سفر اردوغان به مونته نگرو و نگرش ترکیه به بالکان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، رجب طیب اردوغان سفر رئیس جمهور ترکیه، دیروز برای بار نخست به مونته نگرو سفر کرد. رئیس جمهور ترکیه، این سفر را دیرهنگام اما زیبا توصیف کرد. اردوغان در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای قره داغی خود میلو جوکانوویچ، اعلام کرد که ترکیه در قبال بالکان، مسئولیت های تاریخی دارد و توانسته اعتماد کشورهای این منطقه را جلب کند.

اردوغان همچنین به این اشاره کرد که  ترکیه و مونته نگرو، بخش های مهمی از بالکان و اروپا هستند و به صلح و ثبات کمک جدی می کنند.

وی گفت: «مونته نگرو یک نمونه مهم از نظر فرهنگ همزیستی جوامع مختلف مذهبی و قومی است. ما از سیاستهای مسالمت آمیز مونته نگرو در بالکان، تلاش های این کشور برای توسعه روابط خوب با همه کشورهای منطقه، نقش فعال آن در سازمانهای منطقه ای و گامهای سریعی که در جهت ادغام با نهادهای اروپایی و اروپای آتلانتیک برداشته است، قدردانی می کنیم. ما به شدت از عضویت مونته نگرو در ناتو حمایت کردیم و صادقانه بر این باوریم که پیوستن مونته نگرو به اتحادیه اروپا به صلح و رفاه کل منطقه کمک می کند».

اردوغان یادآوری کرد که از زمان پادشاهی مونته نگرو، روابط دوستانه بین عثمانی و مونته نگرو در دوران سلطان عبدالحمید دوم و پادشاه نیکولا بنا شده و سفارت عثمانی در چتینیه موید این موضوع است.

کشوری کوچک در میدانی از تحولات بزرگ

مونته نگرو یا قره داغ، از کشورهای کوچک منطقه بالکان است. پادشاهی مونته نگرو، برای مقطعی کوتاه به صربستان پیوست اما چند سال پیش از صربستان جدا شد و استقلال این کشور به عنوان عضو سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شده است. هم واژه مونته نگرو و هم قره داغ به معنی، کوه های سیاه است و جمهوری اسلامی ایران نیز سالهاست با این کشور ارتباط رسمی دارد و سفیر جمهوری اسلامی ایران در صربستان، در عین حال، سفیر آکرودیته در مونته نگرو است.

مونته نگرو تنها 700 هزار نفر جمعیت دارد و از لحاظ مساحت نیز، از کوچکترین کشورهای جهان است و با گستره 13 هزار کیلومتر مربع، معادل یک دهم یونان است و اندکی کوچک تر از استان گیلانِ ایران. اما همین کشور کوچک با جمعیت و مساحت اندک، در منطقه جغرافیایی حساسی قرار گرفته است. چرا که در کناره دریای آدریاتیک و در مجاورت مرزهای آلبانی، کوزوو، صربستان،  بوسنی هرزگوین و کرواسی قرار گرفته که همواره از نکات کانونی تحولات ژئوپولیتیک بالکان بوده است.

این کشور، از روز پنجم ماه ژوئن سال 2017 میلادی، به عنوان عضو رسمی پیمان ناتو شناخته شده و این موضوع نیز یکی از پل ها و کلیدهای ارتباطی مهم بین ترکیه و مونته نگرو است.

دشواری های ترکیه در بالکان

ترکیه در بسیاری از مناطق جهان، دیپلماسی خود را بر بستر اشتراکات اسلامی پیش برده و از مزایای فرهنگی و دینی استفاده کند. اما در بالکان، تنها در بخش های محدودی همچون بوسنی هرزگوین و کوزوو چنین امکانی وجود دارد و ترکیه در باشگاه مسیحیان، ناچار است بیش از هر چیزی به دنبال تقویت دو پیوند مهم تجاری و امنیتی باشد.

