تلخی پساب طلای سبز طارم بر پیکره محیط زیست/ چرا محیط زیست حاضر به پاسخگویی نیست؟
گروه استانها - فرآوری و روغن‌کشی محصول زیتون سبب می‌شود تا سالانه حجم عظیمی از پساب آلوده واحد‌ها، وارد محیط زیست بکر شهرستان طارم شود اما هنوز زیرساخت‌های فرآوری محصول در این شهرستان فراهم نیست.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، شهرستان طارم به عنوان یکی از قطب‌های تولید زیتون کشور همواره مطرح بوده و رتبه نخست در زمینه تولید این محصول را به خود اختصاص داده است.
به طوری که این شهرستان با بیش از 20 درصد سطح زیر کشت و 40 درصد تولید زیتون، رتبه نخست تولید این محصول را در سطح کشور دارد و سالانه قریب به 45 هزار تن محصول از سطح زیر کشت 20 هزار هکتاری باغات این شهرستان برداشت می‌شود که بنا بر آمار موجود با توسعه صنایع تبدیلی و ایجاد واحد‌های فرآوری صنعتی و همچنین واحد‌های فرآوری خانگی و سنتی در بسیاری از روستا‌های شهرستان‌های طارم، کمتر از نیمی از محصول وارد چرخه روغن‌کشی می‌گردد.
با این حال واحد‌های فرآوری خانگی و صنعتی زیتون از سال‌های گذشته در شهرستان طارم در حال فعالیت هستند که همین امر یکی از دلایل توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال در این شهرستان شده است اما همین واحد‌ها علی‌رغم داشتن جنبه‌های مثبت فراوان در منطقه دارای تاثیرات سو نیز هستند چرا که فعالیت این واحد‌ها همانند زخمی عمیق بر پیکره محیط زیست و طبیعت بکر این شهرستان خواهد بود چرا که پساب حاصل از فرآوری زیتون در صورت تصفیه نشدن و نبود مدیریت پسماند صدمات زیادی به آب، خاک، محیط زیست و در نهایت سلامت مردم شهرستان طارم وارد خواهد کرد.
اما واحد‌های صنعتی فرآوری و خصوصاً روغن‌کشی زیتون باید دارای سیستم‌های تصفیه باشند تا مانع از گسترش و پراکندگی پساب آلوده به نمک، هیدروکسید و اسید سیتریک در محیط اطراف شوند ولی آن‌طور که مشهود است این امر مورد توجه قرار نگرفته است چرا که سالانه بیش از 90 میلیون متر مکعب پساب که دارای غلظت آلودگی بسیار بالاتر از حد استاندارد است و برای رفع تلخی زیتون استفاده می‌شود توسط واحد‌های روغن‌کشی تولید شده و در محیط رها می‌شود.
پساب آلوده شاید به طور مستقیم وارد آب‌های زیرزمینی نشود اما در نهایت آلودگی آن‌ها را نیز در پی خواهد داشت. از سویی دیگر این پساب آلوده وارد مزارع، آب‌های سطحی و رودخانه‌ها می‌شوند و مرگ حیات را در هر نقطه که ورود یافته است، رقم می‌زند.
با اینکه از سال‌ها قبل موضوع تصفیه پساب زیتون در واحد‌های فرآوری خصوصاً در شهرک صنعتی مطرح بود و باید این شهرک صنعتی به تصفیه مرکزی مجهز می‌شد پساب زیتون را تصفیه کند اما آن‌طور که به نظر می‌رسد این مسئله چندان مورد توجه واحد‌های فرآوری، شهرک صنعتی، ارگان‌های ذیربط و مسئولان استانی قرار نگرفته و به یکی از دغدغه‌های تکراری اهالی این شهرستان تبدیل شده است. با این حال رسیدگی به این امر نیز یکی از چالش‌ها و دغدغه‌های دوستداران محیط زیست این منطقه نیز محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید
با این وجود طبق پیش‌بینی‌هایی که امسال انجام شده قریب به 40 هزار تن زیتون از سطح باغات شهرستان طارم برداشت و قریب به نیمی از این حجم از تولید وارد فاز فرآوری خواهد شد و در این روز‌ها نیز برداشت و فرآوری آغاز و اما قصه مشکلات فرآوری این محصول همچنان ادامه‌دار است.
پیش از این، معاون فنی اداره کل محیط زیست استان زنجان در گفتوگو با تسنیم اذعان کرده بود: واحد‌های روغن‌کشی زیتون در طول سال، سه ماه فعالیت دارند و در طول مدت مذکور با اینکه تولید پساب دارند اما اقدامی برای تصفیه فاضلاب انجام نمی‌دهند و بیشتر واحد‌های روغن‌کشی زیتون هیچ گونه مجوز فعالیت از طرف اداره محیط زیست استان ندارند زیرا نتوانسته‌اند استاندارد‌های لازم را کسب نمایند.
