خلیج گرگان، قربانی بی‌عملی دولت/ وعده‌های تکراری و نافرجام برای نجات تنها خلیج ایرانی خزر + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، خلیج گرگان بزرگترین و تنها خلیج ایرانی دریای خزر است که بر اثر پیشروی و گسترش شرقی رشته ساحلی شبه جزیره میانکاله در جنوب شرقی دریای خزر تشکیل شده ‌است. خلیج گرگان در سال 1354 به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز (در استان‌های گلستان و مازندران) به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید تا ثابت شود نه فقط این خلیج، بلکه نواحی اطراف آن شامل شبه جزیره میانکاله (پناهگاه حیات‌وحش) و تالاب بین‌المللی گمیشان یک مجموعه ارزشمند زیست‌محیطی است.

وسعت خلیج گرگان 400  کیلومتر مربع است و در سال‌های اخیر به علت تغییرات اقلیمی، کاهش ورودی آب به دریای خزر و پسروی آب آن، بیش از یک سوم از مساحت آن خشک شده است. اهمیت خلیج گرگان از نظر زیست محیطی برای نوار شمالی کشور به ویژه استان‌های گلستان و مازندران حیاتی است. علاوه بر خشکی بخش زیادی از خلیج، بخش‌های دیگری از آن هم به حالت مردابی درآمده و بوی تعفن آن در فصول گرم سال، بلای جان ساکنان حاشیه این خلیج شده است.

علاوه براین خلیج گرگان مهم‌ترین زیستگاه و محل تخمگذاری و پرورش ماهیان خاویاری دریای خزر است، آب‌های آرام این خلیج می‌تواند زمینه گردشگری دریایی را در منطقه فراهم کند و کمپ دائمی برای ورزش‌های آبی باشد. اما همه این‌ اتفاقات تنها زمانی رخ خواهد داد که خلیج گرگان بار دیگر احیا شود؛ خلیجی که با خشک شدن آن و ایجاد ریزگردهای نمکی، سکونت میلیون‌ها نفر را در استان‌های گلستان و مازندران تحت تأثیر قرار خواهد داد. کشاورزی و دامپروری منطقه را نابود و سرمایه‌های مردم را از بین خواهد برد.

با این تفاسیر احیا و نجات خلیج گرگان از سال‌های گذشته تا کنون همواره مطالبه مردم و مسئولان استان بوده و هست. نماینده ولی فقیه در استان، نمایندگان استان در مجلس، استاندار گلستان و خیلی‌های دیگر به ویژه رسانه‌ها در این سال‌ها بارها درباره لزوم نجات خلیج گرگان سخن گفتند اما به نظر می‌رسد دولت عزم و اراده جدی برای حل مشکل این خلیج ندارد چرا که در تمام سال‌هایی که دولت یازدهم و دوازدهم روی کار بود، فقط شعار نجات خلیج گرگان داده شده و در عمل اتفاقی برای این خلیج نیفتاده است.

آذرماه سال 93 وقتی دولت یازدهم به گلستان سفر کرد به مردم این استان قول داد تا خلیج گرگان را احیا کند؛ کاری که پس از  گذشت 7 سال هنوز قدمی برای اجرایی شدن آن برنداشته است.

مصوبه‌های کارگروه‌ها و کمیته‌ها با عناوین مختلف هم بیش از آنکه فکری برای ضمانت اجرایی آنها شود، بیشتر شبیه یک نمایش تبلیغاتی برای دولتی بود که دستش در مقابل مردم گلستان تقریبا خالی است و وعده‌های اساسی‌اش با اینکه کمتر از یکماه به پایان دولت مانده، همچنان نافرجام باقی مانده است.

تیرماه سال گذشته بود که در کارگروه ملی تالاب‌ها به ریاست جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور 900 میلیارد تومان اعتبار برای نجات این خلیج به تصویب رسید اما نکته جالب اینجاست که دولت در لایحه پیشنهادی خود به مجلس برای بودجه سال 1400، حتی یک ریال به نام خلیج گرگان مصوب نکرد.

همان زمان پیگیری‌های خبرگزاری تسنیم استان گلستان و مطالبه‌گری این رسانه از استاندار و نمایندگان مجلس سبب شد پس از کش و قوس‌های فراوان، مسئولان اعلام کنند که نجات خلیج گرگان دارای ردیف اعتباری شده است. هرچند هنوز هم هیچ یک از مسئولان درباره میزان این بودجه و ردیفی که به آن اختصاص پیدا کرده، سخن نگفته‌اند.

هادی حق شناس، استاندار گلستان در زمان انتصابش، یکی از مهم‌ترین اولویت‌های خود را نجات خلیج گرگان برشمرده بود؛ هرچند در این مدت حق شناس در جلسه‌های متعدد علمی و کارشناسی شرکت کرد و رایزنی‌های زیادی هم با دولت داشت اما نتوانست این گره کور را باز کند.

