چرخش‌های دیپلماتیک ترکیه از سوریه تا آمریکا

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دیروز(سه شنبه) دور جدید مذاکرات بین هیات های دیپلماتیک ترکیه و مصر آغاز شد. دور نخست در قاهره برگزار شده بود و ظاهراً دور دوم که در پایتخت ترکیه برگزار شده، چنان امیدی نزد مقامات به وجود آورده که نشان می دهد، فاصله زمانی چندانی تا آغاز رسمی عادی سازی روابط، باقی نمانده است.

در 8 سال اخیر، روابط آنکارا – قاهره، به سطح کاردار تنزل یافته بود و حالا مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه اعلام کرده که می توان در آینده ای نزدیک، سفیر به قاهره فرستاد. اما این فقط مصر نیست که در کانون تجدیدنظر سیاست خارجی ترکیه قرار گرفته است.

چاووش اوغلو در مورد روابط آنکارا با کشورهای مختلف، به بیان نکاتی پرداخته که نشان می دهد چرخش و تجدیدنظر سریع، به یکی از نُرم های رفتاری سیاست خارجی ترکیه تبدیل شده است.

توجه به سخنان اخیر چاووش اوغلو در گفتگو با شبکه تلویزیونی ان.تی.وی (NTVmsnbc) نشان می دهد که دستگاه دیپلماسی ترکیه به دنبال آن است که در رویکردی تماماً عملگرایانه و سینوسی، در مورد اختلافات سیاسی خود با کشورهای مختلف، تصمیمات جدید اتخاذ کند.

پیشنهاد عجیب چاووش اوغلو به واشنگتن

روابط ترکیه و آمریکا در چند سال گذشته، به بدترین وضعیت سه دهه اخیر رسیده است. اگر چه مجموعه ای از اختلافات کوچک و بزرگ بین آنکارا و واشنگتن وجود دارد، اما بدون تردید، سنگ بزرگ بر سر راه روابط فی مابین، نوع نگاه ترکیه به روسیه است.

خرید سامانه موشکی اس 400 روسیه، آمریکا را سخت خشمگین کرده و نه تنها در دوران دونالد ترامپ، بلکه در دوران جو بایدن نیز، فشار سنگینی بر ترکیه وجود دارد آمده تا دولت اردوغان، از روسیه فاصله بگیرد و موشک های خریداری شده اس 400 را به انباری زیر زمین منتقل کند.

اما دیروز مولود چاووش اوغلو، پیشنهاد شگرفی بر روی میز گذاشت: «ما به خوبی می دانیم که سامانه موشکی پاتریوت آمریکا، بسیار گرانقیمت است. ولی این قیمت برایمان مهم نیست. پیشنهاد ما این است که دولت بایدن، برود از کنگره مجوز بگیرد و به ما پاتریوت بفروشد. ما اس 400 داریم اما تمایل داریم سامانه پاتریوت هم بخریم».

این پیشنهاد چاووش اوغلو در شرایطی مطرح شده که اولاً ترکیه از خط تولید و خرید جنگنده اف 35 کنار گذاشته شده، دوم این که مقامات برجسته صنایع دفاعی ترکیه توسط آمریکا تحریم شده اند و سوم، نامه ای به امضای 25 عضو کنگره به دست آنتونی بلینکن رسیده که در آن، خواستار تحریم صادرات قطعات پهپاد به ترکیه هستند.

روابط ترکیه با امارات و عربستان

وزیر امورخارجه در مورد روابط آنکارا – ابوظبی گفته است: «ما با امارات مشکلی نداشتیم. در روابط بین الملل دوستی و دشمنی دائمی وجود ندارد. این حرف، به معنی رد کردن همه  مبانی و قواعد نیست. روابط را می توان با برداشتن گام های متقابل، عادی کرد. من و رئیس جمهورمان با مقامات امارات مذاکرات متقابل داشتیم. در نتیجه، روند مثبتی ایجاد شده و  اگر به همین ترتیب ادامه یابد، روابط در مسیر خود قرار خواهد گرفت».

چاووش اوغلو در حالی اعلام کرده کشورش با امارات مشکلی نداشته که تا مدتی مدید، رسانه های ترکیه، امارات را از مهم ترین حامیان و ترتیب دهندگان کودتای نافرجام سال 2016 میلادی دانسته و معتفقد بودند که این کشور با همدستی آمریکا، اسرائیل و عربستان به دنبال از بین بردن ترکیه است!

