عروسکِ عجیب تلویزیون کیست؟/ "قصه‌های ملسو" نه پند می‌دهد و نه کسی را دستِ کم می‌گیرد!/ تلویزیون باید حسابِ ویژه‌ای برای کودکان باز کند
عزت‌الله مهرآوران اعتقاد دارد که تلویزیون باید کم‌کاری‌هایش را نسبت به کودکان جبران کند تا این قشر به غیر از تلویزیون جایی دیگر نرود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نظرسنجی جدید مرکز تحقیقات صدا و سیما نشان می‌دهد که بیش از 94 درصد کودکان و بیش از 90 درصد نوجوانان، در بهارِ امسال تلویزیون را به عنوان وسیله تماشای برنامه‌های مورد علاقه‌شان انتخاب کرده‌‌اند.
در میانِ برنامه‌های پرطرفدار که بعضاً نظرسنجی گزینه پیگیرانه را هم نشان می‌دهد، "قصه‌های ملسو" قرار دارد که بیننده به صورت هدفمند سراغِ سوژه‌ها و هدفِ این برنامه تلویزیونی رفته است.
اما این عروسک شبیه به یک عروسکِ عادی نیست که تا به حال در تلویزیون دیده‌ایم. او یک موجود فضایی است؛ "ملسو" روایتگر قصه‌های یک موجود فضایی است که به زمین آمده و با ماجراهای عجیب و غریبی در زمین مواجه می‌شود.
بسیاری از کارشناسان حوزه کودک اعتقاد دارند که خیلی از حرف‌ها و پیام‌های مهم را می‌توان با زبان عروسک‌ها و شخصیت‌های انیمیشنی به بچه‌ها منتقل کرد. همان اتفاقی که با "کلاه قرمزی" و "زی‌زی‌گولو" و خیلی از عروسک‌های ماندگار تلویزیون افتاد.
این عروسک و داستان‌هایش بیشتر مسئولیت بهداشتی و سلامتی دارند. مجموعه‌های که روزهای یکشنبه و سه‌شنبه از شبکه دو سیما پخش می‌شوند. ندا وفایی کارگردان هنری و مرتضی ملوان کارگردان تلویزیونی است. حسین همازاده تهیه‌کنندگی این مجموعه چندین قسمته را برعهده دارد.
در این میان چهره‌های آشنایی مثل مریم وطن‌پور که به نوعی مجری نمایشی و یا هدایتگرِ داستان ملسو را برعهده گرفته نیز به چشم می‌خورد. عزت‌الله مهرآوران که او را با سریال‌ها، تئاترها و فیلم‌های سینمایی بسیاری دیده‌ایم هم در صحنه می‌بینیم. عروسک‌گردان و صداپیشه ملسو هم حضور دارند و همه‌چیز آماده است.
ما در پشت صحنه این برنامه از نزدیک شاهدِ تلاش‌های این گروه بودیم تا خیلی از مسائل مهمی مثل سبک زندگی سالم، تغذیه و بهداشت و سلامت را باید با چه زبان و چه نوع نمایشی به کودکان خصوصاً خردسالان آموخت.
لوکیشن اصلی "قصه‌های ملسو" سوله‌ای در شهرک نور است که دکورهای برنامه در آنجا زده شده است. این برنامه در 2 دکور ثابت تصویربرداری می‌شد. یکی از این دکورها پذیرایی و آشپزخانه است و دیگری اتاق خوابی است که بچه ها در آن استراحت می‌کنند.
عروسکی عجیب با موهای قرمز و چشم‌های درشت
از آدم‌های عادیِ صحنه فاصله می‌گیریم به عروسکِ خاص و عجیبِ تلویزیون می‌رسیم؛ نامش "ملسو" است. عروسک عجیبی با موهای قرمز و چشم‌های درشت که لباس آبی به تن دارد. البته ظاهرش کمی متفاوت از عروسک‌های معمولی است چون او از فضا آمده است!
