اقتصاد ترکیه، کسری بودجه و کمبود منابع ارزی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سال 2021 میلادی برای اقتصاد ترکیه سال خوبی نبوده است. با آن که ترکیه در حوزه صادرات کالا به رکوردها و دستاوردهای جدیدی دست یافته اما هنوز هم تورم، بیکاری، کاهش ارزش پول ملی، کسری بودجه و کمبود منابع ارزی، اقتصاد این کشور را تهدید می کند.

مخالفین سیاسی اردوغان معتقدند که داماد ارشد او برات آلبایراک که قبلاً پست وزارت امور مالی و دارایی را در اختیار داشت، با ندانم کاری و بی تجربگی خود، 128 میلیارد دلار از منابع ارزی کشور را از بین برد و لطمه غیرقابل جبرانی به اقتصاد ترکیه زد. به همین خاطر، صحبت در مورد میزان واقعی منابع ارزی بانک مرکزی ترکیه، به موضوع مهمی تبدیل شده که نه تنها اقتصاددانان و رسانه ها، بلکه توجه شهروندان عادی را هم جلب می کند.

تناقض در مورد ارقام منابع ارزی

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه دیروز در جمع سران شاخه استانی حزب خود، اعلام کرد:«ذخایر ارزی بانک مرکزی ما در حال حاضر در سطح 109 میلیارد دلار است. با انجام معاملاتی که جدیداً انجام شده، در روزهای آینده از 115 میلیارد دلار فراتر خواهد رفت».

اردوغان در سخنرانی خود، فضایی مثبت و شعاری در مورد پیشرفت های اقتصادی ترکیه ترسیم کرد و گفت:«در حالی که نظم سیاسی و اقتصادی جهانی از ریشه در حال فروپاشی است، ما به عنوان یک کشور در تلاش هستیم تا از فرصت های پیش آمده به بهترین نحو استفاده کنیم. بدون شک این قدرت و اعتماد به نفس متکی به زیرساخت های محکمی است که  دارد که ما در طول 19 سال قدرت خود در کشور ایجاد کرده ایم. میزان درآمد ملی ما به خاطر فراز و فرودهای ارزی و بروز برخی مشکلات، مقداری پایین آمده اما در آینده ای نزدیک آن را بالا خواهیم برد».

این سخنان اردوغان در حالی بیان شده که در صحنه حقیقی زندگی شهروندان ترکیه، گرانی بیش از حد مواد غذایی و حامل های انرژی، در کنار مشکلاتی همچون بیکاری و افزایش مالیات ها و بدهی مردم به بانک ها، بخش گسترده ای از جمعیت 84 میلیونی ترکیه را نگران کرده است.

روزنامه ملی گازته ارگان رسانه ای حزب اسلامگرای سعادت به نقل از اَورَ دَوریم زولیورت تحلیل گر اقتصادی، رقم اعلام شده از سوی رئیس جمهور را یک دروغ قلمداد کرده و در این مورد نوشته است:«ارقامی که در مورد میزان ذخیره ارزی به اردوغان داده اند، صحیح نیست. چیزی که اردوغان ذکر می کند، ذخایر ناخالص است. بنابراین، ارقام سنگین بدهی در آن لحاظ نشده است. آن چه برای یک دولت مهم است ذخایر خالص آن است. زیرا در مواقع اضطراری، شما تنها می توانید با پول خالص خود تجارت کنید. آمار ناخالص گزارش شده توسط اردوغان نیز درست نیست. رقم ناخالص مذکور 109 میلیارد دلار است و حتی همین رقم نیز دستکاری شده و اصل آن 103 میلیارد دلار است. حتی رقم ذخیره ناخالص نیز به درستی به اردوغان داده نشده است. حتی اگر فرض کنیم اردوغان وضعیت خالص ذخایر را می داند، نباید فراموش کرد که در شرایط فوق العاده مانند جنگ و بلایا، ذخایر ناخالص بی فایده است زیرا روی کاغذ باقی می ماند. شاخص واقعی قدرت، موقعیت خالص مورد است».

این تحلیل گر اقتصادی ترکیه با ارائه آمار و ارقام و جداول بدهی های ترکیه و تصاویری که از خود بانک مرکزی ترکیه گرفته، نشان داده که اصل مقدار موجود ذخایر ارزی، رقمی نزدیک به 14 میلیارد دلار است و نه بیشتر.

15 میلیون شهروند نیازمند به کمک

تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت دیشب در برنامه تلویزیونی خبرترک اعلام کرد:«بدون نیاز به تحقیق و گردآوری اطلاعات و اسناد، تنها و تنها بر اساس تصویر واقعی زندگی شهروندانمان، می گویم، در حال حاضر، در ترکیه، دردی بزرگتر از درد معیشت نداریم. مردم ما گرفتارند و در برابر گرانی و بیکاری به زانو درآمده اند. ما می گوییم مردم گرسنه اند، اطرافیان طیب بیگ می گویند: «گرسنگان را بفرستید تا ما شکمشان را سیر کنیم. آقایان، ما که در مورد پانصد هزار نفر و یک میلیون نفر حرف نمی زنیم. دست کم 15 میلیون نفر  از هموطنان ما گرفتار فقر و دشواری تامین معیشت هستند. شما بیست سال است قدرت را در دست دارید و فقط و فقط می خواهید با اتکا به استراتژی های القای روانی و رسانه ای، رای مردم را به دست بیاورید».

