نگاهی به تهدید آشکار روسیه علیه ترکیه؛ اهرم‌های مسکو علیه آنکارا چیست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، اظهارات جدید ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در مورد ترکیه، مورد توجه بسیاری از تحلیل گران سیاسی قرار گرفت.

حرف های زاخارووا نشان داد که با وجود توسعه روابط سیاسی، امنیتی و اقتصادی بین آنکارا و مسکو، هنوز حفره ها و مشکلاتی وجود دارد که نمی توان از اهمیت آنها غافل شد. دقیقاً به همین دلیل است که دستگاه دیپلماسی روسیه، به طور نرم و ضمنی، ترکیه را تهدید کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرده که نگرانی های دولت ترکیه درباره حقوق اقلیت ها در کریمه ماهیت سهم خواهانه برای تاتارها دارد.

زاخاراوا گفته است:«اگر ترکیه به بیان اظهارات خود در مورد حقوق تاتارهای کریمه ادامه دهد، ما نیز می توانیم روی برخی مسائل ترکیه دست بگذاریم. مثلاً در حال حاضر در ترکیه مشکلات قومی، مذهبی و فرهنگی فراوانی وجود دارند. ما اگر بخواهیم می توانیم از این موضوعات استفاده کنیم. امیدواریم ترک ها گوش به حرف ما دهند و چنین اقدامی انجام ندهند. گفتمان ترکیه درباره تاتارها و کریمه نگران کننده است، اگر این گفتمان مقامات آنکارا تغییر نکند، ما باید مقابله به مثل کنیم. اکنون زمان آن فرا رسیده است که سیاستمداران ترک از فاکتور قومیت به عنوان ابزاری برای بازی ژئوپلیتیکی استفاده نکنند. چرا که در وهله اول به منافع گروه های قومی ضربه می زند».

سخنان زاخارووا نشان داد که مقامات مسکو از رویکرد استراتژیک ترکیه در مورد اوکراین، فروش پهپاد به کی یف و تاکید بر حقوق تاتارهای کریمه ناراضی هستند و از بیان این نارضایتی خود، ابایی ندارند.

روسیه بر کدام نقاط داخلی دست می گذارد؟

مسکو از تمامیت ارضی سوریه و سیاست های بشار اسد حمایت کرده اما در عین حال با کردهای سوری، ارتباط مداوم داشته است. در چند سال گذشته، روسیه رویکرد چندگانه ای در مورد تحرکات کردها در ترکیه و سوریه داشته است.

برخی از نهادهای اقماری پ.ک.ک مانند پ.ی.د (حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه) که در شمال این کشور شاخه سیاسی و نظامی دارند، در مسکو صاحب دفتر نمایندگی شدند و از الهام احمد و صالح گدو گرفته تا بسیاری دیگر از مقامات کُرد تحت امر پ.ک.ک، بارها به مسکو سفر کردند.

در نتیجه ارتباط بین این نهادهای پ.ک.ک و دولت روسیه حفظ شده و پوتین می تواند در صورت تاکید موکد و همیشگی اردوغان بر مساله تاتارها، به شکل جدی تری با پ.ی.د و دیگران در تماس باشد.

روسیه می تواند با برخی از فدراسیون ها و نهادهای علوی ترکیه ارتباط برقرار کرده و از حقوق آنها حمایت جدی تری به عمل بیاورد.

مسکو از امکان آن برخوردار است که با متنفذین چرکس و آبخازی داخل ترکیه روابط گسترده برقرار کند.

این ها مجموعه ای از پتانسیل ها و ظرفیت های درونی ترکیه است که روسیه می تواند در مورد تاتارها، مقابله به مثل کند. اما در عین حال، در حوزه انرژی، توریسم، جنوب قفقاز، گذرگاه نخجوان، نیروگاه هسته ای و مسائل دیگر نیز، ترکیه به شدت به روسیه نیازمند است.