به گفته استاندار گلستان احیای خلیج گرگان هم به نفع گلستان و مازندران است است و در جلسه ستاد احیای تالاب‌های ایران 900 میلیارد تومان مصوب تصویب شد و باید در اصلاحیه بودجه دارای ردیف شود. یک سوم خلیج گرگان خشک شده و قبل از اینکه به سرنوشت دریاچه ارومیه دچار شود باید ردیف بودجه برای علاج بخشی آن در نظر گرفته شود. ضمن اینکه خشکی این خلیج و ایجاد ریزگردهای نمکی ممکن است سبب خالی از سکنه شدن بسیاری از روستاها و شهرهای ساحلی خزر شود.

اما چرا تاکنون اقدامی عملی برای نجات خلیج گرگان انجام نشده است، حتی از آن 400 میلیارد تومانی که اوایل امسال در کارگروه ملی تالاب‌ها برای لایروبی کانال‌های انتقال آب به خلیج با اولویت کانال آشوراده به تصویب رسیده هم خبری نیست. این را باید در عدم هماهنگی و نبود عزم جدی در دستگاه‌های اجرایی و متولی استان جست‌وجو کرد که هرکدام به نحوی توپ را به زمین دیگری پاس می‌دهند.

محمد نوری، سرپرست گروه سدها و مدیریت سیلاب شرکت آب منطقه‌ای گلستان چندماه قبل گفته بود " مطالعات اضطراری نجات خلیج گرگان در سال 96 توسط این شرکت انجام شد و راهکارهای کوتاه مدت نجات خلیج گرگان به ویژه از حیث بهبود شرایط کیفی در کارگروه‌های تخصصی و کمیته ملی نجات خلیج گرگان در کشور مورد تصویب قرار گرفت. از جمله مهم‌ترین اقدامات لایروبی و احیای کانال‌های ارتباطی دریای خزر و خلیج گرگان بوده است. علیرغم پیگیری‌های مکرر برای تامین اعتبارات لازم به منظور آغاز عملیات اجرایی این طرح تاکنون نتیجه‌ای حاصل نشده است".

وی همچنین خاطرنشان کرده بود که شرکت آب منطقه‌ای گلستان علاوه بر انجام کامل مطالعات اضطراری و تهیه شرح خدمات مطالعات جامع نجات خلیج گرگان در همان سال، اقدام به لایروبی حدود 22 کیلومتر از رودخانه‌های منتهی به خلیج گرگان کرد. تا در زمان جریان‌های سیلابی سبب هدایت آب‌های سطحی به خلیج گرگان فراهم شود؛ با این کار علاوه بر جلوگیری از پخش سیلاب و هدایت آن در مسیر رودخانه‌ها، با ورود حجم قابل توجهی از آب شیرین به خلیج گرگان، به کیفیت آب کمک خواهد شد. علاوه براین تمام اقدامات لازم جهت اخذ مجوز ماده 23 این طرح را تا مرحله نهایی پیگیری و به انجام رساندیم اما علیرغم همه این تلاش‌ها به دلیل صادر نشدن مجوز سازمان حفاظت محیط زیست، به اخذ ردیف اعتباری برای طرح نجات خلیج گرگان در لایحه بودجه 1400 میسر نشد.

حالا اما مسئولان محیط زیست استان گلستان مدعی هستند که دیگر دستگاه‌های اجرایی به تکالیف خود در قبال خلیج گرگان عمل نکرده‌اند. این موضوع را محمدرضا کنعانی، مدیرکل محیط زیست استان در بازدید از دفتر خبرگزاری تسنیم استان گلستان عنوان کرده و گفته است: محیط زیست اقدامات لازم برای احیای خلیج گرگان را انجام داده و اکنون دستگاه‌های مرتبط باید تامین اعتبار لازم را انجام دهند.

وی افزود: مرکز ملی اقیانوس شناسی مطالعات لازم را روی خلیج گرگان انجام و به سوالات محیط زیست پاسخ داده و باید لایروبی کانال‌های خوزینی، چاپقلی و آشوراده انجام شود. این لایروبی‌ها تاثیری در کمیت آب تالاب ندارد اما در گردش و کیفیت آب تاثیرگذار خواهد بود.

کنعانی ادامه داد: احیای خلیج گرگان در ستاد ملی تالاب‌ها مصوب شد و سازمان بنادر باید از محل اعتبارات مدیریت بحران، لایروبی کانال‌ها را با اولویت آشوراده و چاپقلی انجام دهد.

وی اضافه کرد: احیای خلیج گرگان سال گذشته در ستاد ملی تالاب‌ها مصوب و ابلاغ شد اما دستگاه‌ها آنطور که باید تکالیف خود را انجام ندادند و اعتبار مناسبی نگذاشتند.

خلیج گرگان در سایه بی‌تدبیری مسئولان دولتی به ویژه محیط زیست هر روز یک گام دیگر به مرگ و نابودی نزدیک می‌شود و از جلساتی که در 7 سال اخیر دولتی‌ها برگزار کردند، آبی برای خلیج گرگان گرم نشده است.

انتهای پیام/582/س