استفاده اسرائیل از سلاح غیرمتعارف علیه غیرنظامیان فلسطینی/ مصاحبه اختصاصی با سخنگوی وزارت بهداشت غزه
سخنگوی وزارت بهداشت فلسطین از بهکارگیری سلاحهای غیرمتعارف علیه غیرنظامیان در جنگ اخیر غزه توسط نظامیان صهیونیست خبر داد و گفت: هنگامی که پیکر شهدا توسط پزشکی قانونی مورد معاینه قرار گرفت، معلوم شد که این شهدا گاز استنشاق کرده بودند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از غزه، دکتر «اشرف القدره» سخنگوی وزارت بهداشت فلسطین در مصاحبه تفصیلی با خبرنگار تسنیم در غزه به سؤالات خبرنگار ما درباره وضعیت بهداشت و درمان فلسطین در این منطقه محاصرهشده بهخصوص اوضاع آن پس از حمله اخیر رژیم صهیونیستی به نوار غزه پاسخ داد.
وی در این مصاحبه از اقدامات تبعیضآمیز رژیم صهیونیستی و نیز استفاده از سلاحهای غیرمتعارف علیه اهالی غزه اشاره کرد و اینکه این رژیم در تجاوز 11روزه به غزه حتی به مراکز درمانی و کادر بهداشت هم رحم نکرده و این مراکز را هدف حملات خود قرار داده است.
سخنگوی وزارت بهداشت فلسطین در غزه از موفقیت کادر پزشکی در مبارزه با کرونا گفت و اینکه توانست از گسترش این ویروس مخوف در این منطقه تحت محاصره جلوگیری کند.
محورهای مهم این مصاحبه:
ـ رژیم اشغالگر اسرائیلی همچنان راهبرد تبعیض نژادی را علیه ملت فلسطینی ما پیش میگیرد و مانع از خروج 60 درصد از بیماران نوار غزه از گذرگاههای نوار جهت مراجعه به مراکز تخصصی در خارج نوار غزه میشود.
ـ رژیم اشغالگر اقدام به استفاده از سلاحهای غیرمتعارف در جنگ علیه غیر نظامیان میکرد، از بمبهای صوتی استفاده میکرد، موشکهای انفجاری با گستردگی انتشار را به خدمت میگرفت و افزون بر آن، از انواع مواد منفجره تحریمشده استفاده میکرد.
ـ رژیم اشغالگر اسرائیل همچنین، مراکز بهداشتی و درمانی را هدف قرار میداد. آمبولانسها و کادرهای پزشکی را هدف میگرفت که منجر به قربانی شدن دو نفر از کادر بهداشت و درمان بهنامهای «ایمن ابوالعوف» و دکتر «العلول» شد.
ـ بیش از 130 مرکز بهداشتی و درمانی و آزمایشگاه و داروخانه چه خصوصی یا دولتی، چه بهصورت جزئی یا بهصورت کلی نابود و تخریب شد و این امر عملکرد سیستم بهداشتی و درمانی را مختل کرد.
ـ بیشترین آسیب وارده طی روند محاصره نوار غزه و مجموعه بهداشت و درمان توسط اسرائیل به بیماران مبتلا به سرطان و بیماران مبتلا به بیماریهای خونی وارد شد، این افراد از کمبود شدید در 57 درصد از پروتکلهای درمانی رنج میبرند.
ـ آنچه وزارت بهداشت و درمان طی هفت ماه اول محقق کرد، به تأخیر انداختن ورود پاندمی کرونا به نوار غزه با اقدامات مختلف بود امروز ما درباره شاخص کمتر از 1 درصد مرگومیر مبتلا به کرونا در نوار غزه و شاخص بهبود بیش از 99 درصد صحبت میکنیم و موارد ابتلا تنها 3 درصد است.
متن کامل مصاحبه
تسنیم: در خدمت آقای دکتر «اشرف القدره»، رئیس بخش روابط عمومی و ارتباطات وزارت بهداشت در نوار غزه هستیم، خیلی خوش آمدید. دکتر، همه میدانند که شما طی جنگ اخیر علیه نوار غزه، در وزارت بهداشت روی لبه تیغ بودید، چون همزمان با پاندمی کرونا، با تجاوز به نوار غزه هم مواجه بودید، اگر ممکن هست، برای ما از چالشهایی که با آن مواجه شدید بگویید.
