گزارش تسنیم از «توسن»؛ ناشناخته‌ترین نفربر ایرانی

گروه دفاعی خبرگزاری تسنیمـ پس از پایان جنگ تحمیلی 8ساله عراق علیه ایران و تجربیات انبوه کسب‌شده در زمینه زرهی، مسئولان دفاعی کشور به‌دنبال تأمین نیازهای این بخش با توجه به مقدورات حرکت کردند. در زمینه نفربرها خط تولید نفربر رزمی شنی‌دار روسی BMP-2 در کشور راه‌اندازی و بعداً نمونه بومی آن به‌نام براق در چند نمونه با مأموریت‌های مختلف توسعه داده شد.

لازم به ذکر است پیش از انقلاب اسلامی و بین خریدهای رژیم شاه، نفربرهای شنی‌دار M-113 آمریکایی و BTR-50 شوروی و همچنین نفربر BTR-60 چرخدار وجود داشتند.

شاید به‌علت تعداد مناسب BTR-60 در خدمت، برآورد نیاز عملیاتی چندانی از سوی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران برای این دسته از ادوات زرهی در دهه‌های قبل وجود نداشت به‌خلاف نفربرهای رزمی شنی‌دار که توسط هر دو نهاد ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مورد توجه واقع شد.

نفربر BTR-60

اما در هر صورت نیاز به نفربرهای چرخدار برای تکمیل ادوات زرهی در مجموعه کشور وجود داشت. لازم به ذکر است که این نیازها از رده نیروهای مرزبانی شروع و به رده نظامی ختم می‌شود.

در زمینه نفربرهای چرخدار اولین محصول بومی شناخته‌شده با نام رخش در دهه 1370 ساخته و به برخی کشورها نیز صادر شد. حضور نمونه‌ای از این نفربر در سریال تلویزیونی پایتخت سبب شناخته شدن بیش از پیش آن برای عموم مردم شد اما این نفربر در سطح عملیات‌های نظامی طراحی نشده و نهایتاً برای نیروهای مرزبانی مناسب بود.

این نفربر 9000کیلوگرمی قابلیت حمل 10 سرنشین (با احتساب راننده و تیربارچی) را دارد و با نسبت توان موتور به جرم 17.22 به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت روی جاده می‌رسد. امکان نصب تسلیحاتی همچون تیربارهای کالیبر 7.62 یا 12.7 میلی‌متری روی برجک این نفربر وجود دارد.

گونه‌ای از نفربر رخش

در دهه 1380 نیروهای مسلح کار توسعه نمونه‌های جدید از خودروهای زرهی را ادامه دادند که بیشتر در رده وزنی سبک قابل مشاهده بود. در این بین یک طرح نفربر چرخدار 4*4 به‌نام طلائیه برای اولین بار در رزمایش شهدای وحدت سپاه در اسفند 1390 دیده شد و هفت ماه بعد با رونمایی رسمی در سبد محصولات وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح قرار گرفت.

نفربر طلائیه در رونمایی رسمی سال 1391

طلائیه با وجود جرم کمتر نسبت به رخش که نهایتاً به 8 تن در شرایط آماده به رزم می‌رسد قابلیت حمل 11 سرنشین را دارد. امکان نصب برجک سلاح مجهز به دو تیربار 12.7 و 7.62 میلی‌متری هم‌محور روی این نفربر وجود دارد.

سرعت بیشینه 90 کیلومتر بر ساعت و نسبت توان به جرم 16.8 و برد بیش از 800 کیلومتر از دیگر ویژگی‌های این نفربر است. نمونه‌هایی با تفاوت‌های جزئی از طلائیه مشاهده شده است. تحویل تعدادی از این نفربر به مرزبانی نیروی انتظامی مشاهده شده است.

نفربر طلائیه مجهز به تیربار چند لوله (گتلینگ) کنترل از راه دور

در پاییز سال 1398 برای اولین بار در نمایشگاه تجهیزات پلیس زره‌پوش چرخداری به‌نام کیا مشاهده شد که این نمونه هم 4*4 بوده اما از برخی جهات قابلیت‌های بهتری نسبت به طلائیه دارد.

این نفربر با مقاومت بدنه در برابر گلوله‌های نفوذگر در زره با کالیبر 7.62 مقاوم است و امکان نصب سامانه سلاح کنترل از راه دور مجهز به دوربین دید در روز و شب و تیراندازی از داخل کابین را دارد. دو گونه از نفربرهای کیا مشاهده شده است که تفاوت‌هایی در بدنه دارند اما تفاوت مهم دیگر آنها استفاده از دو نوع موتور با توانهای 169 و 240 اسب بخار است.

امکان تجهیز به تایر پنچر‌ـ‌رو و سامانه‌های گرمایشی و سرمایشی مستقل از موتور اصلی خودرو نیز در کیا پیش‌بینی شده است. این نفربر با جرم بیش از 10 تن قابلیت حمل 8 سرنشین را دارد و به سرعت 80 تا 90 کیلومتر بر ساعت بسته به نوع موتور دست پیدا می‌کند. کیا تا کنون در هر دو گونه خود به مرزبانی نیروی انتظامی تحویل داده شده است و از این جهت به‌سبب داشتن مشتری احتمالاً در خط تولید قرار دارد.

دو گونه نفربر کیا در تحویل به مرزبانی ناجا

لازم به ذکر است که امرپ‌های طوفان و رعد به‌سبب قابلیت ویژه یعنی مقاومت در برابر مین و بمب‌های کنار جاده‌ای در رده نفربرهای زره‌پوش عادی قرار نمی‌گیرند و در این گزارش به آنها پرداخته نشده است اما قبلاً به جزئیات آنها در گزارش مستقلی پرداخته شده بود.