به گفته وی؛ خروجی پساب واحد‌های فرآوری زیتون دارای آلودگی‌های شدیدی است به طوری که گاها این آلودگی به بیش‌از 10 برابر حالت استاندارد نیز می‌رسد و همین امر مانع ارائه مجوز بوده است با این وجود تنها دو واحد فرآوری روغن‌کشی تا حال حاضر موفق به دریافت مجوز از سازمان محیط زیست استان شده است.
وی همچنین با انتقاد از اینکه پیگیری‌های فراوان در خصوص شهرک صنعتی شهرستان طارم انجام گرفته که هنوز هم فاقد "تصفیه مرکزی" است عنوان کرده بود: طبق ضوابط، شهرک صنعتی موظف است پساب را تصفیه کند و پس از استاندارد سازی آن را در محیط رها سازی نماید اما به دلیل بالا بودن هزینه نصب، هنوز این اقدام وارد فاز اجرایی نشده است این در حالی است که پساب آلوده زیتون مستقیماً به باغات، رودخانه‌ها و مسیل‌ها هدایت می‌شود که این امر می‌تواند علاوه بر آلودگی محیط زیست، حیات برخی موجودات را نیز با خطر رو به رو سازد.
در این خصوص مهدی عباسی، رئیس شورای ملی زیتون در گفتوگو با تسنیم اظهار داشت: به روز‌های برداشت محصول زیتون در شهرستان طارم نزدیک شده‌ایم و چندین واحد صنعتی و سنتی واحد فرآوری محصول، آماده کنسرو و روغن‌کشی محصول تولیدی هستند.
وی با بیان اینکه بیشترین میزان تولید زیتون کشور از سطح باغات شهرستان طارم زنجان برداشت می‌شود، عنوان کرد: میزان برداشت سالانه این محصول قریب به 40 هزار تن می‌رسد و پیش‌بینی تولید امسال نیز به همین میزان است.
رئیس شورای ملی زیتون با اشاره به اینکه بیش از 50 درصد از زیتون تولیدی شهرستان طارم به شکل کنسرو شده و کمتر از نیمی دیگر برای استحصال روغن زیتون مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: متاسفانه واحد‌های روغن‌کشی زیتون پساب تولیدی را که دارای آلودگی بالایی است در طبیعت رها می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه دولت باید تسهیل‌گری‌های لازم در این زمینه را انجام دهد اما علی‌رغم این موضوع هیچ اقدامی انجام نمی‌گیرد و مشکل پساب واحد‌های فرآوری سال‌ها است که همچنان پا برجا است، ادامه داد: چندین سال است که موضوع پساب واحد‌های فرآوری زیتون از طریق دولتی و بخش خصوصی پیگیری می‌شود و حتی این موضوع در شورای گفتوگو با مسئولان استانی نیز مطرح شده اما به نتیجه نرسیده است.
عباسی با تاکید بر اینکه موضوع حل مشکل واحد‌های فرآوری و پساب باید توسط ارگان‌های ذیربط مورد پیگیری قرار گیرد، گفت: متاسفانه شرکت شهرک صنعتی طارم اعلام کرده است که نصب تصفیه مرکزی پساب زیتون به دلیل هزینه بالا توجیه اقتصادی ندارد بنابراین اقدامی نیز در این راستا انجام نگرفته است.
با این تفاسیر آنچه که نمود کامل دارد این است که در سال جاری نیز همچون سال‌های گذشته اقدام کارسازی در راستای تصفیه پساب واحد‌های روغن‌کشی زیتون در شهرستان طارم انجام نشده است، و موضوع آنچنان که باید برای محیط زیست نیز جدی نبوده تا وارد عمل شود و این مشکل زیست محیطی را برطرف نماید.
همینطور با اینکه سوال‌های مختلفی از مدیرکل محیط زیست استان زنجان انجام شده ولی وی حاضر به مصاحبه حضوری و تلفنی نیست.
اما این آلودگی همچنان زخمی بر پیکره طبیعت و محیط زیست شهرستان خواهد زد. این در حالی است که باید این موضوع توسط شهرک صنعتی، محیط زیست، جهاد کشاورزی و بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی مورد بررسی قرار گیرد و با همفکری هم اقدامی گره‌گشا در برابر این معضل اندیشیده شود تا محیط زیست بکر طارم با تصفیه پساب‌های آلوده همچنان حفظ شود و مانع مرگ تدریجی حیات در هندوستان ایران شوند.
انتهای پیام/ش