حسین همازاده خیلی اهل صحبت کردن نیست و دوست دارد بیشتر با عوامل و هنرمندانِ مجموعه گفت‌وگو کنیم. اما فقط خواستیم از اینکه به سراغِ آموزش سبک زندگی و بحث بهداشت و درمان خردسالان رفته‌اند بپرسیم.
او پاسخ داد: "من فکر می‌کنم کارهای عروسکی شاید در تلویزیون ما و تلویزیون‌های دنیا زیاد ساخته شده باشد و تعداد آن حتی در نمونه‌های خارجی کم نباشد. اما با این موضوع و محتوا و محوریتی که در کار هست، تا به حال مجموعه‌ای به این شکل ساخته نشده بود.
کرونا بهانه شد/ باید از بهداشت می‌گفتیم
او درباره ایده اصلی ساخت این مجموعه گفت که کرونا بهانه‌ای شد؛ همازاده تأکید کرد: ایده اصلی این برنامه در دوران کرونا شکل گرفت و شاید بهانه‌ای شد تا بتوانیم مجموعه‌ای در زمینه آموزش نکات بهداشتی به بچه‌ها بسازیم. چون شاید بسیاری از بیماری‌ها ارتباط مستقیمی با سبک زندگی دارد. بنابراین آموزش سبک زندگی درست و رعایت نکات بهداشتی و سلامتی برای بچه‌ها بهانه ای شد تا این مجموعه شکل بگیرد."
وقتی از همازاده پرسیدم که امکان ادامه این برنامه در اپیزودها یا فصل‌های دیگر هم هست تأکید کرد که قصه‌ها و اتفاقات این مجموعه عروسکی جذابند و امکان تدارک فصل‌های بعدی وجود دارد همه‌چیز به بازخورد مخاطبین برمی‌گردد.
مریم وطن‌پور مامان ارغوانِ "ملسو"
مریم وطن‌پور که او را به عنوان خاله قاصدک تلویزیون می‌شناسیم او را اینجا «مامان ارغوان» صدا می‌زنند. او هم بسیار اعتقاد به کار نمایشی دارد که مفهوم را به صورت غیرمستقیم به مخاطب القاء می‌کند. آن هم مخاطبی باهوش و زکاوتِ خردسال و کودک که همه‌چیز را آگاهانه می‌بیند.
وطن‌پور به تسنیم گفت: در این روزهای کرونایی و مشکلات بهداشتی و درمانی، چقدر خوب است که چنین مجموعه‌ای ساخته شد تا حرف‌های مهمی از بهداشت، سلامت و سبک زندگی بگوید. خیلی خوب است این روزها درباره سلامت جسم حرف می‌زنیم. از مهارت زندگی و سبک زندگی می‌گوییم که لازمه موفقیت هر انسانی است و چه بهتر که از همین روزهای اولیه پرورش‌شان، در برنامه‌ای تلویزیونی این آموزش‌ها آغاز می‌شود.
مادرِ یک عروسک عجیب شدم
وی درباره کاراکتر شناخته شده خاله قاصدک گفت: من بازیگر سریال و فیلم‌های سینمایی هستم و برای بزرگسالان هم کارهایی کرده‌ام اما بسیاری از مخاطبان مرا به نام «خاله قاصدک» می‌شناسند. چون برای بچه‌ها کار کرده‌ام و افتخار می‌کننم. پیش‌تر از آن مادر دو پسربچه عروسکی بودم، در شب بخیر بچه‌ها شبکه کودک هم بازی کردم و برای بچه‌ها قصه می‌گفتم. اینجا یک بار دیگر مادرِ یک عروسک عجیب شدم که از فضا به زمین آمد و خبر نداشت در اینجا چه اتفاقاتی می‌افتد و برای زندگی کردن نیاز به مهارت‌هایی داشت.
