گفتگو درباره ابهامات در نحوه تحقق «جهش تولید مسکن»/ شاکری: ساخت یک‌میلیون مسکن نیازمند تنها ۴درصد از تسهیلات سالیانه بانکهاست
اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، ضمن تشریح ابعاد مختلف طرح جهش تولید مسکن، به ابهاماتی که پیرامون نحوه تأمین اعتبارات مورد نیاز برای ساخت یک‌میلیون مسکن در سال مطرح می‌شود، پاسخ داد.
گروه پارلمانی خبرگزاری تسنیمـ محمدعرفان همتی آذر: بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه مسکن بر این باورند که عدم تعادل در حوزه عرضه و تقاضا یکی از دلایل اصلی افزایش افسارگسیخته قیمت مسکن در سالهای گذشته بوده است، مسئله‌ای که موجب شده است خرید مسکن برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی به‌ویژه در شهرهای بزرگ تبدیل به یک رؤیا شود، همین موضوع بود که آیت الله رئیسی را بر آن داشت در مناظرات انتخاباتی، هدف‌گذاری ساخت یک‌میلیون مسکن در سال را به‌عنوان یکی از وعده‌های اصلی دولتش اعلام کند، وعده‌ای که در اولین نشست رسمی هیئت دولت سیزدهم نیز بار دیگر مورد تأکید آقای رئیسی قرار گرفت.
از سوی دیگر یکی از طرح‌هایی که مجلس شورای اسلامی یازدهم از زمان شروع به کار خود در اولویت بررسی و تصویب قرار داد، طرح «جهش تولید مسکن» با هدف‌گذاری ساخت یک‌میلیون واحد مسکونی در سال بود که در نهایت در تاریخ دوم مهر ماه سال 99 به تصویب وکلای ملت رسید، طرحی که البته به‌دلیل ایرادات وارده از سوی شورای نگهبان، رفت‌وآمدی چندباره بین مجلس و شورا داشت تا اینکه بالاخره هادی طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان روز گذشته با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در توییتر از رفع ایرادات شورا و تءیید آن خبر داد.
بر این اساس و با توجه به عزم جدی مجلس و دولت برای ساخت یک‌میلیون مسکن در سال باید در آینده‌ای نزدیک منتظر اقدامات عملی دولت در راستای تحقق این هدف باشیم، هدفی که البته تحقق آن از نظر برخی کارشناسان حوزه مسکن به این سادگی‌ها هم ممکن نیست، چه آنکه برخی صاحب‌نظران این حوزه بر این باورند که بر اساس برآوردهای میدانی، ساخت یک‌میلیون مسکن در سال نیازمند اعتباراتی در حدود 500هزار میلیارد تومان است، مسئله‌ای که به‌گفته این دسته از کارشناسان با توجه به کسری بودجه 450هزار میلیاردی دولت در سال جاری، بدون شک می‌تواند یکی از اصلی‌ترین چالش‌های دولت در مسیر تحقق این هدف باشد.
در همین راستا و به‌منظور بررسی جزئیات طرح مجلس برای ساخت یک‌میلیون مسکن در سال و همچنین پاسخ به ابهاماتی که درباره امکان اجرایی شدن این طرح در شرایط فعلی وجود دارد، گفت‌وگویی با اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی داشتیم که مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: با توجه به اینکه طرح جهش تولید مسکن، دولت را ملزم به ساخت یک‌میلیون واحد مسکونی در سال می‌کند، تأمین اعتبارات لازم برای ساخت این تعداد مسکن چگونه میسر خواهد بود؟
شاکری: اگر زیربنای مفید یک‌میلیون مسکن به‌طور میانگین 100 مترمربع در نظر گرفته شود و ساخت هر مترمربع را نیز به‌شکل میانگین حدود 4.5 تا 5 میلیون تومان در نظر بگیریم، برای ساخت این تعداد مسکن نیازمند 500هزار میلیارد تومان هستیم. تصور اشتباهی که میان برخی‌ها وجود دارد این است که قرار است دولت این 500هزار میلیارد را از محل بودجه تأمین اعتبار کند، در حالی که بر اساس آنچه در طرح جهش تولید مسکن آمده است، 15 تا 20 درصد اعتبارات مورد نیاز این طرح توسط متقاضیان و به‌شکل آورده نقدی و مابقی از طریق تسهیلات بانکی تأمین خواهد شد.