دکتر اشرف:در ابتدا باید بگویم، محاصره اسرائیل که 15 سال مستمر ادامه دارد، باعث بروز کمبودهای دائمی در تمام بخشهای بهداشتی و پزشکی و بشردوستانه در نوار غزه شده است، به ویژه سیستم بهداشت از ابتدای محاصره تا این لحظه با کمبود حاد 45 درصد از داروهای ضروری و 33 درصد از مواد مصرفی ضروری در پزشکی و 56 درصد از لوازم آزمایشگاهی و بانکهای خون مواجه هستند و این جدای از شکافی است که محاصره از یک سو، در رشد و پیشرفت سیستم بهداشتی در داخل نوار غزه ایجاد کرده است و از سوی دیگر، در آنچه خارج از نوار غزه بخش بهداشت شاهد رشد و پیشرفت آن بوده است.
تسنیم: یعنی محاصره سد و مانعی در مسیر همراهی با تغییر و تحولات بوده است؟
دکتر اشرف: دقیقاً، بهویژه در موارد مرتبط با تجهیزات پزشکی و میزان دسترسی به آنها در زمان مناسب در نوار غزه و افزون بر آن، عدم امکان کادرهای پزشکی جهت خروج از نوار غزه برای حضور در برنامهها و نشستها و همایشهای بهداشت جهانی که مشارکت در آنها بر دانش کادرهای پزشکی و مهارتهای کادر بهداشت و درمان در نوار غزه میافزاید.
افزون بر آن، رژیم اشغالگر اسرائیلی همچنان راهبرد تبعیض نژادی را علیه ملت فلسطینی ما پیش میگیرد و مانع از خروج 60 درصد از بیماران نوار غزه از گذرگاههای نوار جهت مراجعه به مراکز تخصصی در خارج نوار غزه میشود، بهویژه آنکه میان این بیماران، بیماران سرطانی و نقصهای مادرزادی هم وجود دارد که امکان درمان و معالجه کامل آنها در نوار غزه وجود ندارد، موضوعی که باعث میشود دستاندرکاران بخش بهداشت و درمان در نوار غزه، چه پزشکان، چه بیمارستانها و یا سیستم درمان، این بیماران را به بیمارستانهای تخصصی در داخل سرزمینهای اشغالی معرفی کنند، اما رژیم اشغالگر اسرائیل از پذیرش این بیماران ممانعت میکند و مانع خروج آنها میشود و این مغایر قوانین حقوق بشر بینالملل و توافقنامه چهارم ژنو است.
تسنیم: شما با همه این فشارها مواجه بودید و جنگ 2021 که نبرد شمشیر قدس نامگذاری شد، بر شما گذشت، چگونه با این تجاوز تعامل داشتید؟
دکتر اشرف:هنگامی که تجاوز به نوار غزه آغاز شد، وضعیت بهداشت و درمان اسفبار بود، بهویژه آنکه ما در اوج مقابله با پاندمی کرونا و ویروس کرونا بودیم و این امر نیازمند تلاش چه در حوزه نیروی انسانی، چه در زمینه ظرفیت تخت بیمارستانها، چه در زمینه دارویی و یا در سطح آزمایشگاهی «بررسی اپیدمیولوژیک» بود، در نتیجه وزارت بهداشت، در این دوره حساس با بحران شدیدی در حوزه دارو و بخش دارویی مواجه بود و تلاشها بر پاندمی کرونا و مقابله با آن متمرکز بود. زمانی که تجاوز علیه نوار غزه آغاز شد، شرایط بخش بهداشت و نوار غزه بسیار سخت و استثنایی بود، با این حال وزارت بهداشت توانست با بحران را اداره کند با استفاده از تجربههایی که چه در جنگ 2008 و یا تجاوز سال 2012 یا جنگ سال 2014 و همچنین تجاوزهای مکرر اسرائیل و بهویژه در راهپیماییهای بازگشت و شکستن و محاصره به دست آورده بودند.