اما بین محصولات زرهی یک نفربر کاملاً ناشناخته هم وجود دارد که پیش از کیا مشاهده شده بود اما هنوز به‌طور گسترده عملیاتی نشده است. نفربر زرهی چرخدار 8*8 توسن که با ظاهری متفاوت در رده عملیات‌های نظامی قرار دارد و به‌طور محدود در واحدهایی از سپاه دیده شده است.

برای اولین بار تصویر ناکاملی از این نفربر در جریان رونمایی و تحویل چند دستاورد نیروی زمینی ارتش در مهر 1394 کنار نفربر طلائیه مشاهده شد.

اولین تصویر مشاهده‌شده از نفربر رزمی 8*8 جدید (سمت چپ) در سال 1394

به‌نظر می‌رسد که هدف از حضور این دو نفربر از سوی وزارت دفاع در آن مراسم با هدف نمایش و ارائه آن به فرماندهان ارتش بوده است. از تصویر مذکور چند نکته برای این نفربر جدید مشخص شد از جمله 8*8 بودن و مجهز شدن به برجک سلاح نفربر BMP-2 که مجهز به توپ قدرتمند 30میلی‌متری 2A42 و پرتابگر موشک ضدزره و نارنجک‌های دودزا است.

همچنین مشخص شد که این نفربر همانند نمونه‌های جدید روسی مجهز به درب کناری بزرگ برای ورود و خروج سربازان است. در آن مقطع برخی تصور کردند که این نفربر با اعمال تغییر روی نمونه‌های در خدمت از BTR-60 حاصل شده است.

پس از آن خبری از این نفربر نبود تا در رژه‌های 29 فروردین و 31 شهریور 1397 در اختیار یکی از واحدهای سپاه در شاهرود مشاهده شد.

در تصاویر این رژه‌ها مشخص شد که این نفربر به‌احتمال زیاد صرفاً زمینی است و قابلیت حرکت در آب همانند دیگر نفربر چرخدار هم‌رده موجود در ایران یعنی BTR-60 را ندارد، هرچند همانند نفربر BTR-90 روسی محل نصب دو پروانه محصور برای حرکت در آب در نفربر ایرانی هم دیده می‌شد. همچنین در رژه مذکور نفربر ناشناخته ایرانی به‌جای برجک و توپ 30میلی‌متری به برجک ساده مجهز به تیربار 12.7میلی‌متری مجهز شده بود.

نفربر 8*8 جدید در رژه شهریور سال 1397

نفربر 8*8 چرخدار در رژه فروردین 1397

در نهایت در نمایشگاه مهر 1399 در باغ‌موزه دفاع مقدس تهران، این نفربر کنار سایر محصولات تولیدی وزارت دفاع در معرض دید عموم قرار گرفت. این نفربر با نام توسن معرفی شده و به‌وضوح الگوبرداری از نفربر پیشرفته چرخدار روسی BTR-90 در آن مشهود است.

در این نفربر موتور در قسمت عقب نصب شده و درب‌های جانبی بزرگ برای ورود و خروج سربازان تعبیه شده است. گفته می‌شود از این دربها برای بیرون پریدن نفرات حتی در حال حرکت نیز می‌توان استفاده کرد.

نفربر چرخدار 8*8 توسن کنار امرپ رعد و نفربر شنی‌دار براق (BMP-2)

توسن امکان حمل 8 سرنشین را با احتساب راننده دارد. این نفربر 18تنی به موتوری با توان 430 اسب بخار مجهز شده است که نسبت توان به جرم 23.9 و امکان رسیدن به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت را به آن می‌دهد. برد این نفربر به 500 کیلومتر می‌رسد که نسبت به نمونه مشابه روسی کمتر است.

نفربر توسن در نمایشگاه هفته دفاع مقدس سال 1399

امکان شیب روی طولی 60 درصد و عرضی 30 درصد، ارتفاع مانع قابل عبور 70سانتی‌متری و عمق شیار قابل عبور 1.4متری از دیگر مشخصات نفربر چرخدار توسن است. سامانه تعلیق دوتایی Vشکل، فرمان هیدرولیکی و سامانه ترمز نیوماتیکی‌ ـ هیدرولیکی در این نفربر به‌کار گرفته شده است. مشخصات ابعادی نفربر توسن شامل طول 7.64، عرض 3.2 و ارتفاع 2.9 متر است.

نفربر توسن

برجک سلاح نصب‌شده روی توسن شامل توپ 30میلی‌متری 2A42 با برد مؤثر 4000 متر و امکان درگیری با اهداف هوایی و ظرفیت 500 گلوله است. سلاح جانبی تیربار 7.62متری با برد 2000 متر و ذخیره 2000 گلوله است. همچنین امکان شلیک موشک ضدزره با ذخیره 4 تیر در این نفربر ایجاد شده است.

رویکرد تهاجمی نیروهای مسلح که عملیات‌های آبی ـ خاکی هم در زمره آن است و در رزمایش‌های سال‌های اخیر مشاهده شده است نیازمند تقویت مجموعه ابزارهای در اختیار رزمندگان از رده سبک تا سنگین است. در صورت تجهیز نفربر توسن به سامانه‌های رانش متناسب با حرکت در آب این نفربر با در نظر گرفتن سایر بهبودها نسبت به نسل قبلی یعنی BTR-60 امکان تأمین نیاز به نفربرهای آبی ـ خاکی را برای نیروهای مسلح ایران و مشتریان خارجی دارد.

انتهای پیام/+