نگاهی به مصاحبه تلویزیونی رئیس جمهور ترکیه؛ رمزگشایی از بیم و امید اردوغان ـ بخش آخر

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در بخش پیشین این گزارش، به این اشاره شد که شب گذشته، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه در شبکه تلویزیونی دولتی تی.آر.تی. در یک مصاحبه زنده، به سؤالات 5 تن از خبرنگاران همسو با حزب خود پاسخ داد.

اردوغان در این گفتگو که در آن نشان چندانی از شور و هیجان گفتگوهای سابق او نبود و در آن، خسته به‌نظر می‌رسید، به‌آرامی از کنار مصائب و معضلات اقتصادی ترکیه گذشت. سخنان او نشان داد که بقای ائتلاف جمهور و حفظ حمایت دولت باغچلی و همچنین مقابله با توسعه قلمروی نفوذ ائتلاف ملت، به مهم‌ترین دغدغه داخلی اردوغان و حزب حاکم تبدیل شده است.

در این بخش، صحبت‌های اردوغان در مورد سیاست خارجی و روابط دیپلماتیک ترکیه و همچنین کیفیت روند مبارزه با پ.ک.ک. مورد توجه قرار گرفته است.

اردوغان علاوه بر توضیحات مفصل در مورد اهمیت روابط ترکیه ـ آمریکا، بر اهمیت توسعه روابط سیاسی ـ اقتصادی ترکیه با مصر، لیبی، شرق مدیترانه، یونان و کشورهای حوزه خلیج فارس تأکید و اعلام کرد: «هر کشوری یک قدم به‌سوی ما بردارد، ما دوان دوان به‌سویش خواهیم رفت».

برجسته‌شدن نقش آمریکا در سیاست خارجی ترکیه

در سؤالات مصاحبه تی.آر.تی. با اردوغان، پرسش اصلی بخش سیاست خارجی از روابط ترکیه ـ آمریکا آغاز شد.

اردوغان به‌گونه‌ای پاسخ داد که نشان می‌دهد از طرح شفاف گلایه‌ها و انتقادات خود علیه ایالات متحده آمریکا ابایی ندارد و انتظار داشته است که آمریکا و به‌ویژه دولت جو بایدن، به‌شیوه‌ای بهتر با ترکیه برخورد کند.

او در این مورد گفت: «در ملاقات با رئیس جمهور آمریکا در 14 ژوئن، مطمئناً خواهیم پرسید که؛ چرا روابط ترکیه و ایالات متحده در چنین مرحله‌ای از تنش قرار دارد؟ ما قبل از آمدن شما، هم با دموکرات‌ها کار کردیم هم با جمهوری‌خواهان، از جورج بوش پسر تا اوباما و ترامپ، اما من هرگز چنین تنشی را با آنها تجربه نکردم. ما با آقای ترامپ و اوباما هیچ تنشی تجربه نکردیم، به‌عکس، ما در دیپلماسی تلفنی بسیار آرام بودیم، بسیار راحت بودیم و در مورد مسائل مختلف، تصمیم می‌گرفتیم اما متأسفانه با آقای بایدن، در این مدت ارتباط مستمر نداشته‌ایم. ما در اجلاس ناتو در مورد این مسائل، صحبت خواهیم کرد».

سخنان اردوغان نشان داد که اقدام جو بایدن رئیس جمهور جدید آمریکا در به‌رسمیت شناساندن ادعای تاریخی نسل‌کشی ارامنه، به‌شدت اردوغان و تیم او را رنجانده است و از دید آنها، این اقدام بر روابط آنکارا ـ واشنگتن، اثر سوء می‌گذارد.

اردوغان در این مورد گفت: «ما واقعاً از این وضعیت به تنگ آمدیم که هر سال در 24 آوریل، منتظر این باشیم که آمریکا در مورد ارامنه چه خواهد گفت، مگر شما وکیل مدافع مردم ارمنستان هستید؟ مگر شما تاریخدان هستید؟ این کار سیاستمداران نیست، بگذارید مورخان کار کنند، وکلا کار کنند، انسان‌شناس‌ها کار کنند. بعد از مطالعات  تحقیقات آنها، ما نیز به‌عنوان سیاستمداران، هر کاری که لازم باشد، انجام دهیم».