وزارت بهداشت تمام تجربههای خود را برای تعامل با تمام متغیرهایی بهکار بست که رژیم اشغالگر اسرائیل بر ملت فلسطینی ما تحمیل کرده بود، تا بتواند به تعهدات حرفهای و اخلاقی خود در قبال مردم خود عمل کند، در نتیجه وقتی تجاوز به نوار غزه شروع شد، وزارت بهداشت بهصورت مستقیم طرح فوقالعادهای را که داشت پیادهسازی کرد، به همین منظور کادرهای پزشکی را جذب کرد، به صفوف خود نظم و ترتیبی داد، هر آنچه را از امکانات دارویی و تجهیزات پزشکی فراهم بود، گرد آورد، همچنین تختهای بیمارستانی مورد نیاز را فراهم کرد تا کادرهای پزشکی بتوانند وظیفه خود را در برابر مردم ادا کنند. صرفنظر از تجاوز اسرائیلی به نوار غزه، اقدامات تبعیضآمیز و نژادپرستانه آشکاری نیز از سوی رژیم اشغالگر اسرائیلی بر نوار غزه اعمال میشد، بهنحوی که اقدام به هدفگیری مجموعه بهداشت و درمان کرد.
تسنیم: به این موضوع خواهیم پرداخت، دکتر! اما قبل از اینکه به این موضوع بپردازیم، با توجه به اشرافی که به بخش بهداشت و درمان در جنگهای پیشین دارید، اجازه دهید به این موضوع بپردازیم؛ وجه تمایز تجاوز سال 2021 از حیث تعامل و رفتار جدید اسرائیل با شهروندان چه بود؟
دکتر اشرف: خوانش گسترده رفتار اسرائیل قبل از تجاوز به نوار غزه، چه قبل از تجاوز سال 2008 و یا قبل از تجاوز 2012 یا 2014 و یا راهپیماییهای بازگشت و شکستن محاصره و در ادامه تجاوز اخیر به نوار غزه، تأکید میکند که رژیم اشغالگر اسرائیل کمبود شدید در تجهیزات پزشکی را تحمیل میکرد، چون بهخوبی میداند که مجموعه بهداشت و درمان طی محاصره اسرائیل کاملاً فرو پاشیده است، در نتیجه این رژیم در تلاش بود بهواسطه محاصره و بستن گذرگاهها و ممانعت از ورود دارو و لوازم و تجهیزات پزشکی باعث شود این مجموعه توان عمل به تعهدات خود یا بستن زخمهای مردمش را نداشته باشد، این جدای از مشکلاتی بود که پیشتر بخش بهداشت و درمان در زمینه تختهای بیمارستانی با آن مواجه بود، بهویژه آنکه افزایش جمعیت نیازمند افزایش امکانات پزشکی و امکانات در حوزه زیرساختها است.
رژیم اشغالگر اسرائیلی در این دوره پانزدهساله متوالی، مجموعه بهداشت و درمان را با یک هدف مشخص تضعیف میکرد و آن از بین بردن فعالیت بهداشتی و درمانی در نوار غزه بود، تا توان و قدرت ارائه مراقبتهای بهداشتی را نداشته باشد، به همین دلیل هنگامی که تجاوز علیه نوار غزه شروع شد، وضعیت وزارت بهداشت و درمان بهتر از جنگهای سابقهاش نبود، بلکه مرحله سختتر و دشوارتر ورود به پیک دوم پاندمی کرونا بود و تمام تلاشهای وزارت بهداشت با همه کادرها و توانمندیهایش بر جلوگیری از گسترش این ویروس در جامعه متمرکز بود و خدا را شکر الگوی خوبی در زمینه مبارزه با این پاندمی ارائه دادیم، اما رژیم اشغالگر اسرائیلی خواست با هدفگیری مراکز بهداشتی و درمانی یک بار دیگر بر مجموعه بهداشت و درمان فائق آید.
تسنیم: از لحاظ میدانی و عملیاتی بهعنوان مثال درباره رفتار و تعامل اسرائیل با غیرنظامیان صحبت کنیم؟
دکتر اشرف: رژیم اشغالگر اسرائیل در تجاوز اخیر به نوار غزه، بر هدفگیری غیرنظامیان تمرکز کرده بود و محلهها و مناطق مسکونی را هدف قرار میداد. این رژیم بهخوبی میدانست که این محلهها و مناطق پرجمعیت هستند، بهویژه اینکه نوار غزه، با توجه به مساحت جغرافیایی کوچک آن، بهعنوان پرجمعیتترین منطقه و دارای بالاترین میزان تراکم در جهان درج شده است، بنابراین، وقتی رژیم اشغالگر اسرائیلی محلههای مسکونی و برجها و خانهها و منازل شهروندان و غیرنظامیان را هدف میگیرد، هدفش افزایش تعداد زخمیها و قربانیان بهحدی است که خارج از توان مجموعه بهداشت و درمان باشد، افزون بر آن، رژیم اشغالگر اقدام به استفاده از سلاحهای غیرمتعارف در جنگ خود علیه غیرنظامیان میکرد، از بمبهای صوتی استفاده میکرد، موشکهای انفجاری با گستردگی انتشار را بهخدمت میگرفت، افزون بر آن، از انواع مواد منفجره تحریمشده استفاده میکرد.