چاووش اوغلو در مورد عربستان سعودی نیز گفته است:«مذاکرات ادامه داشته و تاکنون مفید بوده است. روابط ما با عربستان سعودی می تواند به مسیر اصلی خود بازگردد. اساساً ما با آنها مشکلی نداریم. اما آنها برخی مسائل را بزرگ کرده و در برابر ترکیه موضع منفی اتخاذ کردند».

پاسخ سریع دمشق به سخنان چاووش اوغلو

در روزهای گذشته، برخی چهره های امنیتی ترکیه تلاش کردند خبر دیدار هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت ترکیه با علی مملوک مرد شماره یک استخبارات سوریه در بغداد را به عنوان یک اتفاق مهم، برجسته کنند. اما طولی نکشید که مشخص شد این خبر مبنای واقعی نداشته و این صرفاً بخشی از جنگ روانی و رسانه ای نهادهای ترکیه است تا چنین وانمود شود که بین آنکارا و دمشق، برخی هماهنگی های امنیتی خاص در جریان است.

در ادامه همان رویکرد، چاووش اوغلو نیز در مصاحبه خود گفت:«ما از تمامیت ارضی سوریه حمایت می کنیم. سیاست های آمریکا، به ویژه در شمال شرق سوریه، مبتنی بر حمایت از گروه جدایی طلب پ.ک.ک است. اما  دیدگاههای ما در مورد پ.ک.ک، با رویکرد رژیم سوریه، منطبق و هماهنگ است».

به دنبال این سخنان چاووش اوغلو، یکی از مقامات وزارت امور خارجه سوریه، از طریق خبرگزاری رسمی سانا، اعلام کرد:«ترکیه کانونی برای انباشت افراط گرایی و عناصر تروریستی است که تهدیدی برای صلح و ثبات منطقه و جهان است. قاطعانه هرگونه ارتباط و مذاکره با ترکیه در مورد  مبارزه با تروریسم را رد می کنیم و چنین چیزی وجود ندارد».

سخنان چاووش اوغلو در مورد تمامیت ارضی سوریه در حالی بیان شده که هنوز هم بیش از یکصد هزار نفر از مخالفین مسلح دولت سوریه، در خاک ترکیه سازماندهی و تسلیح شده و در حال آموزش هستند و علاوه بر این، نهادی که خود را دولت موقت خارج از کشور سوریه نامیده، با حمایت های آنکارا به فعالیت خود ادامه می دهد.

چاووش اوغلو در ادامه سخنان خود، در مورد شرکت یا عدم شرکت ترکیه در مراسم معرفی کابینه امارت اسلامی طالبان، ابتدا اعلام کرده که دعوتنامه ای به دست ترکیه نرسیده و سپس به این اشاره کرده که ترکیه فعلاً در این مورد موضعی ندارد و نه تنها عجله نمی کند، بلکه از دیگران نیز می خواهد شتاب نکنند!  

در پایان باید گفت، مقامات دستگاه دیپلماسی ترکیه به زعم خود به دنبال آن هستند که در مورد مسائل مختلف منطقه ای و فرامنطقه ای، یک رویکرد سیال و عملگرایانه داشته باشند و از اتخاذ مواضع جزمی و ایستا پرهیز کنند.

در نگاه اول، می توان چنین گفت که بر اساس نُرم بسیاری از کشورهای جهان و به ویژه کشورهای غربی، چنین چیزی مذموم نیست و توجه به ارجحیت و برتری منافع، رفتار ناشناخته و غریبی نیست. اما در مورد مساله تفاوتی که وجود دارد، این است که چرخش ها و تغییر مسیرهای ترکیه بسیار سریع و ناگهانی است و برای تغییر یک تصمیم یا اصلاح یک رفتار، چنان فاصله دوری از شعارهای اولیه می گیرد که بسیار شگرف به نظر می رسد.

مثال های روشن این رفتارهای ترکیه در سالیان اخیر، چرخش های سریع و متناقض در پرونده های حمایت از اخوان المسلمین مصر، نسبت دادن اتهامات سنگین به امارات متحده عربی و بازگشت سریع و ناگهانی و بیان مواضع تند در مورد برخی کشورهای اروپایی است.

این رفتارها باعث می شود در ایماژ و تصویر نهایی کشورها از ترکیه، چنین القائی صورت بگیرد که اولاً ترکیه یک کشور غیرقابل پیش بینی است و دوم این که تصمیمات و مواضع دیپلماتیک ترکیه، تابعی از چانه زنی ها و معاملات ناگهانی است و نمی توان برخی شعارهای تند دستگاه تبلیغاتی عظیم حزب حاکم ترکیه در مورد کشورها را چندان جدی گرفت.

انتهای پیام/