حواشی ۱۰۷ آتش سوزی جنگل های ترکیه و درس عبرتی برای ایران- بخش پایانی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در بخش نخست این گزارش، به لطمات و آسیب های 107 آتش سوزی دو روز اخیر ترکیه پرداختیم و به این اشاره شد که اصلی ترین دلایل آتش سوزی ها در سال 2020 میلادی شامل چه مواردی بوده است.

گذشته از ابعاد فنی و علمی مرتبط با فرونشاندن آتش در جنگل ها، توجه به این نکته نیز ضروری است که در فضای سیاسی و روانی جامعه ترکیه، دو پیامد مهم در قبال این حوادث به وجود آمده است:

1.در شرایطی که مردم ترکیه از بحران اقتصادی و مشکلات ناشی از شیوع کرونا به تنگ آمده اند، آتش سوزی همزمان در 21 استان، همچون درد و مصیبت جدیدی که به آلام مردم افزوده شده، تمام شبکه های تلویزیونی و فضای مجازی را در نوردیده است.

2.با توجه به مشکلات اقتصادی خانواده ها و طولانی شدن روند مبارزه با آتش و نیز تلاش مداوم مخالفین، برای به چالش کشیدن دولت و حزب حاکم، فضا برای انتقادات تند و متهم کردن دولت به بی کفایتی و ناکارآمدی، بیش از هر زمان دیگری مهیا شده است.

انتقاد از رفتار اردوغان

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، دیروز برای بازدید از مناطقی که با بحران آتش سوزی روبرو شده اند، به مارماریس رفت.

اردوغان، ابتدا از داخل هواپیما، مناطق بحرانی را تماشا کرد و سپس از چند روستا بازدید کرده و در جمع هوادارن حزب خود سخنرانی کرد.

رئیس جمهور ترکیه به مردم مناطقی که طعمه حریق شده اند وعده داد که دولت، خسارات آنها را جبران خواهد کرد.

اردوغان که قبلاً در زادگاه خود و در منطقه سیل زده ریزه، بین مردم، بسته های حاوی چایی خشک توزیع کرده بود، این بار هم در مارماریس آتش زده، به مردم چایی داد.

شکل توزیع چایی از سوی منتقدین اردوغان، همچون رفتاری تحقیرآمیز و زشت، قلمداد شده است. چرا که او بعد از پایان سخنان خود، بسته های نیم کیلویی چای را یکی یکی، از محافظ خود تحویل می گیرد و آن را به سوی مردم پرتاب می کند.

این رفتار، از طرف کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و بسیاری دیگر از مخالفین سیاسی اردوغان، به عنوان تحقیر مردم، تلقی شده و از او خواسته اند دست از این رفتار خود بردارد.

روزنامه سوزجو، مهمترین روزنامه مخالف دولت، در یک بررسی میدانی، متوجه شده که حزب عدالت و توسعه، برای این اقدام رئیس جمهور، شصت تن چایی خشک خریداری کرده و اردوغان در سفر به هر استانی، آنها را به همین شکل، به سوی مردم پرتاب می کند.

آتش سوزی و مصادره به مطلوب لاییک ها

دوقطبی و اختلاف مداوم بین لاییک ها و محافظه کاران، در واقعه آتش سوزی های اخیر هم یک بار دیگر به نمایش گذاشته شد.

برخی از علمای دینی وابسته به حزب عدالت و توسعه، اعلام کرده اند که تکبیر، نقش مهمی در فرونشاندن آتش دارد. این سخن، گزک به دست روزنامه نگاران و منتقدین سکولار و کمالیست داده و موضوع را به شکلی به سخره گرفته اند که عملاً مصداق حمله به عقاید دینی است.