تسنیم: از دستاوردهای جدید صحبت کردید، امکان دارد به مواردی اشاره کنید؟
دکتر اشرف: جمعی از شهروندان با شروع تجاوز اسرائیل به نوار غزه خود را به مجتمع پزشکی «الشفاء» رساندند و هنگامی که پیکر این شهدا توسط پزشکی قانونی وابسته به وزارت دادگستری مورد معاینه قرار گرفت،
معلوم شد که این شهدا گازهای سمی استنشاق کرده بودند و شرایط پیرامونی این پیکرها، شرایط عادی نبوده است، در نتیجه رژیم اشغالگر اسرائیل از انواع مختلفی از سلاحها علیه غیرنظامیان استفاده کرد، علاوه بر اینکه رژیم اشغالگر اسرائیل همراستا با آن، مراکز بهداشتی و درمانی را هدف قرار میداد. آمبولانسها و کادرهای پزشکی را هدف میگرفت که منجر به قربانی شدن دو نفر از کادر بهداشت و درمان به نام های «ایمن ابوالعوف» و دکتر «العلول» شد.
بنابراین، این موضوع بر این امر دلالت میکند که رژیم اشغالگر اسرائیلی بهعمد مجموعه بهداشت و درمان را هدف میگرفت و مهمترین اقدام در این زمینه، هدفگیری وزارت بهداشت و ساختمان درمانگاه «الرمال» بود که شاهرگ مجموعه بهداشت و درمان اولیه را در غزه تشکیل میداده است و کنار خود آزمایشگاه مرکزی و دورتر مرکز واکسیناسیون را در بر میگرفت.
تسنیم: در آن زمان گفته بودید که آزمایشگاه مرکزی تنها آزمایشگاه در نوار غزه است که آزمایشهای ابتلا به ویروس کرونا را انجام میدهد؟
دکتر اشرف:این آزمایشگاه تنها آزمایشگاه است و همچنان تنها آزمایشگاه مخصوص انجام آزمایشهای ویروسها، بهویژه ویروس کروناست. این آزمایشگاه برای مدتی طولانی تعطیل شد و کار وزارت بهداشت و درمان به مجتمع پزشکی شفا منتقل شد و باعث شد کار در مجتمع الشفاء سنگین شود.
بنابراین، رژیم اشغالگر اسرائیل با هدفگیری مجموعه بهداشت و درمان، هدف ایجاد مانع در مسیر عملکرد کادرهای پزشکی و همچنین، ضربه زدن به توانمندیهای این مجموعه را دنبال میکرد تا این مجموعه نتواند به وظایف خود در قبال مردمش عمل کند و سرانجام اینکهبیش از 130 مرکز بهداشتی و درمانی و آزمایشگاه و داروخانه چه خصوصی یا دولتی، چه بهصورت جزئی یا بهصورت کلی نابود و تخریب شد و این امر عملکرد سیستم بهداشتی و درمانی را مختل کرد.
طی تجاوز بسیاری از مؤسسات و مراکز بهداشتی و درمانی تعطیل شدند. وزارت بهداشت و درمان، همان گونه که گفتم، تجربههای خود را طی تجاوزهای مکرر به نوار غزه و هدفگیری مکرر آن گرد آورد، آنها این قدرت را داشتند که اوضاع را به کنترل درآورند و الحمدلله به وظایف خود عمل کنند تا این اقدامات به بخشی از پیروزی ملتشان تبدیل شود.
