چاه‌هایی که شیره جان زمین را می‌کِشند/لزوم تعیین تکلیف ۱۶۰۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان گلستان
گروه استانها - براساس آمارهای موجود حدود ۳۵ هزار حلقه چاه آب در استان گلستان حفر شده که بین ۱۵ تا ۱۶ هزار حلقه چاه، غیرمجاز و فاقد پروانه بوده و لازم است دستگاه‌هی متولی هرچه زودتر فکری برای تعیین تکلیف این چاه‌ها کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان ، با گرفتار شدن گلستان در یک دوره خشکسالی شدید و کم سابقه، لزوم مدیریت منابع آبی بیش از هر زمان دیگری ضروری است. استان گلستان دارای یک میلیارد و 250 میلیون مترمکعب پتانسیل آب زیرزمینی و به همین نسبت هم پتانسیل آب سطحی شامل رودخانه‌ها و سدها دارد. با وقوع خشکسالی وضعیت آب‌های سطحی بسیار نامطلوب شده، رودخانه‌ها تا 80 درصد کاهش آبدهی دارند و سدهای استان هم حدود 20 درصد حجم مخازن آنها آبگیری شده است.
گلستان با اقتصادی مبتنی بر کشاورزی، ناگزیر از استفاده از منابع آبی است، آن طور که آمارها نشان می‌دهد بیش از 80 درصد آب استحصالی در استان گلستان به مصرف کشاورزی می‌رسد. اما نکته نگران کننده در این بین که بحران بی آبی را به شدت تهدید می‌کند، برداشت‌های بی رویه و غیرمجاز از آب‌های زیرزمینی است.
وضعیت آبخوان‌های عمیق استان با اضافه برداشت‌هایی که به طور مستمر در حال انجام است و عدم تغذیه آنها، به وضعیت نامناسبی دچار شده است. وضعیت آبخوان‌های کم عمق هم اگر بدتر نباشد، بهتر هم نیست.
طبق گفته مسئولان شرکت آب منطقه‌ای استان 241 میلیون مترمکعب از منابع آب‌های زیرزمینی استان به علت عدم مدیریت صحیح در مصرف و رعایت نکردن الگوی کشت، از دست رفته است و این نشان از فشار بیش از اندازه به منابع آبی است.
آمارها نشان می‌دهد در استان گلستان بیش از 35 هزار حلقه چاه آب حفر شده است، این چاه‌ها در نوار جنوبی و میانی استان واقع شده‌اند و اگر نقشه پراکندگی چاه‌های آب استان را ببینید، وضعیت استان شبیه لانه زنبور است.
از مجموع چاه‌های حفر شده در استان بین 15 تا 16 هزار حلقه چاه آب، غیرمجاز و فاقد پروانه است که باید هرچه سریع‌تر این چاه‌ها را تعیین تکلیف کرد. البته این چاه‌ها که عمدتا جزو چاه‌های کم عمق و بتنی به شمار می‌روند برای استفاده در بخش کشاورزی حفر شده‌اند و هر کاری که قرار است برای تعیین تکلیف این چاه‌ها انجام شود نباید تولید و معیشت بهره برداران را به خطر بیندازد؛ بنابراین باید با حساسیت زیادی به موضوع بستن چاه‌های غیرمجاز و فاقد پروانه ورود کرد.
موضوعی که هادی حق شناس، استاندار گلستان هم به آن تأکید کرده و گفته جهادکشاورزی استان یک ماه فرصت دارد تا طرح جایگزین خود را در صورت بسته شدن چاه‌های غیرمجاز ارائه دهد تا اولا تولید کشاورزی دچار مشکل نشود و هم اینکه گرفتاری‌های معیشتی برای مردم به وجود نیاید.
استاندار گلستان با بیان اینکه 15 سال از مطرح شدن موضوع بستن چاه‌های غیرمجاز می‌گذرد، اظهار داشت: در این سال‌ها وضعیت چاه‌های غیرمجاز تعیین تکلیف نشد چون فقط برای پُرکردن و بستن برنامه داریم اما راهکاری برای بعد از آن که کشاورزان و بهره برداران دچار مشکل نشوند، نداریم.
وی گفت: آب منطقه‌ای موظف است هرچه سریع‌تر این چاه‌ها را ببندد ضمن اینکه جهادکشاورزی هم باید طرح خود را برای شرایطی که این چاه‌ها بسته شده است با در نظر گرفتن دو موضوع حفاظت از تولید و جلوگیری از مشکلات معیشتی بهره برداران در مدت یکماه ارائه دهد.
موضوع تعیین تکلیف چاه‌های غیرمجاز و فاقد پروانه موضوعی است که باید در اجرای آن بخش‌های مختلف مانند جهادکشاورزی، نیروی انتظامی، دستگاه قضایی و غیره هم همکاری داشته باشند تا در نهایت بتوان تصمیم درستی را اجرایی کرد.
جواد تیموری، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای استان در این باره اظهار داشت: تعیین تکلیف چاه‌های غیرمجاز از سال 85 آغاز شد و از همان زمان این چاه‌ها و بهره برداران آنها شناسایی شده و اطلاعات آنان در قالب بانک اطلاعاتی تهیه شده است.
وی گفت: بین 15 تا 16 هزار حلقه چاه فاقد پروانه و در اصطلاح غیرمجاز در استان داریم که عمدتا بین 5 تا 20 متر عمق دارند و سطح زیرکشت آنها نیز از نیم هکتار تا 2 هکتار است که عمدتا کشاورزان خرده مالک را شامل می‌شود.
تیموری افزود: معیشت این کشاورزان به این چاه‌ها وابسته است و ما باید با حساسیت زیادی که منجر به بروز مشکلات اقتصادی و نارضایتی‌های اجتماعی نشود این چاه‌ها را تعیین تکلیف کنیم.
وی ادامه داد: بارها این بهره برداران را فراخوان کردیم که برای تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنند که متأسفانه خیلی از بهره برداران این کار را انجام ندادند با اینحال در 5 سال گذشته توانستیم دست کم 2 هزار و 400 چاه تعیین تکلیف شد و تعدادی از این چاه‌ها مشمول قانون بودند و برای آنها پروانه صادر کردیم اما بخشی هم پُر و مسلوب المنفعه شد.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای استان توضیح داد: در صورتی که بخشی از این چاه‌ها که مشمول قانون هستند حریم کافی با منابع آبی اطراف داشته باشند، اراضی تحت پوشش خود را مجهز به سیستم‌های نوین آبیاری کرده و کنتورهای هوشمند و حجمی نصب کنند، می‌توانند پروانه دریافت کنند که حداکثر برداشت آن 4 هزار و 500 مترمکعب در سال است.
وی گفت: درباره چاه‌های غیرمجازی هم که اخیرا حفر شده‌اند هیچ راهی جز بستن آنها نداریم و با متخلفان برخورد شده و دستگاه‌ها و ماشین‌آلات حفاری آنها نیز توقیف می‌شود.
طبق برنامه جامع سازگاری با کم آبی در استان گلستان که اواخر سال گذشته مصوب شد سالانه باید حدود 2 هزار حلقه چاه غیرمجاز تعیین تکلیف شود و باید دید دستگاه‌های مختلف از جمله آب منطقه‌ای و جهادکشاورزی از پس اجرای آن بر خواهند آمد یا نه. با بستن چاه‌های غیرمجاز بین 100 تا 150 میلیون مترمکعب از منابع زیرزمینی استان صرفه جویی خواهدشد.
انتهای پیام/582/ ع