شاخص‌های یک وزیر جهادکشاورزی خوب چیست؟
وزارت جهادکشاورزی، یکی از مهمترین و گسترده‌ترین وزارتخانه‌ها از حیث تنوع و میزان عملکرد است. امنیت غذایی کشور، با نوع اداره کردن این وزارتخانه گره خورده و تابع سیاستگذار در این وزارتخانه است. خصوصیت‌های یک وزیر خوب برای این بخش چیست؟
خبرگزاری تسنیم؛ کارگروه بررسی‌های ویژۀ اقتصادی؛ پروندۀ ویژۀ «مزرعۀ پدری» ، بخش 133
پیشتر نوشتیم که کشاورزی ایران ظرفیت تأمین غذای تمام منطقۀ غرب آسیا و بیشتر از آن را دارد {اینجا را ببینید}. اما اکنون وزارت جهادکشاورزی، شاید مهمترین وزارتخانۀ اقتصادی و احتمالاً پرچالش‌ترین آنها طی سال‌های اخیر بوده است. به‌طوری‌که طی یک سال اخیر با پیش آمدن بحران‌های گاه‌به‌گاه در تهیۀ اقلام اساسی، امکان بروز مشکلات امنیتی برای کشور به‌صورت روزافزون افزایش یافت. ناخدا و وزیر آیندۀ این بخش طوفان‌زده باید چه خصوصیت‌هایی داشته باشد تا بتواند آن را به ساحل آرامش رهنمون سازد؟
متدین و انقلابی
در صدر عوامل موفقیت، نگاه انقلابی فرد به مسائل بخش است. فارغ از دیدگاه‌های سیاسی، تجربۀ چهل‌ودو سالۀ انقلاب اسلامی نشان داده هرجا انگیزه‌های الهی و مردمی دخیل بوده، مسئولان کشور ما از پس دشوارترین مسئولیت‌ها برآمده‌اند، و جز این راه حل دیگری در جمهوری اسلامی وجود ندارد. الگوی موفق حل مشکلات، بخصوص مشکلات پیچیده، همان الگوی حاج قاسم در تدابیر منطقه‌ای و حاج حسن تهرانی‌مقدم در فرآیندهای بازدارنده است: در صراط مستقیم، میان‌بر، و انقلابی.
بیشتر بخوانید
مبرّا از فساد و زدوبند
به‌طور طبیعی به‌دلیل ساختار متمرکز قدرت، که در ایران با وجود رانت شدید و اکید و انحصاری نفت برای دولت شدیدتر هم هست، و همچنین ساختار غیرشفاف فعالیت‌های دولت و مردم، کار در بخش دولتی بخصوص می‌تواند ملازم با انواع ناکارآمدی، انواع فساد، و همراه با اقتدارگرایی و عدم پاسخگویی باشد. هم مطالعات این را نشان می‌دهد و هم رهبر معظم انقلاب بر این تصریح دارند که نقطۀ آغاز جلوگیری از فرآیندهای فسادزا، بیش از هرچیز، مدیر ارشد اجرایی فسادستیز است. این موضوع، اهمیت وسواس در انتخاب یک مدیر پاکدست در بخش کشاورزی را خاطرنشان می‌کند.
جوان
ادبیات «جوانی مسئولان»، پس از روی کار آمدن کابینۀ خسته و ناکارآمد یازدهم و دوازدهم در سپهر سیاسی ایران رواج یافت. جوانی به معنای استفاده از مؤلفه‌های کارآیی حداکثری مانند آزادگی، جسارت و شجاعت برای رویارویی با مسائل، نشاط، ابتکار، استفاده از فرصت‌ها، تلاش خستگی‌ناپذیر و مانند آنهاست. به هر حال طبیعتاً سروسامان دادن به وزارتخانۀ بی‌سامان و بحران‌زده و بسیار مهم جهادکشاورزی، لاجرم نیازمند چنین چیدمان و چنین جهت‌گیری است.
استخوان خرد کرده، با تجربه و از درون بخش باشد
کسی که سالن جلسات بزرگ دفتر وزارتی وزارت جهادکشاورزی را دیده باشد، متوجه می‌شود که این وزارتخانه در نهادهای زیرمجموعه، و فرآیندها و عملکردها و مدیریت‌ها گسترده‌ترین یا یکی از گسترده‌ترین تنوع و تکثرها راداراست. لذا شناخت ابعاد گوناگون این بخش، نیازمند فردی است که سال‌های متمادی عمر مدیریتی خود را در این بخش گذرانده باشد. انتخاب مدیران خارج از این بخش با هدف ادارۀ سیاسی آن، با چالش‌های فراوانی روبه‌رو خواهد بود؛ ضمن اینکه وجود روحیه و مدیران «جهادی» در این بخش، بهانه برای انتخاب از بیرون مجموعه را از مسئولان می‌گیرد.