تسنیم: دکتر اشرف، موضوع دیگری که مطرح است، قشری هستند که مبتلا به بیماریهای مزمن میباشند، همیشه در رسانهها شنیدهایم که این طیف در شرایط واقعاً سختی بهدلیل عدم امکان دریافت دارو چه از خارج و یا از داخل سرزمینهای اشغالی یا بیمارستانهای نوار بهسر میبرند، میخواهیم درباره این طیف صحبت کنیم، آنها واقعاً در چه شرایطی بهسر میبرند و وزارت چه اقداماتی در این زمینه انجام داده است؟
دکتر اشرف:بیشترین آسیب وارده طی روند محاصره نوار غزه و مجموعه بهداشت و درمان توسط اسرائیل به بیماران مبتلا به سرطان و بیماران مبتلا به بیماریهای خونی وارد شد، این افراد از کمبود شدید در 57 درصد از پروتکلهای درمانی رنج میبرند، این از یک سو، از سوی دیگر، ارائه خدمات در نوار غزه نیز ناقص است، بخشی از این نواقص و کاستیها در زمینه رادیولوژی است که در نوار غزه در دسترس نیست و همچنین خبری از سیتیاسکن هستهای نیز در نوار غزه نیست.
تسنیم: این بدان معناست که اگر یک بیمار سرطانی نیاز به نمونهبرداری داشته باشد، باید به خارج از نوار غزه سفر کند؟
دکتر اشرف:بله کاملاً درست است. هر زمان که این بیماران نیاز به درمان یا معاینات پزشکی بیشتر داشته باشند، این بیماران به بیمارستانهای تخصصی، چه در داخل فلسطین اشغالی، چه در کرانه باختری اشغالی، چه قدس و یا جمهوری مصر منتقل میشوند. طی محاصره نوار غزه توسط اسرائیل، رژیم اشغالگر اسرائیل همچنان به اعمال فشار بر این بیماران ادامه میداد، بهویژه آنکه این رژیم بر اساس قوانین بینالمللی بشردوستانه و توافقنامه چهارم ژنو بهخوبی از ضرورت سفر این بیماران به خارج آگاه بود.
در طول سالها و ماههای گذشته، ما بههمراه سازمانها و نهادهای حقوق بشری رصد و ملاحظه کردیم که رژیم اشغالگر اسرائیل مانع خروج بیش از 60 درصد از این طیف برای تکمیل و ادامه درمان خود در خارج از نوار غزه شده است، موضوعی که به وخامت شرایط درمانی و پزشکی این بیماران منجر شد. بخشی از این بیماران نیز در نوار غزه در سکوت جان خود را از دست دادند، در حالی که منتظر ادامه درمان بودند.
تسنیم: تعداد مبتلایان به بیماریهای مزمن و بهطور مشخص بیماران مبتلا به سرطان چند نفر هستند؟
دکتر اشرف: ما از بیش از 150 هزار مبتلا به بیماریهای مزمن در نوار غزه صحبت میکنیم که بیش از 8600 نفر آنها مبتلا به سرطان و بیماریهای خونی هستند.
تسنیم: این رقمی بزرگ و قابلتوجه است.
دکتر اشرف: این رقم در نوار غزه در حال افزایش است. هر ماه بیش از 120 تا 130 مورد جدید انواع مختلف سرطان شناسایی یا تشخیص داده میشود.
تسنیم: اگر این عدد را با کشورهای همجوار مقایسه کنیم، چهنسبتی را در نوار غزه تشکیل میدهد؟
دکتر اشرف:تاکنون، شاخصهای سلامتی مرتبط با بیماری سرطان در نوار غزه، همچنان در همان چارچوب دادههای موجود در کشورهای همجوار نوار غزه است. ما از ابتلای 90 نفر در هر 100 هزار نفر در نوار غزه صحبت میکنیم. این شاخص در زمان حاضر در کشورهای همسایه نیز وجود دارد، بنابراین شاخصی است که تفاوت چندانی بین نوار غزه با کشورهای همجوار وجود ندارد.
تسنیم: اگر ما درباره طرفهایی صحبت کنیم که از بخش بهداشت و درمان در نوار غزه حمایت میکنند، چه موانعی در روند رسیدن این کمکها، چه از طرف خارج و یا داخلی به این بخش وجود دارد؟
دکتر اشرف: در جریان محاصره نوار غزه توسط اسرائیل، حمایت بینالمللی از مجموعه بهداشت و درمان و کمکهای بشردوستانه در نوار غزه کاهش یافت، آن هم بهدلیل ترس رژیم اشغالگر اسرائیل از انتقال آنها به طرفهای مختلف و این جدای از سیستم محاصره اسرائیل بود، بنابراین تنها رژیم اشغالگر اسرائیل نیست که نوار غزه را محاصره میکند، بلکه یک مجموعه بینالمللی نیز وجود دارد که این محاصره را رهبری میکند، اما از طریق رژیم اشغالگر اسرائیل، در نتیجه ما شاهد کاهش حمایت مؤسساتی بودیم که پیشتر از ملت فلسطین بعد از محاصره اسرائیل حمایت میکردند؛ محاصرهای که برای پانزدهمین سال متوالی ادامه داشت.
