انتخابات ارمنستان؛ چالش‌های داخلی و خارجی پاشینیان چیست؟
دولت جدید ارمنستان، علاوه بر معضل اقتصادی، با چالش‌هایی نظیر چند و چون تعامل با نظامیان و آرام کردن مخالفین و گذار از دوقطبی سیاسی – اجتماعی مواجه است.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، مردم ارمنستان، دیروز یکشنبه سی ام خرداد مطابق با 20 ژوئن برای انتخاب نمایندگان مجلس این کشور پای صندوق رای رفتند. این سومین انتخابات پارلمانی جمهوری ارمنستان در مدت 4 سال گذشته است و برای دومین بار، رای گیری از مردم، به صورت انتخابات زودتر از موعد برگزار شد.
بسیاری از تحلیل گران انتظار داشتند نیکول پاشینیان به عنوان مسئول شکست قره باغ، در انتخابات ارمنستان اقبالی نداشته باشد، اما 54 درصد از مردم این کشور، یک بار دیگر به پاشینیان اعتماد کردند. بر اساس اطلاعات و آمار کمیسیون مرکزی انتخابات ارمنستان، «حزب پیمان مدنی ارمنستان» متعلق به نیکول پاشینیان بیشترین رای را گرفته است.
حزب پیمان مدنی به رهبری پاشینیان 53.92 درصد آراء را به دست آورده، اما به دلیل نرسیدن به حد نصاب 54 درصد، به تنهایی موفق به تشکیل دولت نخواهد شد. مشکل دیگر این است که حزب روبرت کوچاریان که با به دست آوردن 21.1 درصد آراء دوم شده اعلام کرده که نتایج انتخابات را به رسمیت نخواهد شناخت.
میزان مشارکت در انتخابات دیروز ارمنستان 49.4 درصد اعلام شد. در این انتخابات، مجموعاً 26 جریان سیاسی از جمله 22 حزب و چهار ائتلاف سیاسی به رقابت پرداختند و آمار شهروندان شرایط رای دادن دو میلیون و 581 هزار نفر بود.
تثبیت پیروزی پاشینیان، پیام های داخلی و خارجی فراوانی دارد و شواهد نشان می دهد که با وجود مشکلات فراوان چند سال گذشته، مردم ارمنستان، هنوز هم امید خود را به نیکول پاشینیان نخست وزیر این کشور از دست نداده اند.
پاشینیان گفته است:«پیروزی ما در انتخابات پارلمانی، موجب احیای تحکیم اجتماعی و ملی خواهد شد. مردم ارمنستان، طی 3 سال، دست به دومین انقلاب زدند. اما این بار، به جای انقلاب مخملی با واقعیتی به نام انقلاب فولادی طرف هستیم. مردم ارمنستان تصمیم خودشان را گرفتند و محتوای این تصمیم آشکار است».
انتخابات، آب بر آتش
شکست سنگین ارمنستان در برابر جمهوری آذربایجان در جنگ اخیر، علاوه بر تلفات انسانی و خسارات سنگین اقتصادی، تبعات سیاسی و اجتماعی منفی فراوانی هم به دنبال آورد.
به همین خاطر، گفتمان مقصریابی برای شکست و تلاش برای احیای غرور ملی مردم ارمنستان، به یک مطالبه عمومی تبدیل شد و این اجماع سیاسی به وجود آمد که همه باید یک بار دیگر وزن کشی و مبارزه کنند و کسی قدرت را در دست بگیرد که در شرایط جدید، اعتماد مردم را به دست آورد.
به این ترتیب، دولت و مخالفان حزب حاکم در پارلمان ارمنستان، به منظور خارج کردن کشور از بحران سیاسی ناشی از شکست در جنگ، راه مراجعه به آراء مردم را برگزیدند.
از آنجایی که شکست در قره باغ منجر به از دست دادن بخش های قابل توجهی از مناطق تحت کنترل نیروهای ارمنی شد، شکست نیکول پاشینیان نخست وزیر کشور به عنوان مسئول و مسبب این شکست، نزد افرادی همچون سرکیسیان و کوچاریان، به یک باور واقعی تبدیل شد.
اما با توجه به وضعیت و نتایج کنونی و اعتراضات کوچاریان و دیگران، این پرسش به ذهن می رسد: آیا کارکرد واقعی انتخابات به مثابه آب بر آتش ریختن، محقق شده و مخالفین خاموش خواهند شد؟ چنین به نظر می رسد که مخالفین، نهایتاً ناچار به پذیرش نتایج خواهند شد اما با توجه به دوقطبی سیاسی – اجتماعی خطرناک و تنش زایی که در ارمنستان به وجود آمده، رسیدن به ثبات و آرامش کامل، برای طرف پیروز، هدف سهل الوصولی نخواهد بود.
تداوم شکست آرتساخی ها و 3 ویژگی مهم پاشینیان
پس از ظهور نیکول پاشینیان به عنوان یک سیاستمدار قدرتمند مخالف شرایط پیشین در سال 2018 میلادی، برای نخستین بار، ضربه سنگینی به سیاست مدارانی وارد شد که می توان آنان را متعلق به جناح آرتساخ (قره باغی) دانست.