اردوغان به سه‌گانه مینسک، ایالات متحده آمریکا، روسیه و فرانسه اشاره کرده گفت: «آنها نتوانستند مناقشه آذربایجان و ارمنستان را حل کنند، سرانجام آذربایجان ناچار شد خود اقدام کند. نمی‌شود که شما به‌عنوان دوست و متحد ما در ناتو، تصور کنید که می‌توانید ما را در برابر عمل انجام‌شده قرار دهید، نمی‌شود موضوعی به‌نام ادعای نسل‌کشی را به این شکل طرح کنید. آیا کسانی که قبل از شما بر آمریکا حکومت می‌کردند، به‌اندازه شما از این تجارب گذشته اطلاع نداشتند؟ آنها گفتند: "فاجعه بزرگ"، نه جمهوری‌خواه و نه دموکرات از لفظ نسل‌کشی استفاده نکردند جز شما، در نتیجه، ما از این بابت از شما ناراحت هستیم».

نگاه اردوغان به ناتو و ابزار پهپادهای مسلح

رجب طیب اردوغان در سخنان خود، فروش پهپادهای مسلح بیرقدار به لهستان را اقدام مهمی قلمداد و اعلام کرد که اگر لهستان بخواهد، ترکیه حاضر است راکت‌ها و مهمات مورد نیاز پهپادهای مسلح را نیز به این کشور عضو ناتو بفروشد.

اردوغان در ادامه به اهمیت عضویت ترکیه در ناتو اشاره و به‌تندی از امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه انتقاد کرده گفت: «رئیس کشوری که عضو ناتو است، چرا باید بگوید که در ناتو، مرگ مغزی رخ داده است؟ اگر او این حرف را می‌زند، ناتو نباید به‌سادگی از کنار آن بگذرد. ما می‌دانیم که ماکرون در لیبی و سوریه با چه‌کسانی رابطه دارد».

اردوغان در ادامه تلاش کرد عضویت ترکیه در پیمان نظامی ناتو را برجسته نشان دهد و به همین خاطر گفت: «ناتو با ترکیه قوی است و بدون ترکیه ضعیف خواهد بود. ترکیه یکی از 5 قدرت مهم و عمده ناتو است و هیچ کدام از کشورهای اروپایی، برای انجام مأموریت‌های ناتو، به‌اندازه ترکیه، توانمند نیستند. ما در اجلاس سران ناتو، از شرکایمان سؤال خواهیم کرد که؛ چرا تعریف درستی از نیازهای دفاعی ترکیه ندارند؟ ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو تاکنون چندین بار در مورد سامانه موشکی اس400 اظهار نظر کرده و گفته است "به ما ربطی ندارد که شریک ما چه سیستمی می‌خرد". آمریکایی‌ها نیز بعد از سخنان استولتنبرگ، انتقادات خود را متوقف کردند. ما چرا این موشک‌ها را خریدیم؟ چون شما به‌عنوان رفقا و شرکای ما در ناتو، حاضر نشدید نیازهای تسلیحاتی و دفاعی ما را تأمین کنید. آیا ترکیه حق ندارد از خود محافظت کند؟»

دو اختلاف عمده آنکارا ـ واشنگتن

رئیس جمهور ترکیه در مورد اصلی‌ترین اختلافات کشورش با آمریکا گفت: «علاوه بر موضوع به‌اصطلاح نسل‌کشی، با آمریکا دو اختلاف نظر مهم داریم؛ نخست، حمایت آنها از گروه تروریستی پ.ک.ک. و نهادهای اقماری آن در سوریه. دوم، حمایت از شبکه تروریستی فتح‌الله گولن. ما به‌شکل حضوری و با استفاده از انواع و اقسام مستندات، به آنها نشان داده‌ایم که حمایت واشنگتن از این گروه‌ها، چه لطماتی به بار می‌آورد.»

اردوغان در مورد نگرش واشنگتن به نهادهای اقماری پ.ک.ک. در شمال سوریه افزود: «شما می‌دانید که در دوره قبلی، در مورد بسیاری از موضوعات، به‌ویژه مسائل مربوط به YPG / PYD آمریکا چه خطاهایی مرتکب شد. آنها را به کشورشان دعوت کردند، از یگان‌های آنها بازدید کردند و هنوز هم آمریکا می‌گوید YPG هیچ ارتباطی با PKK ندارد. ما روابط YPG با PKK را با اسناد به آنها ثابت کردیم، اسناد را مقابل آنها قرار دادیم، اما با وجود این، می‌گویند هیچ رابطه‌ای وجود ندارد.

