ردیف میرزا عبدلله به روایت داریوش طلایی / متفاوت نواختن با اشتباه نواختن چه تفاوت‌هایی دارد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آلبوم «ردیف میرزا عبداله» روز دوشنبه 28 تیر 1400 از سوی انجمن موسیقی ایران و با حمایت دفتر موسیقی در تالار رودکی رونمایی شد. این مراسم با پخش تصاویری از سخنرانی مجید کیانی نوازنده پیشکسوت سنتور آغاز شد.

کیانی در این ویدئو گفت: ما در فرهنگ موسیقایی خودمان دو نوع موسیقی داریم؛ اول موسیقی نواحی و دوم موسیقی ردیف است که می‌تواند مانند زبان فارسی تبدیل به موسیقی رسمی ما شود. این نوع موسیقی به حدی دارای ارزش است که می‌تواند دربرگیرنده تمام حالات موسیقی سرزمین ما باشد.

او ادامه داد: اینها موسیقی ملی ما هستند. البته اجرای ردیف میرزا عبدالله قبلاً توسط نورعلی برومند اجرا شده بود اما از آنجا که این موسیقی در فرهنگی سینه به سینه به ما منتقل شده بنابراین حالت روزآمد و بداهه‌ای دارد که می‌تواند دارای اهمیت‌های زیادی باشد. ما انگاره‌هایی از موسیقی ردیف داریم که پیشینه تاریخی زیادی دارد اما چون روایت‌گونه است بنابراین همیشه نو و امروزی در اختیار ما قرار می‌گیرد. پس از نظر من بسیار درست است که بتوانیم در زمان خودمان به وسیله سازهای ایرانی با اصول صحیح و درست این ردیف را به علاقه‌مندان ارائه دهیم. این ردیفی که توسط استاد طلایی جمع‌آوری گرفته یک ردیف بسیار درست و اصولی است که هنرمند با ذوق ذاتی خود توانسته آنها را به خوبی بیان کند.

نباید وابسته به ردیف بود

احمد رجبی از استادان حوزه فلسفه و شاگرد استاد طلایی دیگر سخنران این برنامه بود، رجبی گفت: من به عنوان یکی از شاگردان استاد که توفیق استفاده از تدریس‌هایش را داشتم در اینجا حضور پیدا کردم. بنابراین سعی می‌کنم به اجمال و کوتاه نکاتی را که از این هنرمند آموختم اینجا بیان کنم. نکته اول مرتبط با شیوه آموزشی استاد طلایی است که همواره من را با یک دیدگاه جدید آموزشی مواجه می‌کرد. این دیدگاه یک نگاه جامع نگرانه در حوزه آموزش است که بحث نگاه آکادمیک و نگاه سینه به سینه را به شاگردان به صورت توامان انتقال می‌داد.

وی افزود: در شیوه و کار با داریوش طلایی وجه نظری و عملی موسیقی همواره با هم به شاگردان منتقل می‌شد.این شیوه در کلاس‌های استاد طلایی همواره وجود داشت. او از تمام هنرمندان و راویان بزرگ ردیف موسیقی ایران به صورت مستقیم استفاده و با مهارت بالا به دانشجویان منتقل می‌کرد. او همواره تاکید داشت که باید نگاه جامع‌تری به ردیف داشته باشیم.

این مدرس دانشگاه همچنین گفت: استاد طلایی همواره تاکید دارد که دانشجویان و هنرآموزان بر پایه ردیف کارهای خلاقانه انجام دهند. اینها نکات بسیار مهمی است که داریوش طلایی از ردیف به عنوان یک ساختار مُدال نام می‌برد که نباید حتماً و باید وابسته به آن بود.

کتاب ردیف استاد طلایی بهترین راه برای آموزش موسیقی ایرانی به خارجی‌ها است

پژمان تدین  از پژوهشگران حوزه موسیقی هم در این برنامه در قالب یک کلیپ چند دقیقه‌ای گفت: خیلی سال پیش که کتاب ردیف داریوش طلایی را دیدم برایم خیلی جالب بود که شاگردانم در کشور ایتالیا نیز با این کتاب ارتباط بسیار خوبی برقرار کردند و این نشان دهنده شناخت درست و خوبی است که داریوش طلایی از موسیقی ایرانی در حوزه آموزش دارد.

وی افزود: بسیاری از شاگردانم که در ایتالیا به نوازندگی مشغول هستند به واسطه درک و دریافتی که از روش آموزش استاد طلایی به دست آورده‌اند توانسته‌اند با سازهای ایرانی ارتباط خوبی بگیرند. البته نباید فراموش کنیم که بهترین روش یادگیری موسیقی ما روش سینه به سینه است. اما آیا این روش برای اروپایی‌هایی که علاقه مند موسیقی ایرانی هستند درست است؟ به طور حتم خیر چرا که آنها دریافت ما را از موسیقی ایرانی ندارند. به همین منظور کتاب ردیف استاد طلایی می‌تواند بهترین روش برای انتقال آموزش موسیقی ایرانی به هنرجویان خارجی است.

متفاوت نواختن با اشتباه نواختن چه تفاوت‌هایی دارد / ردیف ادبیات موسیقی ماست

داریوش طلایی نوازنده و آهنگساز و نگارنده‌ی «کتاب ردیف میرزا عبداله» آخرین سخنران این مراسم بود.