با این حساب حدود 100هزار میلیارد از اعتبارات مورد نیاز توسط خود متقاضیان تأمین خواهد شد و بانکها نیز موظف به پرداخت حدود 400هزار میلیارد تومان تسهیلات به متقاضیان می‌شوند، بنابراین تنها مسئله‌ای که مستقیماً باید از سوی دولت مورد نظر قرار گیرد، تأمین زمین است.
اما در ارتباط با تأمین تسهیلات 400هزار میلیاردی از سوی بانکها، بر اساس تبصره 18 بودجه 1400، دولت موظف به ساخت یک‌میلیون و 200 هزار واحد مسکونی شده است که قانون‌گذار برای تحقق این هدف بانکها را ملزم کرده است 20 درصد از تسهیلات نقدی خود را به ساخت مسکن اختصاص دهند.
البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که این تسهیلات باید تنها به ساخت مسکن تعلق بگیرد و در صورتی که این وام به خرید مسکن اختصاص پیدا کرد این تسهیلات نباید در زمره تسهیلات ساخت مسکن قرار گیرد، بنابراین بانکها باید در پایان سال 1400 با ارائه اسناد معتبر اثبات کنند که به قانون بودجه سالانه مبنی بر اختصاص 20 درصد از تسهیلات به ساخت مسکن پایبند بوده‌اند.
تسنیم: سؤالی که اینجا مطرح می‌شود این است که 20 درصد از تسهیلات سالانه بانکها از نظر ریالی چه مبلغی می‌شود؟
شاکری: بر اساس اعلام بانک مرکزی، بانکها تا بهمن 99، 1650هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی داده‌اند که برآورد ما این است که تا پایان سال 99، میزان تسهیلات پرداختی از سوی بانکها حدود 1900هزار میلیارد تومان بوده است. از سوی دیگر میزان پرداخت تسهیلات بانکی سالانه حدود 26 درصد افزایش پیدا می‌کند که با این حساب تسهیلات پرداختی از سوی بانکها در سال 1400 باید چیزی در حدود 2400هزار میلیارد تومان باشد. با توجه به اینکه بر اساس قانون 20 درصد از این تسهیلات باید به بخش ساخت مسکن اختصاص پیدا کند، یعنی تسهیلات ساخت مسکن در سال جاری باید مبلغی در حدود 480هزار میلیارد باشد، بنابراین ملاحظه می‌کنید که اگر بانکها در پرداخت تسهیلات به قانون عمل کنند، حتی 80هزار میلیارد نیز مازاد تسهیلات باقی خواهد ماند.
تسنیم: مسئله دیگری که وجود دارد این است که با توجه به سود بالای این تسهیلات که در حدود 18 درصد برآورد شده است، استقبال چندانی از سوی متقاضیان برای دریافت تسهیلات صورت نمی‌گیرد، آیا در طرح مجلس، پیش‌بینی برای حل این مسئله صورت گرفته است؟
شاکری: بله، دقیقاً سؤال درستی کردید. یکی از عواملی که تسهیلات بانکی را بی‌خاصیت کرده، همین سود بالای تسهیلات است که در نهایت به ضداهداف دولت در ساخت مسکن تبدیل شده است، برای همین منظور بود که ما در قانون جهش تولید مسکن صندوقی را پیش‌بینی کردیم که این صندوق منابعی را برای خودش می‌آورد که این منابع در اختیار بانک‌های تسهیلات‌دهنده قرار داده می‌شود، در نتیجه ادغام منابع موجود در صندوق مذکور با 400هزار میلیارد تسهیلات بانکی در نظر گرفته‌شده برای ساخت مسکن، درصد سود این تسهیلات به‌میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند، به‌طوری که سود این تسهیلات را از 18 درصد به حدود 10 درصد کاهش می‌دهد، البته در این طرح برای برخی اقشار از جمله روستاییان تسهیلاتی با سود 4 درصد درنظر گرفته شده است.