شواهد نشان می دهد که ترکیه هنوز نتوانسته در بازارهای بالکان، صاحب مقاصد صاداراتی بزرگی شود و فتح بازار کشورهای این منطقه، تاکنون برای صادرکنندگان ترکیه، عملی نشده است. اما در حوزه امنیت، ترکیه تلاش می کند تا با توجه به زمینه های سنتی تنش روسیه و ناتو در بالکان، همکاری های بیشتری با کشورهای این منطقه داشته باشد و به موازات آن، در حوزه های قدرت نرم، فعالیت موسسه یونس امره و آموزش زبان ترکی استانبولی و همکاری در حوزه های بهداشتی و خدمات عمومی، اقدامات فراوانی انجام داده است.

به عنوان مثال، در مونته نگر، بر اساس اطلاعاتی که خود اردوغان به آن اشاره کرد، 1668 دانش آموز این کشور، زبان ترکی را یاد گرفته اند، 450 دانشجو با بورس دولتی آنکارا در دانشگاه های ترکیه پذیرفته شده اند و موسسه خدمات فرهنگی ترکیه در مونته نگرو، پروژه هایی به مبلغ 25 میلیون دلار را به منظور کمک به مردم و دولت مونته نگرو اجرا و هدیه کرده است.

همه اینها نشان دهنده این است که ترکیه با وجود موانع و حساسیت های خاص این منطقه، به دنبال نفوذ بیشتر است و با توجه به تجارب چند ماه اخیر، دولت اردوغان برای فروش پهپادهای مسلح و محصولات صنایع دفاعی خود به کشورهای این منطقه، تلاش بیشتری خواهد کرد.

یکی دیگر از اهداف و انگیزه های مهم ترکیه برای توسعه روابط با کشورهای منطقه بالکان، مساله انرژی است. اگر چه مشخص نیست که میادین گازی کشف شده توسط ترکیه در منطقه دریای سیاه، تا چه اندازه مستعد صادرات باشند اما چنین به نظر می رسد که ترکیه به این موضوع امید بسیاری دارد و حتی اگر در دریای سیاه و همچنین در مدیترانه، به گاز زیادی دسترسی پیدا نکند، برای فازهای آتی تاناپ یا فازهای مشابه آن، اهداف بلندپروازانه ای دارد و به دنبال آن است که در بازار انرژی و ترانزیت گاز از ترکیه به بالکان و کشورهای غرب اروپا، گام های جدیدی بردارد.

همه این ها در حالی است که بالکان، هنوز هم بستر مناسبی برای تداوم رقابت های دفاعی – امنیتی بزرگ بین ناتو و روسیه است و بسیاری از کشورهای این منطقه برای توسعه روابط خارجی خود، همواره جانب احتیاط را در نظر می گیرند و نیم نگاهی به اصل موازنه دارند.

روابط تجاری ترکیه و مونته نگرو

ترکیه یکی از 10 کشور مهم لیست سرمایه گذارهای خارجی در مونته نگرو است اما حجم مبادلات تجاری بین این دو کشور تعریف چندانی ندارد. اردوغان دیروز اعلام کرد که هدف گذاری واقع بینانه رساندن مبادلات به 250 میلیون دلار، در کوتاه مدت محقق خواهد شد و شرکت های سرمایه گذاری ترک به فعالیت های خود در مونته نگرو ادامه خواهند داد.

در پایان باید گفت، توسعه روابط ترکیه با کشورهای منطقه بالکان در سالیان گذشته، حول این محور بوده که دستگاه دیپلماسی آنکارا، علاوه بر فاکتور مشترک مهمی همچون عضویت در ناتو، رفته رفته از عوامل دیگری همچون مشترکات منطقه ای، توسعه تجارت و توریسم و روابط دفاعی و امنیتی نیز بهره بگیرد.

انتهای پیام/