: پیگیری حقوقی در رابطه با متعرضان به این اثر ملی به جد توسط واحد حقوقی اداره کل در دست اقدام است و در این زمینه کوتاه نمی‌آییم زیرا قائل بر آن هستیم که تعرض به یک اثر ملی، تعرض به هویت و ثروتی ملی است.
خانه قدیمی حاجباشی یک اثر ملی است
سیدمحمد حسینی در 22 آذرماه سال 96 هم در در مصاحبه‌ای که با حضور در دفتر خبرگزاری تسنیم استان مرکزی داشت در پاسخ به اینکه انتشار خبری در مدت اخیر مبنی بر تخریب بخشی از خانه قدیمی حاجباشی در اراک داشتیم، در این مورد توضیح کامل‌تری دهید؟ گفت: بناهای ثبت آثارملی باید دارای معیارو آرایه‌های معماری ارزشی باشد، خانه قدیمی حاجباشی دارای گزینه‌های مورد نظربوده و به ثبت آثار ملی رسیده است، روند ثبت آثار ابتدا با آگاهی دادن به مالکین اثر و دریافت نظر مخالف یا موافق آنها است و در صورت در دسترس نبودن مالکین به روزنامه‌های کثیرالانتشار آگهی داده می‌شود.
مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی افزود: تخریب خانه قدیمی حاجباشی اراک بدست برخی از وراث آن انجام گرفته است و تاکنون شکایتی هم در این راستا تنظیم و تسلیم مقامات قضایی شده، راه مخالفت با ثبت آثار تاریخی و خارج کردن آن از لیست آثار ملی تخریب آن نیست و این مخالفت تنها از مراجع قانونی امکان‌پذیر است.
همچنین حسینی در پاسخ به این سوال تسنیم که در برخی از خبرگزاری‌ها به نقل از شاهدان عینی در محل هنگام تخریب خبری منتشر شد مبنی بر اینکه وجود لودرهای شهرداری درصحنه تخریب مشاهده شده است و پس از انتشار خبر لودرها محل را ترک می‌کنند، این خبر تا چه اندازه صحت دارد؟ بیان کرد: شواهدی برای حضور مستقیم شهرداری در محل بدست نیامده، با شهردار هم صحبت شد که در این رابطه اظهار نگرانی کردند، در این راستا کارشناسان و یگان حفاظت برای کشف موضوع به محل مراجعه کرده ولی تاکنون دخالت مستقیم اعضا شهرداری در تخریب تایید نشده است.
اطلاع نداشتیم
مصطفی مرزبان به دنبال تخریب شبانه خانه حاجباشی در 19 اردیبهشت‌ماه سال 1400 در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در اراک با اشاره به این اقدام و چرایی آن اظهار داشت: ما هم از تخریب اطلاع نداشتیم، شب گذشته شهرداری به صورت شبانه این بنا را تخریب کرده است.
وی افزود: بهار سال گذشته حکمی از سوی دیوان عدالت فکر می‌کنم شعبه چهارم داشتند که رای بر خارج شدن این بنا از ثبت به صورت قطعی بوده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی تصریح کرد: از اردیبهشت‌ماه و خردادماه سال گذشته تاکنون ما به عنوان متولی میراث فرهنگی مقاومت کرده‌ایم اما با توجه به اینکه رای قطعی و مکاتباتی که با دادگستری انجام شده مبنی بر اینکه آن محل سبب خطرات و جرائم احتمالی می‌شده و محل بنا خطرآفرین بوده شهرداری نسبت به تخریب اقدام کرده است.
مرزبان بیان کرد: در واقع رای دیوان عدالت به منظور خروج این بنا از ثبت از خردادماه سال گذشته قطعی بوده و ما هم اعتراض کردیم که گفتند اعتراض وارد نیست، اما از طریق حقوقی و از طریق وزارتخانه پیگیر هستیم تا ببینیم چه می‌شود گرچه با توجه به اینکه در سنوات گذشته تخریب‌هایی داشته و حدود 80 درصد بنا تخریب شده بود و با توجه به تخریب شب گذشته بنا به طور کامل تخریب شده و چیزی از بنا باقی نمانده است.
انتهای پیام/711/ی