تسنیم: محل تأمین اعتبارات صندوقی که به آن اشاره کردید، از کجاست؟
شاکری: این اعتبارات عمدتاً از محل برگشت اقساط وام مسکن مهر و برخی دیگر از راه‌ها تأمین می‌شود، البته ذکر این نکته بسیار مهم است که اساساً پروسه ساخت یک‌میلیون مسکن قطعاً بیش از یک سال به‌طول می‌انجامد در حالی که بانکها برای کل این پروسه 400هزار میلیارد تسهیلات در نظر می‌گیرند، به‌بیان دقیقتر اگر پروسه ساخت یک‌میلیون مسکن را 3 تا 4 سال در نظر بگیریم، بانکها در سال اول تنها حدود 20 درصد از این تسهیلات (100هزار میلیارد تومان) را باید در اختیار سازندگان قرار دهند و این‌طور نیست که تسهیلات 400هزار میلیاردی در یک نوبت در اختیار سازندگان قرار گیرد.
متأسفانه بانکها با اظهارات خلاف‌واقع در پی شانه خالی کردن از مسئولیتشان در اجرای قانون هستند، چرا که پرداخت 100هزار میلیارد تومان تسهیلات در برابر کل میزان تسهیلات بانکها در سال 1400 که حدود 2400میلیارد تومان است، کاملاً قابل تحقق است و به‌عبارتی بانکها اگر تنها 4 درصد از تسهیلات سال جاری خود را به ساخت مسکن اختصاص دهند، هیچ مشکلی در اجرایی شدن طرح از نظر تأمین اعتبارات به‌وجود نمی‌آید، ضمن اینکه از سال سوم به بعد، موعد پرداخت تسهیلات از سوی متقاضیان آغاز می‌شود که می‌تواند بخشی از تسهیلات پرداختی را دوباره به شبکه بانکی بازگرداند.
تسنیم: مسئله دیگری که از سوی برخی منتقدان طرح مطرح می‌شود، بحث افزایش پایه پولی است که در پی پرداخت تسهیلات بانکی به بخش ساخت مسکن، ایجاد خواهد شد. با توجه به سیاست‌های کنترل تورمی که در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته است، مسئله افزایش پایه پولی را چگونه می‌توان حل‌وفصل کرد؟
شاکری: از آنجا که تسهیلات پرداختی صرف تولید مسکن می‌شود و با توجه به اینکه ساخت مسکن به‌عنوان موتور محرکه اقتصاد و تولید کشور حدود 300 صنعت را به‌شکل مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد، مسئله افزایش پایه پولی در این حوزه اساساً قابل طرح نیست، چراکه در قبال خلق نقدینگی، تولید کشور رشد قابل‌توجهی خواهد داشت، ضمن اینکه در شرایطی، سیستم بانکی کشور امروز با معضل معوقات بانکی روبه‌رو است که تسهیلات مسکن یکی از مطمئن‌ترین و منظم‌ترین تسهیلات بانکی از نظر بازگشت اصل پول به شبکه بانکی بوده است.
تسنیم: سؤال دیگری که مطرح می‌شود این است که نقش دولت در ساخت یک‌میلیون واحد مسکونی در سال چیست؟ آیا همانند مسکن مهر دولت قرار است در جزئیات پروژه دخالت کند؟
شاکری: نقش دولت در این پروژه صرفاً تسهیل‌گری است و دولت نباید به جزئیات ورود کند. ساخت مسکن باید به شرکت‌های خصوصی واگذار شود و دولت باید با ایجاد شرکت‌های عامل چهارم صرفاً وظیفه نظارت بر اجرای درست پروژه را دنبال کند.
انتهای پیام/+