باید تکلیفشان را روشن کنند، آیا متحد با ما خواهند بود یا با تروریست‌ها؟ متأسفانه، آنها کنار تروریست‌ها هستند. در دوران دونالد ترامپ، وسایل نقلیه، تجهیزات و مهمات حمل‌شده توسط هزاران کامیون به شمال سوریه فرستاده شد و در اردوگاه‌های تروریستی در آنجا قرار گرفت. چه‌کسی از این همه سلاح و مهمات استفاده می‌کرد؟ تروریست‌ها، علاوه بر این، فرصت استفاده از چاه‌های نفت در جنوب نیز به آنها داده شد. حالا هم که به‌طور رسمی، در بودجه پنتاگون، رقمی گنجانده شده است که در اختیار آنها قرار می‌گیرد».

مبارزه با پ.ک.ک.

بخش مهمی از زمان مصاحبه با رئیس جمهور ترکیه به بیان توضیحات او در مورد پ.ک.ک. اختصاص پیدا کرد.

وی در این مورد، برای نخستین بار، به موضوعی اشاره کرد که پیش‌تر، در رسانه‌های ترکیه از آن سخنی به میان آورده نشده است.

اردوغان در توضیح روند مبارزه با تهدیدات تروریستی پ.ک.ک. به اهمیت کمپ بزرگی اشاره کرد که به نام کمپ مخمور شناخته می‌شود و در نزدیکی شهر کوچک مخمور عراق، قرار دارد.

از 30 سال پیش و از دوران صدام حسین، هزاران نفر از روستاییان و خانواده‌هایی که از تهدید هواپیماهای ترکیه از این کشور به عراق گریخته‌اند و غالباً فرزندان آنها عضو شاخه نظامی پ.ک.ک. هستند، ساکن مخمور شده‌اند و این کمپ، همچون یک بخشداری کوچک، تحت مدیریت شورای رهبری پ.ک.ک. اداره می‌شود.

ظاهراً ترکیه می‌خواهد به‌زودی به‌شکل وسیع به این کمپ نیز حمله کند، این در حالی است که صدها زن و کودک در مخمور حضور دارند و مشخص نیست که ترکیه برای توجیه ابعاد حقوقی این ماجرا، چه اقداماتی انجام خواهد داد.

اردوغان در بیان اهمیت موضوع مبارزه با پ.ک.ک. گفت:«دولت جمهوری ترکیه نزدیک به 40 سال است که علیه تروریسم جدایی‌طلب مبارزه می‌کند. هدف اصلی ما حمله به پ.ک.ک. در کوهستان قندیل است. ما به برادرانمان در عراق گفته‌ایم؛ "یا شما این کار را انجام دهید، یا ما به آنها حمله می‌کنیم". من امشب برای نخستین بار می‌گویم، مسئله مخمور، برای ما به‌اندازه قندیل مهم است، چرا که مخمور محلی برای پرورش افراد جدید برای ورود به سازمان تروریستی است. ما به سازمان ملل هم گفته‌ایم که حتی کودکان 9ساله و 10ساله تربیت‌شده در مخمور، به کوه برده شده و عضو پ.ک.ک. شده‌اند، در نتیجه آنجا باید تمیز شود. دیگر هیچ کجا برای تروریست‌ها امن نیست».

اردوغان درباره عملیات ترکیه در شمال عراق نیز مدعی شد که در زمان حاضر دو قندیل که کاشانه تروریستها است وجود دارد؛ یکی ایران و دیگری عراق. در قندیل ایران، با وجود اینکه ضربات زیادی را متحمل شد، اما متأسفانه نتوانست نتیجه‌ای بگیرد.

رئیس جمهور ترکیه در ادامه، از اعضای پ.ک.ک. خواست که فرار کنند و به کشور و جمع خانواده خود بازگردند.

در پایان باید گفت، دستگاه دیپلماسی ترکیه در چند ماه گذشته، شتاب و پویایی فراوانی به تنظیم تقویت روابط خارجی خود داده است. تلاش برای عادی‌سازی روابط با مصر، عربستان سعودی و یونان، پویایی در آسیای میانه، قفقاز و آفریقا و همچنین تلاش برای تعامل بیشتر با اتحادیه اروپا، برخی از فاکتورها و مصادیق مهمی هستند که نشان می‌دهند تغییرات سیاسی روی‌داده در مقطع پس از انتخابات آمریکا، بر سیاست خارجی ترکیه نیز تأثیر گذاشته است و حالا ترکیه امیدوار است روابط خود را با کشورها به شرایط و اتمسفر بهتری سوق دهد.

انتهای پیام/+