اسماعیل سایماز تحلیل گر روزنامه سوزجو با لحنی کنایی و تحریک کننده اعلام کرده که بر اساس نظر علما، تکبیر می تواند آتش را خاموش کند. اما در جنگل های خشک و گسترده، فاتحه هم می تواند تاثیرگذار باشد. در همین حال، ییلماز اُزدیل از روزنامه نگاران مشهور کمالیست ترکیه نیز اعلام کرده که اگر تکبیر و فاتحه کارگر نیفتاد، با گریه فراوان و ریختن اشک هم می توان آتش را خاموش کرد.

آمارهای دهشتناک سالیان قبل

توجه به آمارهای رسمی وزارت کشاورزی و جنگلداری ترکیه نشان دهنده این است که آتش سوزی در ترکیه، هیچگاه واقعه ای عجیب و مستثنی نبوده است. تنها در یک بازه زمانی 5 ساله یعنی از 2015 تا 2020 میلادی، جمعاً 16 هزار و 3 آتش سوزی روی داده که 62 هزار و 315 هکتار از جنگل ها را، نابود کرده است. حجم جنگل های نابود شده در 5 سال مزبور، معادل یک دهم مساحت کل استان استانبول است.

ترکیه 22 میلیون و 700 هزار هکتار جنگل دارد و 55 درصد از این پوشش سبز، در معرض خطر است. هر سال به طور متوسط، 2 هزار و 388 مورد آتش سوزی روی می دهد و 6 هزار و 655 هکتار از جنگل ها را از بین می برد.

پروفسور دوغان آی تولون آی، عضو هیات علمی دانشکده جنگلداری دانشگاه جراح پاشای استانبول معتقد است: «در 5 سال اخیر، آتش سوزی های ما، بیشتر و گسترده تر شده است. هر جا که انسان، ارتباط نزدیک تری با جنگل پیدا کرده، آتش سوزی هم بیشتر شده است. توریست، شکارچی، چوپان، روستایی، خانواده های اهل پیک نیک، همگی از مواردی هستند که به راحتی و بر اثر یک غفلت کوچک، جنگلی را نابود می کنند».

اگر نخوردیم نان گندم...

جامعه ترکیه، به یک باره و در سطحی بسیار گسترده، به مساله آتش سوزی جنگل ها حساس شده و تلاش احزاب مخالف، برای به چالش کشیدن دولت، موفق و تاثیرگذار بوده است. چرا که علاوه بر سران احزاب مخالف و منتقد دولت، بسیاری از فعالان رسانه ای، خبرنگاران، روزنامه نگاران و شهروندان عادی نیز در فضای مجازی، مداوماً، این سوال را تکرار می کنند: چرا دولت اردوغان، همواره ترکیه را ابرقدرت خوانده و در بسیاری از مناطق جهان، قدرت نمایی می کند اما هواپیمای آتش نشان در اختیار ندارد؟

سوال مزبور، به ویژه زمانی برجسته تر شد که بکر پاکدمیرلی اعلام کرد: ما هواپیماهای آتش نشان قدرتمندی در اختیار نداریم. قبلاً چند نمونه داشتیم که بسیاری از آنها مدل 1963 است و عمر 58 ساله دارند. حالا مجموعاً 3 فروند هواپیمای نسبتاً به درد بخور داریم.

پس از این سخنان وزیر جنگلداری، روزنامه ملی گازته، دنباله این موضوع را گرفته و در گزارشی، به بررسی این موضوع پرداخت که کشورهای دیگر، برای مقابله با آتش چه می کنند و چند هواپیما در اختیار دارند.

اقدام روزنامه ملی گازته ارگان حزب اسلامگرای سعادت، این ضرب المثل قدیمی فارسی را تداعی می کند: اگر نخوردیم نان گندم، دیده ایم دست مردم. در این گزارش، اشاره شده که اغلب کشورهای حوزه دریای سپید یا مدیترانه که دارای پوشش جنگلی غنی هستند، برای حفظ جنگل هایشان، سرمایه گذاری کرده اند و وضعیت آنها از این قرار است:

یونان با وجود تمام بحران های اقتصادی سالیان اخیر، اسکادران بزرگی برای مبارزه با آتش سوزی جنگل ها به وجود آورده که دارای 39 فروند هواپیمای پیشرفته، امکانات گشت و رصد و خلبانان کارکشته است. به موازات این اسکادران، 332 خودرو آتش نشانی هم، صرفاً برای مراقبت از جنگل ها اختصاص یافته است.