وقتی روسیه، ترکیه را «جریمه» کرد

اغلب رسانه های نزدیک به حزب عدالت و توسعه در ترکیه، اقدام دولت پوتین در مورد لغو پروازها به مقصد ترکیه را به عنوان یک تدبیر بهداشتی در مسیر مبارزه با شیوع کرونا تحلیل کردند، اما کم نیستند شمار رسانه ها و تحلیل گرانی که به شکل روشن و شفاف، این اقدام روسیه را به عنوان «جریمه»، تنبیه و هشدار قلمداد کردند.

سالانه دست کم 5 میلیون توریست از روسیه و جمهوری های کوچک استقلال یافته، برای تفریح و گردش به ترکیه سفر می کنند و دست شستن از این درآمد کلان چند میلیارد دلاری برای بخش توریسم ترکیه، دشوار است.

به همین خاطر مقامات وزارت امور خارجه ترکیه در چند ماه گذشته، تلاش کرده اند تا در دیدار با مقامات روسیه، انگلیس و آلمان، در مورد روند مبارزه ترکیه با ویروس کرونا، اطمینان خاطر بدهند و راه بر سفر گردشگران باز شود. اما روسیه زیر بار نرفت و توقف پروازها به توریسم ترکیه ضربه زد. آن هم در شرایطی که در دوران شیوع کرونا، هم دولت اردوغان به منابع ارزی نیازمند است و هم رکود و ضعف اقتصادی بر هتل ها، رستوران ها و مراکز توریستی، سایه افکنده است.

مقامات روسیه در ظاهر اعلام کرده اند که میزان ابتلا به کرونا در ترکیه، به سطح نگران کننده ای رسیده اما واقعیت این است که آنان، به اقدامات ترکیه در مورد اوکراین معترض هستند.

ترکیه در پرونده اوکراین، سه نگرش ویژه دارد که هیچ کدام از آنها برای تیم پوتین، قابل تحمل نیست.

1.فروش پهپاد به اوکراین.

2.موضع گیری آشکار دستگاه دیپلماسی ترکیه در مورد حقوق تاتارها و تاکید موکد بر غیرقانونی بودن الحاق کریمه.

3.تبعیت از خواسته های و انتظارات آمریکا و ناتو در حوزه جغرافیایی بسیار حساس دریای سیاه.

آیا قبلاً هم روسیه علیه ترکیه گارد گرفته است؟

موضوع تاتارها و استراتژی اوکراین – دریای سیاه، تنها نمونه اختلاف نظر بین ترکیه و روسیه نیست و در چند سال اخیر، شاهد اختلافات دیگری بین ترکیه و روسیه بوده ایم که نمونه های برجسته آن را در این دو مثال می توان مشاهده کرد:

1.ترکیه و روسیه، هنوز هم در مورد فرجام نهایی ادلب و مخالفین سوری، دیدگاه های کاملاً مخالف و متضاد دارند و آخرین سفر اردوغان به روسیه نیز توام با خاطرات چندان دلچسبی نبود.  

2.ترکیه و روسیه در پرونده لیبی، هنوز هم به دیدگاه واحد نرسیده اند و لغو سفر وزرای امور خارجه و کشور یعنی لاوروف و شویگو به ترکیه در سال 2020 میلادی، مصداق بارز این اختلاف بود.

بروز برخی اختلافات جدی بین مسکو و آنکارا در حالی است که اساساً ترکیه در شرایط فعلی، با آمریکا و ناتو نیز روابط سردی دارد و در نتیجه حفظ و تقویت رابطه با روسیه و چین، برای ترکیه اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

در پایان باید گفت، تحلیل ابعاد گسترده و مهم روابط آنکارا – مسکو، نمونه ای خاص در حوزه روابط بین الملل است که در آن، مجموعه ای از منافع مشترک، تهدیدات متقابل و تناقض های حل نشده به چشم می خورد، اما در سایه بعضی از منافع ماندگار و بلندمت، اصل و بقای رابطه حفظ شده و اگر چه روسیه در برخی حوزه ها، عملاً ترکیه را جریمه کرده و در شرایط سخت قرار داده، اما در حوزه های دیگر، تعامل و سود متقابل، همچنان در جریان است.

انتهای پیام/