در نتیجه این تعداد مؤسسات اندک باقی ماندهاند که همچنان به مجموعه بهداشت و درمان و بشردوستانه کمک میکنند. با اینکه ملت ما به این کمکها نیاز مبرم دارد که ایستادگی و پایداریاش را تثبیت و تقویت میکند. از اینجا، لازم است پیام تشکری داشته باشم، از همه نهادهایی که هنوز کنار مردم ما هستند و از قضیه عادلانه آنها و ایستادگی مردم فلسطینی ما حمایت میکنند، بهویژه کمکهای صورتگرفته به مجموعه بهداشت و درمان و کمکهای بشردوستانهای که بیش از 2.5 میلیون نفر در نوار غزه در محاصره به آن نیاز دارند.
تسنیم: در پایان میخواهیم بهصورت دقیق از شرایط بهداشتی و درمانی نوار غزه درباره پاندمی کرونا و اینکه وزارت بهداشت چگونه مواد مصرفی و نیاز پزشکی خود در این زمینه و دوزهای واکسن را تأمین میکند، مطلع شویم.
دکتر اشرف:بهطور قطع وضعیت پاندمی کرونا مجموعه بهداشت و درمان را تحت تأثیر قرار داده بود که بهدلیل محاصره اسرائیل فرسوده شده است، اما وظیفهای که بهعهده وزارت بهداشت و درمان است باعث میشود که هرآنچه را از امکانات که در اختیار دارد، مورد استفاده قرار دهد،
البته محدود و در این چارچوب مورد استفاده قرار گرفته شده است، چون وزارت بهداشت و درمان در مقابله با این پاندمی موفقیتهای متوالی را در مرحله مبارزه با شیوع این ویروس در نوار غزه محقق کرد و و همین طور توانست شاخصهای بهداشت و درمانی را برای این پاندمی در بهترین وضعیت قرار دهد، آن هم بسیار بهتر از آنچه در کشورهای اطراف نوار غزه به چشم میخورد و بدین ترتیب توانست الگوی حرفهای بسیار خوبی در زمینه جلوگیری از شیوع این پاندمی ارائه دهد.
تسنیم: بهزبان اعداد و ارقام، تعداد مبتلایان چقدر است؟
دکتر اشرف: ما امروز از پایان موج دوم صحبت میکنیم و جهان از موج چهارم حرف میزند، بنابراین، آنچه وزارت بهداشت و درمان طی هفت ماه اول محقق کرد، به تأخیر انداختن ورود پاندمی به نوار غزه با اقدامات مختلف بود و این پیروزی و موفقیت بزرگی را در محافظت جامعه از مشکلات و بلایای این پاندمی محقق کرد که بسیاری از کشورها را درگیر کرده است و فروپاشی مجموعههای بزرگی از بهداشت و درمان را بهدنبال داشت.
امروز ما درباره شاخص کمتر از 1 درصد مرگومیر در نوار غزه و شاخص بهبود بیش از 99 درصد صحبت میکنیم و موارد ابتلا تنها 3 درصد است، بنابراین الحمدلله دستاوردهای بسیار خوبی در این زمینه محقق شد، با این حال همچنان ما تأکید میکنیم که این پاندمی در جهان پایان نیافته است و نوار غزه از تغییر و تحولات ناشی از آن که در تمام دنیا منتشر شده است، در امان نیست.
امروز دنیا پذیرای موج چهارم است و ما از ملت فلسطینی خود میخواهیم که با رعایت کامل اقدامات پیشگیرانه، از یک سو و از سوی دیگر، مسئولیت کامل محفاظت از خود را بهعهده بگیرند و از جهتی، سرعت دریافت واکسیناسیون برای محافظت از آنها افزایش یابد تا مصونیت جمعی ایجاد شود که تأثیر بسزایی در محافظت جمعی در برابر عوارض این پاندمی دارد.
تسنیم: دکتر، بسیار سپاسگزارم، از این دیدار خوشوقت شدیم و بابت این جزئیات مهم سپاسگزاریم.
انتهای پیام/+