فرانسه در ساختاری به نام دفاع غیرنظامی، 32 هواپیما را برای مراقبت از جنگل ها اختصاص داده است.

اسپانیا برای مراقبت از جنگل هایش 17 هواپیما خریداری و 57  هواپیما نیز اجاره کرده است.

ایتالیا هم برای مراقبت از جنگل هایش 19 هواپیما خریداری و 99  هواپیما نیز اجاره کرده است.

روسیه 40 فروند هواپیمای آتش نشان غول پیکر در اختیار دارد.

مجموع هواپیماها و بالگردهای آتش نشان آمریکا (خریداری شده و استیجاری) بیش از 1 هزار فروند است و کانادا نیز 136 فروند هواپیمای آتش نشان پیشرفته در اختیار دارد.

کرواسی 8 هواپیما دارد و حتی کشور فقیر آفریقایی مراکش، با 5 فروند هواپیما، در این حوزه از ترکیه قدرتمندتر است.

درس عبرت

یکی از موضوعات مهم مرتبط با آتش سوزی دهشتناک جنگل های ترکیه، توجه به این است که دیگر کشورهای جهان، باید چه درسی از این واقعه بگیرند.

برخی از کارشناسان محیط زیست و پژوهشگران حوزه جنگلداری ترکیه بر این باورند که سه نکته مهم برای حفاظت از جنگل ها وجود دارد.

1. در بسیاری از مناطق جنگلی ترکیه، دور انداختن  شیشه و بطری های خالی، حالت ذره بینی ایجاد کرده و در معرض نور خورشید، علف و گیاهان خشک را به آتش می کشد و در همین حال، با انباشته شدن ده ها تُن زباله که بخش مهمی از آن پلاستیکی است، در مواقع بروز آتش سوزی به مثابه این است که بر آتش بنزین ریخته شود و به سرعت و دامنگیر شدن آتش یاری رسانده شود.

2. بسیاری از کارشناسان ترکیه معتقدند که از این به بعد در روزهایی که دمای هوا به شدت بالا می رود، پلیس باید با استفاده از گشت هوایی و نیروهای پیاده، حلقه حفاظتی به دور تمام جنگل ها تشکیل دهد و از ورود خانواده ها به جنگل جلوگیری کند. چرا که تجربه نشان داده، پیک نیک های خانوادگی در جنگل در اغلب موارد مبتنی بر آتش افروزی و استفاده از منقل و بی توجهی به مسائل ایمنی است.

3. فرونشاندن آتش در مناطق جنگلی تبدیل به یک دانش و تخصص شده و علاوه بر استفاده از امکانات رصد و تصویربرداری هوایی، به کارگیری هواپیماها و بالگردهای مخصوص آتش نشانی یک اصل اجتناب ناپذیر است. بدون شک این بخش از ماجرا نیاز به سرمایه گذاری و اعتبارات کلان دارد و فشار مضاعفی بر بودجه و اعتبارات کشور وارد می کند. اما با در نظر گرفتن این که جنگل ها، از مهم ترین سرمایه های کشورهاست و به عنوان میراث و امانتی برای تحویل دادن به نسل های آتی قلمداد می شود، حفظ این میراث، ارزش هزینه های کلان را دارد.

توجه به نکات بالا، نشان می دهد که متاسفانه در ایران نیز برای حفظ مناطق جنگلی با همین مشکلات روبرو هستیم و بر اساس منطق «علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد»، توجه به مبانی آموزشی و فرهنگ عمومی و نیز تمرکز بر مسائل زیرساختی، می تواند کمک کند که با عبرت گرفتن از تجارب تلخی که کشور همسایه به دست آورده، بیش از پیش به حفظ جنگل ها اهمیت بدهیم.

انتهای پیام/