وطن‌پور درباره فضای کار کودک توضیح داد: فضای کار کودک اصولاً انتزاعی است مخصوصاً وقتی عروسک وارد آن می‌شود. کار با عروسک را خیلی دوست دارم عروسک همیشه برایم روج دارد و زنده است. امیدوارم توانسته باشیم آن رسالتی که در موردِ موضوع بهداشت، مهارت و سبک زندگی برای کودک و خردسال امروز لازم است را انجام داده باشیم.
باید کاری کنیم از فضای‌مجازی عقب نیفتیم
او در پاسخ به این سؤال که تلویزیون کمتر به خردسال و کودک بها می‌دهد، این‌طور پاسخ داد: در این سال‌ها همیشه دغدغه کسانی که برای کودکان کار می‌کنند این بوده که کارهایی بسازند و ایده‌هایی بیاورند که برای بچه‌ها جذاب و مؤثر باشد. البته در اجرا و حمایت گاهی وقتی کم و کاستی‌هایی وجود دارد که انگاری بچه را به اندازه سنش ارزش و بها می‌دهند. در صورتیکه همه‌جای دنیا برعکس است.
وطن‌پور تأکید کرد: تمام رسانه‌ها برای بچه‌ها بیشتر هزینه می‌کنند و دل‌نگرانِ این قشرند و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت دارند و نتیجه‌اش را هم می‌بینند. اما با همه این حداقل‌ها فکر می‌کنم به هر حال کسانی که مسئولیتی در قبال بچه‌های این مرز و بوم احساس می‌کنند تلاش‌شان را بکنند؛ امیدوارم بچه‌ها را از قبل، جدّی‌تر بگیریم. باید خودمان را به آنها برسانیم تا فضای‌مجازی و دیگر مدیوم‌ها از ما جلو نیفتند. باید با مطالعه و تحقیق و پژوهش این قشر را به خوبی بشناسیم و بتوانیم با کارهای خوب، آنها را پایِ تلویزیون نگه داریم.
تلویزیون باید کم‌کاری‌هایش را جبران کند
عزت‌الله مهرآوران نقش آقای صاحبخانه را بازی می‌کند؛ او اعتقاد دارد کودک بسیار نیازمندی‌هایی دارد که آنها را در رسانه جستجو می‌کند چه بهتر در میان جستجوهایش به خوراکی سالم در تلویزیون برسد تا مفاهیمی آلوده! تلویزیون باید کم‌کاری‌هایش را نسبت به کودکان جبران کند.
این بازیگر شناخته شده اعتقاد دارد قصه‌های ملسو به کسی پند نمی‌دهد بلکه از طریق ابزارِ نمایش با کودکان صحبت می‌کند و آنها را برای فردایی که از آن خبر ندارند آماده می‌کند. حُسن این کار است اگر درباره بهداشت صحبت می‌کند صابون را برای دست شستن نشان نمی‌دهد بلکه میکروب‌شناسی می‌آموزد.
کار کودک، جرأت می‌خواهد
مهرآوران در پاسخ به این سؤال که چطور شد در کاری کودکانه ایفای نقش کرده است، گفت: سراغِ کودک رفتن جرأت می‌خواهد و من این کار را کردم. چون کار کودک رهایی است و باید به عنوان یک هنرمند خود را رها کنی تا جای خودت را در میانِ کودکان پیدا کنی و این کار خیلی سختی است. و من این ریسک بزرگ را به جان خریدم.
ندا وفایی کارگردان هنری این برنامه تلویزیونی قبلاً هم در شبکه هدهد کارگردانی کرده و این قشر را به خوبی می‌شناسد. او به تسنیم می‌گوید: امروز کودکان بیش از پیش به خوراکِ سالم رسانه‌ای نیازمندند حتی از کودکِ دیروز بیشتر این نیازمندی احساس می‌شود. چون مدیوم‌ها و رسانه‌های زیادی هجوم آورده‌اند تا این اندیشه را مالِ خود کنند. ما نیاز داریم در وهله اول بدونِ اینکه آن‌قدر به عجله‌سازی توجه داشته باشیم، اول مخاطب‌مان را بشناسیم که قرار است برای چه نوع مخاطبی کار کنیم.