وی در ادامه گفت: «ما نیازهای مردم را اعلام کردیم. دولت می گوید: پول نداریم. بله مشخص است. وقتی پول ها را صرف پروژه های نمایشی و بتن ریزی می کنید، وقتی که هواپیماهای لوکس می خرید و بیش از یکصد هزار خودرو نقلیه اداری در این کشور وجود دارد، بسیار روشن است که ما، گرفتار بی عدالتی در توزیع منابع هستیم. همین الان این همه ماشین دولتی را بفروشید و به اسراف و اتلاف سرمایه پایان دهید».

عمر فتحی گورر نماینده مردم نیغده در پارلمان ترکیه ضمن اشاره به گسترده شدن عادت گرفتن قرض و بدهی برای امرار معاش روزانه نزد میلیون ها خانوار ترکیه، این امر را پدیده ای خطرناک دانسته و گفته است:«بحران های اقتصادی، هزینه بالای زندگی و تورم بالا، شهروندان را به بدهی عادت داده است. مردم سعی می کنند با گرفتن وام با نرخ سود بالا از بانک ها و شرکت های مالی، سر پا بمانند. اما متأسفانه بسیاری از شهروندانی که توان بازپرداخت بدهی خود را ندارند، با توقیف یا مصادره اموال روبرو می شوند و در نتیجه، مشکلات خانوادگی رو به افزایش است. طلاق ها نیز بیشتر می شوند. حالا فقر در ترکیه  به اوج خود رسیده است. علاوه بر 83 میلیون جمعیت، حضور پناهندگان و مهاجران بر مشکلات ما می افزاید. با توجه به افزایش هزینه های زندگی، شهروندان با درآمد کم و ثابت در تامین هزینه های لازم مانند برق، گرمایش، غذا و پوشاک با مشکلات زیادی روبرو هستند. در این دوره، شهروندانی که حداقل دستمزد را دریافت می کنند، باید از دادن مالیات معاف شوند».

در به در به دنبال سوآپ ارزی

ترکیه امیدوار بود تا برای سوآپ ارزی با چین، انگلیس و آمریکا به نتیجه  برسد. اما حالا، ترک ها، چشم امید به کُره دارند. به موازات دشواری های سوآپ، میزان استقلال رای رئیس بانک مرکزی نیز، از موضوعات مهم مورد توجه تحلیل گران اقتصادی است.

ابراهیم قهوه چی از تحلیل گران ترکیه در مورد وضعیت کنونی اقتصاد ترکیه نوشته است:«شهاب کاواجی اوغلو رئیس بانک مرکزی، با وجود درخواست های مکرر اردوغان، نرخ بهره بانکی را پایین نیاورد. چرا؟ مشخص است. چون تورم همچنان بالاست و کاواجی می داند الان زمان مناسبی برای پایین آوردن میزان نرخ بانکی نیست. راستش را بخواهید، هم رئیس بانک مرکزی گرفتار شده هم خود ما ملت ترکیه. الان کشور ما از لحاظ ارزی، چنان مشکلات بزرگی دارد که در به در به دنبال سوآپ ارزی هستیم و به کره جنوبی پناه برده ایم. حتی بگذارید به شما بگویم، علت عدم مخالفت قاطعانه برای ورود پناهجویان جدید، این است که دولت انتظار دارد با آمدن پناهجوی جدید، ارزی از اتحادیه اروپا برسد و از این بدتر، برای آن که روابطمان را با آمریکا، در سطح خوبی نگه داریم، می خواهیم سربازانمان را در افغانستان نگه داریم و شرایط اقتصادی از چیزی که هست بدتر نشود. بگذارید شفاف بگویم ملت! بدجور گرفتاریم».

حکمرانی آکپارتی و مشکلات اقتصادی

در دو سال اخیر، بسیاری از مقامات دولت ترکیه، بر این موضوع تاکید کرده اند که ریشه مشکلات اقتصادی کنونی ترکیه، داخلی نیست و این کشور نیز به تبع همه بازارهای جهان، در دوران کرونا شرایط سختی را سپری می کند. اما تحلیل گران اقتصادی ترکیه این حرف را قبول ندارند و معتقدند که مهم ترین دلیل بحران اقتصادی در ترکیه، کرونا نیست، بلکه پدیده ای است به نام «حکمرانی ضعیف».

استدلال مخالفین اردوغان در مورد تاثیر وضعیت حکمرانی بر بازارهای ترکیه این است: هر وقت رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه مصاحبه می کند و در میان سخنان او، اشاره ای به اقتصاد صورت می گیرد، بازار بورس و ارز، دچار آشوب می شود. به این معنی که اغلب سهام پایین می آیند و دلار، در برابر لیره، فربه تر می شود.

کارشناسان بر این باورند که حساس شدن بازارهای کار و سرمایه و ارز به سخنان شخص رئیس جمهور، تابعی از این واقعیت است که سنت حکمرانی غلط، اقتصاد و فعالان اقتصادی را حساس کرده است.

یکی از دیگر از انتقادات کارشناسان اقتصادی از چند و چون اداره کشور توسط دولت اردوغان، این است که تحولات چند سال اخیر، ترکیه را در مسیری پیش برده که بیش از پیش، سرمایه گذاران خارجی و به ویژه اروپایی ها را فراری داده است.

آنان بر این باورند که برخورد تند و سخت با مخالفین و رسانه ها، عدم استقلال قوه قضائیه و حرف شنوی قضات از سران دولت و حزب حاکم، فضایی پدید آورده که سرمایه گذار خارجی، نه تنها اطمینانی به کسب سود در بازار ترکیه ندارد، بلکه در هراس است که اصل سرمایه خود را نیز از دست دهد و به همین دلیل، سراغ بازارهای امن تر می رود.

انتهای پیام/