تحول‌خواه
یکی از بهترین و مهمترین شعارهای رئیس دولت سیزدهم، شعار مهم و مبارک «تحول‌خواهی» است. پیشتر نیز آیت‌الله رئیسی در زمان تصدی دستگاه قضا همین رویکرد را دنبال کردند که خروجی آن مورد قبول مردم قرار گرفت، و از این دوران توسط رهبر انقلاب با عنوان «افتخارآمیز» یاد شد. ادامۀ این رویکرد در دستگاه اجرایی نیز کارگشاست. آنچه در این مقطع حساس به کار می آید اینکه باید در چیدمان کابینه عقبۀ «تحول‌گرا»ی مسئولان انتخاب شده، مورد تأکید قرار بگیرد.
دانشمند عملگرا باشد
برای جهش و تحول در بخش کشاورزی، یک ضرورت مهم و یک ظرفیت عالی قابل استفاده، بهره‌گیری از دانش و فناوری در فرآیند زنجیرۀ تولید است. برای این منظور، وزیر متصدی این بخش نیازمند دید بلند و تجربه و پشتوانۀ دانشی و فناورانه است. با استفاده از فناوری، و با پر کردن خلأهای این بخش، کشاورزی ایران با یک جهش بزرگ چند برابری همراه خواهد بود. «جهاد علمی» کلیدواژۀ مهم و پرتکرار بیانیۀ گام دوم رهبر فرزانۀ انقلاب در مسیر تعالی چهل سالۀ دوم انقلاب اسلامی است.
جهادی
«مدیریت جهادی» برند و پرچم برافراشتۀ جمهوری اسلامی در معرفی نوع مدیریت بسیار کارآمد و قابل قبول است. چنان که این واژه در کنار «جهاد علمی» دو رهیافت مهم رهبر انقلاب در بیانیۀ گام دوم به شمار می‌رود، و از واژۀ «جهاد» و بخصوص از دو عبارت مذکور، 21 نوبت در این بیانیه استفاده شده است. به همین سبب یکی از مهمترین رویکردها در انتخاب وزارتخانه‌ای که پایه‌های شکل‌گیری و حتی نامش با واژۀ مبارک «جهاد» گره خورده، انتخاب یک «مدیر جهادی» است.
از وزرا و مدیران قبلی نباشد
شرایط عملکردی وزرا و معاونان قبلی همگی در یک سطح نبوده است. اما نگاهی گذرا به گذشته نشان می‌دهد که خروجی هیچیک از وزرای گذشته و تیم‌های منتسب به آنها، «رویکرد تحولی» نبوده است. برای مثال میزان تولید محصولات کشاورزی از ابتدای انقلاب تاکنون (جز در مواردی محدود که آن هم با ساختار وزارت جهادسازندگی تحقق یافت، مانند جهش در تولید شیلات، جهش در امور دام، و غیره) با شیب بسیار ملایم و بدون جهش همراه بوده است. لذا به نظر می‌رسد با انتخاب از میان گذشتگان، در روی همان پاشنه بچرخد و «تحول» محقق نشود.
ارتباط تنگاتنگ با رئیس جمهور
یکی از عبرت‌ها و مشکلات جدی وزرای فعلی، عدم تعامل مناسب با رئیس‌جمهور است؛ چنان که دیدیم در گفت‌وگوی منتشر شدۀ محمدجواد ظریف، وقتی گلایه‌مندی او از خلقیات مدیریتی و سنگین بودن سایۀ رئیس دولت دوازدهم از سوی او مطرح شد، مطرح می‌شود که مشکل دشواری تعامل و «شرفیاب شدن» محضر ایشان، توسط وزرای دیگری که روی صندلی ظریف نشسته بودند هم عنوان شده است. این تصویر، درست عکس آن چیزی است که در یک جنگ تمام‌عیار مورد نیاز کشور است. بخش کشاورزی نیازمند مدیری است که در تعامل تنگاتنگ و مورد اعتماد و وثیق با رئیس دولت، با سرعت قابل توجه به حل یک به یک مسائل کشور بپردازد.
توان حل مسئلۀ امنیت غذایی
در کنار تدبیر ضعیف در بخش کشاورزی و همچنین مشکلات بالادستی مانند مسائل ارزی و تحریم، تغییرات اقلیمی نیز به‌گونه‌ای رقم خورده که شرایط بخش کشاورزی کشور را بسیار دشوار کرده و امنیت غذایی کشور را با ریسک یا چالش جدی مواجه نموده است. برون‌رفت از این شرایط نیازمند تدابیر جدی و سریع و انقلابی در حوزۀ امنیت غذایی است.
+ سایر بخش‌های پروندۀ ویژۀ «مزرعۀ پدری»، اینجـــا در دسترس است.
انتهای پیام/
