توسعه روز افزون روابط ترکیه با آفریقا؛ چرا اتیوپی برای آنکارا مهم است؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای قاره آفریقا به یکی از اهداف مهم دولت اردوغان تبدیل شده است.

در سال 2002 میلادی و زمانی که حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان به قدرت رسید، ترکیه در قاره آفریقا تنها 12 سفارتخانه داشت. اما در سال 2020 میلادی، این تعداد به 45 سفارتخانه رسید که نشان دهنده رشد نزدیک به 4 برابری تعداد سفارتخانه های ترکیه در قاره آفریقا و عزم جدی دولت اردوغان برای افزایش مبادلات تجاری با کشورهای آفریقایی است.

تنها در یک ماه اخیر، مقام های 7 کشور آفریقایی اتیوپی، سیرالئون، گینه، سودان، لیبی، آنگولا و سومالی به ترکیه رفته اند و در همین حال در این بازه زمانی، مقامات ارشد جیبوتی، سنگال، توگو، تونس و نیجریه با رئیس جمهور ترکیه به صورت تلفنی گفتگو کرده اند که نشان دهنده گستردگی روابط بین ترکیه و این کشورها است.

اتیوپی یکی از کشورهای مهم و پرجمعیت قاره آفریقا است که در چند سال گذشته، روابط رو به رشدی با ترکیه داشته است.

ابی احمد علی نخست وزیر اتیوپی که دو روز پیش به ترکیه رفته بود، در نشست مشترک خبری با رجب طیب اردوغان  رئیس ‌جمهور ترکیه در آنکارا اعلام کرد: «روابط تاریخی و فرهنگی دو کشور تمام آزمون ‌های مهم را پشت سر گذاشته و بر پایه ‌های محکمی بنا شده است. این روابط بر اساس احترام و اعتماد متقابل بوده و در عین حال، به منزله همکاری برای توسعه و گسترش مشترک است. اتیوپی برای روابط دوستانه و همکاری خود با ترکیه اهمیت فراوانی قائل است».

نخست‌ وزیر اتیوپی با اشاره به عزم این کشور برای گسترش روابط خود با ترکیه در زمینه‌ های تجارت و زیرساخت تاکید کرده که به ایجاد فضای مثبت برای سرمایه‌ گذاران تُرک ادامه خواهند داد.

ترکیه  و ویژگی های خاص اتیوپی

 کشور آفریقایی اتیوپی با نام رسمی جمهوری فدرال دموکراتیک اتیوپی و نام تاریخی حبشه، یک کشور محصور در خشکی واقع در شاخ آفریقا است. این کشور نزدیک به 120 میلیون نفر جمعیت دارد و به عنوان دومین کشور پرجمعیت قاره آفریقا شناخته می شود.(جمعیت نخست از آنِ نیجریه است).

اتیوپی با 1٬104٬300 کیلومتر مربع دهمین کشور بزرگ قاره آفریقا است و فقط بخش کمی از مردم این کشور در پایتخت و بزرگترین شهر آن یعنی آدیس آبابا ساکن هستند و نکته عجیب اینجاست که بیش از 80 درصد مردم اتیوپی، هنوز هم روستانشین هستند و مسیحیت، دین اول این کشور است.

آن چه اتیوپی را برای ترکیه به کشور ویژه ای تبدیل می کند، مرزهای آن است. اتیوپی از شمال با اریتره، از غرب با سودان و سودان جنوبی، از شرق و جنوب شرقی با سومالی و از شمال شرقی با جیبوتی و از جنوب با کنیا همسایه است.

با توجه به این که بزرگترین پایگاه نظامی برونمرزی ترکیه در نزدیکی خلیج عدن و در سومالی قرار گرفته و روابط خوبی بین ترکیه با سودان و جیبوتی وجود دارد، اتیوپی بزرگ و پرجمعیت، اهمیت فوق العاده ای برای ترکیه پیدا کرده و می تواند در آینده ای نزدیک، علاوه بر اهمیت موقعیت نظامی و ژئواستراتژیک، از لحاظ اقتصادی نیز به یکی از بزرگترین بازارهای ترکیه تبدیل شود.