طلایی گفت: تابستان سال 1350 بود که من از هنرستان عالی موسیقی فارغ‌التحصیل شده بودم و داشتم خود را آماده کنکور دانشکده هنرهای زیبا می‌کردم. هنرستان موسیقی در آن زمان تنها جایی بود که موسیقی ایرانی در عالی‌ترین سطح آموزش داده می‌شد. این هنرستان جایی بود که بزرگانی چون وزیری، خالقی و دهلوی بنیانگذارانش بودند. در این مجموعه استادان بزرگی چون شهنازی، حبیب الله صالحی، هوشنگ ظریف و فرامرز پایور حضور موثری داشتند که هر یک معلمانی یگانه در حوزه تخصصی شان بودند.

وی افزود: من در هنرستان موسیقی بود که نهایت تلاشم را انجام دادم تا هر آنچه باید از ردیف می‌آموختم را بیاموزم، در این چارچوب بود که با استاد شهنازی ردیف‌های آقا حسینقلی و دیگر مجموعه‌ها را مشق کردم. چون تمام اینها برای ارتقای تکنیک و دیگر آموزه‌های موسیقی اموری لازم و ضروری بود. اینها را در شرایطی می‌گویم که آن دوران یک جوان 18 ساله بودم و فکر می‌کردم که دیگر تار نیازی به آموزش و فراگیری ندارد. تا اینکه در دوران دانشگاه با استادانی چون داریوش صفوت و دیگر بزرگان رو به رو شدم و از آن زمان تاکنون راهی نبوده که بخواهم در حوزه موسیقی ادامه ندهم و اکنون بر این باورم که ردیف و نوازندگی تار همچنان دربرگیرنده اتفاقات نو و کارهایی جدیدی است که می‌توان انجام داد.

این نوازنده پیشکسوت تار گفت: ما در این دوران بود که مراحل مختلفی از نوازندگی را طی کردیم. مراحلی که صرفاً ارائه تکنیک‌ها نبود، این دوران برای من دربرگیرنده مباحثی در حوزه موسیقی سنتی ایران مطرح می‌شد، که بی ارتباط با تدوین این مجموعه نیست. ما در این فضای آموزشی بود که با مباحث دقیق متفاوت بودن در موسیقی پی بردیم. اینکه متفاوت نواختن با اشتباه نواختن چه تفاوت‌هایی دارد. اینکه این سواد موسیقایی است که می‌تواند مورد توجه باشد. تعریف همین چارچوب در خوزه موسیقی نکته بسیار مهمی است که متاسفانه از کمبود آن برخورداریم و امروز یکی از معضلات موسیقی ماست که گفتگویی در این زمینه بین بزرگان وجود ندارد.

او ادامه داد: وقتی از موسیقی ایرانی صحبت می‌کنیم، چه نکاتی مطرح می‌شود که می‌تواند وجه تمایز این موسیقی با دیگر موسیقی‌ها باشد؟ وقتی این سئوال مطرح می‌شود به داشته‌ها نگاه می‌کنیم. آنچه ما در این زمینه داریم روایات شفاهی و برخی صفحه‌های موسیقی است که هر کدام به مسیرهای مشخصی می‌رسد. در حوزه روایات شفاهی ماجرا به میرزا عبدالله می‌رسد که نقطه عطف رسیدن به این وجه تمایزهاست. بنابراین می‌توان گفت سابقه موسیقایی ما به میرزا عبدالله می‌رسد که یک دوره شکوفایی در حوزه موسیقی است و ما می‌بینیم که آموزش موسیقی آزاد تر از دوران تاریخی دیگر مورد توجه قرار می‌گیرد. همین فضا باعث شد افرادی مانند خانواده فراهانی کلاس دایر کرده و علاوه بر آن گوشه‌ها را نیز جمع‌آوری کنند که ارتباط زیادی هم با موسیقی نواحی ما دارد. بنابراین ردیف ما دارای چنین خصوصیاتی است که به مرور زمان تکمیل می‌شود.

طلایی گفت: ردیف ادبیات موسیقی ماست، ما برای رسیدن به ادبیات موسیقی باید به ردیف رجوع کنیم که توسط استادان موسیقی ما تکمیل شده‌اند. اینها گویی وظیفه‌ای بوده که باید به نسل‌های دیگر منتقل می‌شدند. من هم بر اساس احساس دین و وظیفه‌ای که در این پنجاه سال داشتم تلاش کردم این ردیف‌ها را در فضای جهانی مطرح کرده و از آن حالت رمزگونه خود خارج کنم. این ردیفی که توسط بنده گردآوری شده یک متریال موسیقایی است که مبنایش مرتبط با سواد موسیقی ایرانی بوده که همه آن رمز آلود نیست. این اثر دربرگیرنده اهمیت زیادی است که می‌تواند مورد توجه علاقه مندان موسیقی قرار گیرد.

اجرای موسیقی توسط شاگردان داریوش طلایی از جمله شاهد علیزاده، نسترن گیو، کیارش روزبهانی به همراه اجرای دو نوازی آناهیتا رمضانی و علی رحیمی بخش‌های مختلف این آیین رونمایی را تشکیل می‌داد.

سید مجتبی حسینی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدی افضلی مدیرعامل بنیاد فرهنگی هنری رودکی، علی اکبر صفی پور مدیر دفتر آموزش‌های بنیاد رودکی، علی نیکنام مدیر عامل انجمن موسیقی ایران از جمله مهمانان ویژه این مراسم بودند.

انتهای پیام/