نباید کودکان را دستِ کم بگیریم
وی افزود: شاید در گذشته که آن‌قدر تکنولوژی حرف اول را نمی‌زد، همان نوع برنامه‌سازی‌های همیشگی به کار می‌آمد اما حالا برنامه‌سازان و کارشناسان نیاز دارند بیشتر خودشان را به روز کنند و در وهله بعدی برای کار کودک بیشتر از همه به متن و تحقیق و پژوهش توجه کنند تا چیزهای دیگر؛ آن‌قدر این قشر را دستِ کم نگیرند.
کودک نباید درگیرِ اسپانسر شود!
وفایی معضلِ دیگر در حوزه کودک را اسپانسر آوردن و شتاب‌زدگی در ساخت دانست و گفت: باید با تأمل و ظرافت بیشتری به کار کودک توجه شود و آن‌قدر برنامه‌سازان این حوزه را درگیرِ اسپانسر نکنیم که اسپانسر بیاورند. باید کارهای کودکان را بیشتر مورد حمایت قرار دهند.
مرتضی ملوان کارگردان تلویزیونی این مجموعه عروسکی هم به تسنیم گفت: در این دوران کرونا دیدم آن‌طور که باید و شاید برای کودکان برنامه وجود دارد و آنها به اجبار سراغِ بازی‌های اینترنتی یا فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی می‌روند که برایشان اصلاً مفید نیست. حتی کارتو‌ن‌ها و برنامه‌هایی داریم که برای همه ما خاطرانگیز است اما به دردِ کودکِ امروز نمی‌خورد. نمی‌توانیم این‌طور به برنامه‌سازی کودکان نگاه کنیم که به برنامه‌سازی بزرگسالان نگاه کنیم و آن نوع تجارت و پول درآوردن است. پول در کار کودک نیست اما سرمایه است.
صداپیشه و عروسک‌گردان از "ملسو" چه گفتند؟
مرضیه ابراهیمی صداپیشه مجموعه عروسکی "قصه‌های ملسو" است؛ او در دوبله فعالیت دارد و راجع به صداپیشگی عروسک می‌گوید: اینجا خلاقیت و نوآوری و هماهنگی از همه‌چیز مهمتر است. من این عروسک را خیلی دوست دارم و خوشحالم توانستم در شخصیت دادن به این عروسک، نقش داشته باشم.
مهرانه زرگر عروسک‌گردان هم تأکید کرد: به نظرمن عروسک‌گردانی با بازیگری تفاوتی ندارد. دقیقاً حس و حال یک بازیگر را دارد. وقتی عروسک را می‌گردانم همان حس و حال بازیگر را دارم. عروسک هیچ میمیکی ندارد و آن منم که با دستم حس و حال را به عروسک می‌آورم.
تلویزیون نباید از رقبای سرسختش جا بماند
آرش صادقیان آخرین نفری بود که با او گفت‌وگو کردیم؛ نقش بابا سپهر را در این مجموعه عروسکی بازی می‌کند. او در تئاتر فعالیت داشته و در شبکه اراک هم مدتی مجری برنامه خردسال بودهاست. در شبکه زنجان هم این تجربه را داشته و کار صداپیشگی عروسک هم کرده است. در مجموعه "کارا و کوشا" که 130 قسمت بود و از شبکه دو پخش شد هم حضور داشته است.
او تأکید کرد: نشان دادن بچه‌ها پای تلویزیون کار سختی است و باید اتفاقی را برنامه‌سازان رقم بزنند تا از رقبای سرسختِ تلویزیون جا نمانند. با اصالت کار کردن تأثیرگذار است و ما سعی کردیم در "قصه‌های ملسو" این کیفیت محتوایی را رعایت کنیم. ما اینجا حرف‌هایی درباره مهارت زندگی به خردسالان می‌زنیم که شاید تا به حال کمتر سراغش رفته باشند.
انتهای پیام/