شکست سرژ سارگسیان و تضعیف موقعیت افرادی همچون روبرت کوچاریان (دومین رئیس جمهور ارمنستان) و همچنین کارن کاراپتیان (نخست وزیر سلف سرژ سارگسیان)، متضمن این پیام بود که دوران اقتدار رجال متولد استپانکرت (خان کندی) و برآمده از قره باغ (آرتساخ) به پایان رسیده است.
آنان از دوران کنار رفتن لئون ترپطروسیان در سال ١٩٩٨ به بعد، قدرت را در دست داشتند. اما با برگزیده شدن پاشینیان، همه به سایه رانده شدند. این رجال نامدار، خود را مهیا کرده بودند که فاکتور شکست سنگین قره باغ را بر میز پاشینیان بگذارند و او را برای همیشه کنار بزنند. اما شواهد نشان می دهد که این هدف محقق نشده است. چرا؟ شاید به این دلیل که از منظر افکار عمومی ارمنستان، با آن که پاشینیان به عنوان مسئول شکست شناخته شده اما هنوز هم از 3 ویژگی مهم برخوردار است:
اول این که از انتخابات واهمه ای نداشته و خود را در معرض آراء مردم قرار داد.
دوم این که در مورد ضرورت مبارزه با فساد مالی، بر گفته های خود پافشاری می کند و ظاهراً در دوران او، ساختار اجرایی ارمنستان، کارنامه بهتری در مورد نظم مالی و پرهیز از فساد داشته است.
سومین ویژگی پاشینیان که تا حد قابل توجهی رقبای سنتی او را با چالش روبرو کرده، ارتباط با مردم، استفاده از ظرفیت های شبکه های اجتماعی فضای مجازی و گفتگو با نسل جوان است.
چالش های پیش روی دولت جدید ارمنستان
بر اساس گزارش های بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، در چند سال گذشته، مردم ارمنستان، مداوماً فقیرتر شده اند و مشکلاتی نظیر تداوم مهاجرت از ارمنستان به آمریکا و اروپا، فقر، بیکاری و تورم، مردم این کشور را در شرایط سختی قرار داده است. در نتیجه، واضح است که نخستین چالش دولت پاشینیان، ترمیم اقتصاد لطمه دیده ارمنستان و مبارزه با فقر و فساد مالی است.
اما علاوه بر اقتصاد، پاشینیان برای تعامل با ژنرال های ارتش ارمنستان، آرام کردن مخالفین تندخو و به موازات آن، فائق آمدن بر تنش های داخلی و دوقطبی سیاسی و اجتماعی، راه دور و درازی را در پیش رو دارد. او باید برای ترمیم روح و غرور ملی مردم ارمنستان و ایجاد همگرایی و وفاق، علاوه بر حمایت هواداران، دست کم نظر بخشی از هواداران مخالفین را نیز تامین کند.
پاشینیان و موازنه سخت بین واشنگتن و مسکو
نخست وزیر ارمنستان، در حوزه سیاست خارجی نیز تنش ها و مشکلاتی دارد. امسال، جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، با اقدام جنجالی خود در زمینه به رسمیت شناختن ادعای تاریخی کشتار ارامنه به دست دولت عثمانی، ترکیه را در شرایط سختی قرار داد اما این اقدام، به معنی حمایت روشن از ارمنستان بود.
حمایتی که البته ابعاد آشکار دفاعی و اقتصادی چندانی به خود نگرفته و اگر چه بایدن عملاً به درخواست لابی ارامنه و رای دهندگان ارمنی پاسخ مثبت داد و ترکیه را تحت فشار قرار داد، اما شاید حتی این حرف هم، برای ارمنستان نان و آب نشود و در عین حال، در شرایطی که از سوی روسیه، ترکیه و جمهوری آذربایجان تحت فشار قرار گرفته، انتظار حمایت بیشتری دارد. حمایت های امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه هم، چیزی بیش از ژست های روشنفکرانه و حقوق بشری نبوده و با آن که این مواضع و دیدارها، باعث حفظ اعتبار بین المللی ارمنستان شده اما تغییر چندانی به وجود نیاورده است.
با این حال، باید این واقعیت را نیز در نظر داشت که دست کم در جهانِ پساکرونا، انتظار حمایت های اقتصادی بین المللی و جلب کمک های خارجی، انتظار چندان واقع بینانه ای نیست. چرا که حتی آمریکا نیز با مشکلات مالی فراوانی روبرو شده و اتحادیه اروپا نیز، ممکن است در برخی حوزه های پزشکی و آموزشی، یاری گر شود اما برای حل مشکلات معیشتی مردم، نهایتاً این خود پاشینیان و وزرای او هستند که باید رفته رفته ارمنستان را از بحران خارج کنند.
یکی دیگر از موضوعات مهم مرتبط با سیاست خارجی و امنیت مرزهای ارمنستان، این است که بر اساس توافق اخیر بین ارمنستان، آذربایجان و روسیه، مواردی برای حفظ صلح ثبات وجود دارد و اجرای این توافقات، مستلزم تعامل و همکاری است.
در چنین شرایطی باید به این اندیشید که آیا با توجه تابلوی سیاسی و دفاعی کنونی منطقه، زمان آن فرا رسیده که روند عادی سازی روابط ترکیه و ارمنستان بر روی میز قرار بگیرد یا نه.
انتهای پیام/
