گزینه شهرداری تهران باید آشنا به ظرفیت‌های قانونی باشد
یک حقوقدان و کارشناس حوزه نوآوری و کارآفرینی، در یاداشتی مطرح می‌کند که مدیریت کلان شهرداری تهران، ظرفیت و توانمندی‌های مختلفی را می‌طلبد؛ کسی که هم تجربه تقنین داشته و قانون و ظرفیت‌های قانونی را بداند و هم کار اجرایی کرده باشد.
گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ اعضای منتخب شورای اسلامی شهرها در چند روز آینده باید مهم‌ترین کار خود را در تمام مدت تصدی چهار ساله شورا انجام دهند و آن انتخاب شهردار خواهد بود، این مهم در کلان‌شهرها از پیچیدگی بیشتری برخوردار است و در پایتخت با حساسیت دوچندان دنبال می شود، در این دوره شاهد آن بودیم که اعضای منتخب ششمین دوره شورای شهر تهران با تعریف مکانیزم و همچنین اعلام ده شاخص اصلی سعی داشته‌اند تا با یک فرآیند عالمانه و به دور از کنش‌های معمول سیاسی سکاندار ساختمان بهشت را انتخاب کنند، شاخص‌هایی نظیر روحیه جهادی، فهم اقتصادی، سازه‌زیستی و فسادستیزی، آشنایی با قوانین و ساختار و فرآیندهای مدیریت شهری، سابقه و تجربه مدیریتی، توانایی اجماع‌سازی، رویکرد تحولی و جوانگرا، توانایی کار تیمی و تشکیلانی و ایجاد تعامل اجتماعی؛
این شاخص‌ها و این فرآیند گرچه به گزینش شهرداری کارآمدتر کمک شایانی خواهد کرد، اما آزمون اصلی شورای شهر در اتخاذ رویکرد تطبیقی خود در سنجش افراد معرفی شده با این شاخص‌ها و نحوه وزن‌دهی شاخص‌ها خواهد شد. واقعیت امروز اداره کلان‌شهرهایی نظیر تهران این است که چند وجهی بودن مسائل موجب گردیده تا شهرداری از یک مدیریت صرفاً تخصصی به یک مدیریت جامع‌نگر و عمومی نیاز داشته باشد، شهرداری تهران در ساختار و وظایف با طیف گسترده‌ای از موضوعات فرهنگی، اجتماعی، عمرانی، ترافیکی، مالی و اقتصادی، زیست محیطی و... مواجه است، از شهر هوشمند و توانایی در ارتقای خدمات فناوری اطلاعات تا فرهنگسراها، از اتوبان و پل و متروسازی تا مسائل محیط زیستی، از ساماندهی دست‌فروشان و کسبه تا حفاظت و گسترش حریم سبز شهری و صدها موضوع کلان و خرد دیگر، برای مدیریت چنین سازمانی آیا صرفاً یک متخصص عمران و ترافیک کارآمدی دارد؟ یک متخصص محیط زیستی؟ متخصص مدیریت شهری؟ متخصص حوزه‌های اجتماعی چطور؟ بی‌شک در بدنه شهرداری به همه آنها نیاز است اما برای مدیریت کلان شهری مانند تهران باید فکر دیگری کرد، بگذارید به نکته دیگر اشاره کنم، یکی از مصائب گذشته شهرداری تهران نحوه مدیریت مالی و بی‌نظمی مالی بوده است.
شهرداری یک نهاد عمومی خودکفا و درآمد زاست که می‌بایست از محل درآمد خود هزینه کند، در سال‌های گذشته بخشی از این درآمد از راه تراکم‌فروشی حاصل شد امری که به اذعان برخی کارشناسان لطمات جبران‌ناپذیری را بر پیکره تهران وارد کرد، از طرفی عدم تسلط به فرآیندهای نظارتی و کنترلی موجب شده بود تا با بی‌نظمی‌های مالی عدیده‌ای مواجه باشیم، در واقع پربی‌راه نیست که بگوییم بخش زیادی از توان و وقت شهردار صرف همین تنظم بخشی جریان درآمدی و هزینه‌ای شهرداری می‌شود، لذا باز شاهد آن هستیم که رویکرد تخصص‌گرایی صرف دردی از مدیریت شهری دوا نمی‌کند.
امروزه انتخاب شهردار در کلان‌شهرهایی نظیر تهران تأثیر مستقیمی در شاخص‌های حکم روایی شهری در ایران دارد، از این رو نمی‌توان با رویکردی مضیق و نگاهی تک بعدی به این مهم پرداخت و همانطور که گفته شد تک تخصصی (single-task) بودن کارآیی لازم را برای مدیریت چنین نهادی ندارد، کسی که سال‌هاست در حوزه عمران، ترافیک و راه‌سازی کار کرده است فرصت او در شهرداری مغتنم است، اما در جایگاه معاونت فنی و عمرانی یا حمل و نقل و ترافیک، کسی که صرفاً سال‌ها در مجلس بوده است و کار مطالعاتی کرده است شاید گزینه مناسبی برای مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری باشد، یا آنکه صرفاً کار فرهنگی و اجتماعی کرده است در سازمان فرهنگی و هنری شهرداری یا معاونت اجتماعی گزینه‌ای توانمند باشد ولی برای مدیریت کلان شهرداری مسلماً ظرفیتی بیش از این نیاز است، کسی که هم تجربه تقنین داشته و قانون و ظرفیت‌های قانونی را بداند، هم کار اجرایی کرده باشد و رزومه اجرایی قابل قبولی داشته باشد، هم با مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری آشنا باشد، هم تسلط کامل به فرآیندهای نظارتی بالاخص در حوزه‌های مالی داشته باشد و به این مقوله اهمیت دهد، هم از توان مدیریت عمومی بالایی برای اداره یک ساختار متکثر و چندپاره برخوردار باشد، هم بتواند در هماهنگی و تعامل با مجلس و دولت امور شهری را تسهیل کند و نهادهای عمل‌کننده خارج از شهرداری در سطح شهر را همسو کند و هم نسبت به‌کارگیری افراد متخصص در واحدهای تخصصی اهتمام بورزد و نهایت امر از جوانی و توانایی لازم برای یک کار اجرایی پرفشار و پرحجم برخوردار باشد.
آزمون پیش روی اعضای شورای شهر نحوه اتخاذ همین رویکرد در انتخاب شهردار و تطبیق شاخص‌ها و ارزیابی روزمه افراد معرفی شده است، گرچه به نظر می‌رسد اگر فشارهای سیاسی نباشد، یک نگاه اجمالی به رزومه، توانمندی، سطح دسترسی و اجماع آفرینی و نهایتاً توانمندی‌های این افراد در مدیریت جامع و چند وجهی هم بتواند به وضوح تکلیف منتخبان شورا روشن کند؛ اما باید منتظر بود و دید که آیا شورا با رویکردی تک تخصصی به دنبال تحدید مدیریت شهری به یک مدیریت عمرانی- ترافیکی است یا درصدد ایجاد یک نظام یک پارچه مدیریت کلان شهری برخواهد آمد.
دکتر سید مهدی جوادی؛ حقوقدان و کارشناس حوزه نوآوری و کارآفرینی
انتهای پیام/