تحلیل دید و بازدیدهای دیپلماتیک چند هفته اخیر آنکارا نشان می دهد که علاوه بر استراتژی نفوذ گسترده در آفریقا، بخشی از سیاست خارجی ترکیه در این قاره، مبتنی بر رقابت مصر است.

در شرایطی که مصر و سودان در یک سو و اتیوپی در یک سوی دیگر، دچار اختلاف آبی جدی شده اند، ترکیه برای حل مشکل، اعلام آمادگی کرده است. اما مشکل اینجاست که ترکیه فقط می تواند با طرف سودانی مذاکره کند و هنوز رابطه با مصر را به سطحی نرسانده که در قاهره نیز امکان میانجی گری داشته باشد.

مصر و سودان هر دو در پایین دست رود نیل از مخالفان جدی آبگیری سد النهضه هستند و از چند سال گذشته تاکنون چندین بار درباره عواقب آبگیری کامل این سد به اتیوپی هشدار داده اند.

سد النهضه که در 15 کیلومتری مرز اتیوپی با سودان به روی رود نیل ساخته شده، در صورت آبگیری کامل، تبدیل به بزرگ‌ترین نیروگاه برق آبی آفریقا و هفتمین سد بزرگ جهان خواهد شد و قاهره معتقد است که آبگیری کامل آن تهدید جدی علیه حیات مصر است.

یکی دیگر از ابعاد مهم توسعه روابط ترکیه با اتیوپی، در این است که در همین حال، ذکر این نکته نیز ضروری است که دفتر اصلی اتحادیه آفریقا (African Union) در آدیس آبابا پایتخت کشور اتیوپی قرار دارد و عضویت 55 کشور آفریقایی در این سازمان، به خودی خود، اهمیت فوق العاده ای به اتیوپی داده است.

در کمال تعجب، رژیم صهیونیستی نیز فعلاً عضو ناظر اتحادیه آفریقا است و بعید نیست در آینده به عضو اصلی بدل شود! با توجه به آن که، معرفی واحد پول مشترک و تشکیل نیروی دفاعی آفریقایی مشترک، به عنوان اهداف و آمال بلندپروازانه و دوردست اتحادیه آفریقا ذکر شده، ترکیه امیدوار است تا سرمایه گذاری هایش در این قاره در آینده پاسخ مناسبی بگیرد.

روابط اقتصادی ترکیه و اتیوپی

واقعیت این است که اتیوپی، یک کشور ثروتمند نیست و در سه دهه اخیر، همواره یکی از کشورهای فقیر آفریقایی به شمار آمده است. با این حال، ترکیه امیدوار است که بخشی از بازار کالاهای مصرفی این کشور را در اختیار بگیرد.

حجم مبادلات تجاری بین ترکیه و اتیوپی در سال 2000 میلادی، رقم ناچیزی در حد 27 میلیون دلار بوده و هم اکنون به مبلغ 500 میلیون دلار رسیده که البته 440 میلیون دلار آن، صادرات ترکیه به اتیوپی است و تراز به شکل معنی داری به نفع ترکیه بوده است.

دولت اردوغان امیدوار است که علاوه بر صنایع غذایی، پوشاک و مبلمان، در عرصه فعالیت شرکت های پیمانکاری بخش راهسازی، مخابرات و ساختمان سازی، اتیوپی به مرکز جدیدی برای پروژه های بزرگ پیمانکاران خارج از کشور ترکیه تبدیل شود.

امضای توافق همکاری نظامی

خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه در حضور اردوغان و ابی احمد علی نخست وزیر اتیوپی، کِئانا یادتا وزیر دفاع این کشور آفریقایی، سه توافق نامه همکاری دفاعی امضا کرد که یکی از آنها مربوط به پروتکل کمک های نقدی ترکیه به نیروهای مسلح اتیوپی، دومی مربوط به همکاری های مالی غیرنقدی است و در مورد توافق سوم، جزئیات خاصی ارائه داده نشده است.

شواهد نشان می دهد که با توجه به موقعیت جغرافیایی اتیوپی و مجاورت آن با سومالی یعنی مرکز بزرگترین پایگاه نظامی برونمرزی ترکیه، همکاری با ارتش اتیوپی به نفع ترکیه است و این موضوع می تواند در درازمدت ابزارهای منطقه ای سودمندی در اختیار ترکیه بگذارد.

انتهای پیام/