آیا می‌توان پول را وقف کرد؟ / واکاوی فتوای آیت‌الله خامنه‌ای درباره "صحت وقف پول"
واقف به‌دنبال این است که وقفش در طول زمان جریان داشته باشد، بنابراین یک ملک یا مال غیرمنقول را وقف می‌کند تا منافعش جریان داشته باشد. بنابراین رهبر معظم انقلاب اسلامی همین را مبنا قرار دادند که عین باید باقی بماند و منافع جریان داشته باشد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی به استفتای حجت‌الاسلام سیدمهدی خاموشی نماینده ولی‌فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه درباره «صحت وقف پول و استفاده از منافع آن در جهت نیت واقف» پاسخ دادند و تأکید کردند که "بقای مالیت پول، توجیه قابل قبولی برای صحت وقف آن است".
متن استفتاء رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه به شرح ذیل است:
با توجه به اینکه در منابع فقهی در تعریف وقف "حبس‌الاصل و تسبیل‌الثمره" آمده است و پول جدای از ورقه و برگه کاغذی (معهود) اعتباری دارد که امروزه در قالب‌های مختلف عرضه می‌شود. (چک پول – کارت اعتباری و انتقال وجه به‌صورت اینترنتی و…) و مضاربه هم با آن جایز است که اصل آن در خرید و فروش‌های متعدد ثابت است و منافع آن طبق قرارداد بین عامل و مضارب تقسیم می‌شود و یا در سپرده‌گزاری‌های بانکی که اصل آن ثابت است و سود آن ماهیانه تقسیم می‌شود.
حال نظر مستطاب عالی پیرامون وقف پول و استفاده از منافع آن در جهت نیت واقف، مورد استدعاست.
متن پاسخ رهبر معظم انقلاب اسلامی به شرح ذیل است:
بسمه‌تعالی
به نظر می‌رسد بقا مالیت پول، توجیه قابل قبولی برای صحت وقف آن است. والله العالم. در این مسأله نیاز به اطلاق نیست. زیرا وقف جزو عناوین امضا شده‌ی در شرع است و حکم تأسیسی نیست و شک نمی‌توان داشت آن کسانی که وقف را تأسیس و در طول زمان‌ها اجرا کرده‌اند هدفشان این بوده که چیز ثابتی را بگذارند که عوائد آن صدقه جاریه باشد. بلی ممکن است در آن روزگار چیز ثابت، منحصر در عین بوده است اما این موجب اختصاص حکم به عین نمی‌شود چون غرض و هدف معلوم است و شارع مقدس همین را امضا فرموده است. والحمدلله
"حسین قشقایی" رئیس مرکز پژوهشی وقف درباره پاسخ رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره استفتاء "صحت وقف پول" گفت: پیش‌تر مردم تصور می‌کردند که مال غیرمنقول باید وقف شود؛ با این تفسیر در حال حاضر بسیاری از مردم که توان مالی بالایی ندارند، قادر نخواهند بود که با هر میزان سرمایه اقدام به وقف کنند.
وی افزود: نکته مهم در خصوص فتوای اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی این است که ایشان در همان ابتدا نفرمودند که می‌توان پول را وقف کرد، بلکه مبنای دیدگاه خود را بیان کرده‌اند و مالیت پول را موضوع فتوا قرار داده‌اند؛ ایشان می‌فرمایند می‌توان پذیرفت که مالیت پول، قابلیت دوام خواهد داشت؛ بنابراین طبیعتاً آن کسانی که بخواهند روشی را در پیش بگیرند که پول وقف شود باید نظر به مالیت پول داشته باشند و سازمان اوقاف نیز با نظر به این مبنا الگوی متناسب با آن را طراحی کند.
رئیس پژوهشکده وقف با بیان اینکه مالیت پول به این معناست که ارقام مورد توجه نبوده بلکه ارزش داد و ستدی و ارزش معاملاتی آن مورد توجه است، گفت: در جایی که یک واقف 100 میلیون تومان را وقف می‌کند، نباید گفت 100 میلیون تومان وقف شده است بلکه باید گفت، میزانی از مالیت که در آن زمان مشخص، با 100 میلیون نشانه‌گذاری شده و وقف شده است؛ با این تفسیر در اثر افزایش تورم و کاهش ارزش پول، مالیت پول کاهش پیدا نخواهد کرد؛ یعنی اگر یک نفر 100 میلیون تومان وقف کند، پنج سال دیگر نمی‌توان گفت، شما 100 میلیون تومان وقف کردهاید بلکه باید گفته شود که شما در سال 1400 یک میزانی از مالیت وقف کردهاید که در آن زمان با 100 میلیون تومان نمایش داده شد و باید دید همان میزان مالیت بعد از پنج سال با چه رقمی نمایش داده می‌شود.
قشقایی ادامه داد: باید طوری مالیت پول را حفظ کرد که آن میزان قدرت خریدی که با این مبلغ در اردیبهشت 1400 وجود داشته در اردیبهشت 1405 نیز وجود داشته باشد؛ فتوای معظم‌له در خصوص صحت وقف پول بر این اساس بوده است؛ بنابراین اگر این مالیت در قالب پول به‌صورت راکد نگه داشته شود، موجب تضییع آن و کاستن ارزش موقوفه می‌شود.
وی ادامه داد: واقف به‌دنبال این است که وقفش در طول زمان جریان داشته باشد، بنابراین یک ملک یا مال غیرمنقول را وقف می‌کند تا منافعش جریان داشته باشد. بنابراین رهبر معظم انقلاب اسلامی همین را مبنا قرار دادند که عین باید باقی بماند و منافع جریان داشته باشد.
انتهای پیام/