چرا محافظه کاران از اردوغان فاصله می‌گیرند؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها تنش و هیجان در  فضای سیاسی و حزبی ترکیه، به حدی رسیده که تداعی گر و یادآور حال و هوای انتخاباتی است.

به طور معمول و در همه انتخابات و نظرسنجی ها، قشر محافظه کار و اسلامگرا در جامعه ترکیه، بیش از 60 درصد جامعه ترکیه را دربر می گیرد و در چنین شرایطی، انتظار می رود که یک حزب مدعی ترویج گفتمان اسلامی، پیروز صحنه باشد. اما واقعیت این است که حالا بیان انتقاد، نواقص و ناکارآمدی دولت اردوغان و اشکالات حزب عدالت و توسعه به حدی بالا گرفته که اسلامگرایان حاضر نیستند همچون گذشته، به راحتی و بدون قید و شرط، رای خود را در صندوق این حزب بیندازند.

هر چه زودتر صندوق را بیاورید

سران ائتلاف ملت (کلیچدار اوغلو و آکشنر)، معتقدند که تنها راه گذار از رکود اقتصادی و شرایط سیاسی کنونی ترکیه، تغییر قدرت است و تغییر دموکراتیک و نرم قدرت، از راه انتخابات زودهنگام میسر است.

احمد داوود اوغلو نخست وزیر سابق ترکیه و سران بسیاری از احزاب سیاسی این کشور، بر این باورند که ترکیه نمی تواند با این حال و روز دوام بیاورد. چرا که اصرار و پافشاری شبانه روزی مخالفین بر ضرورت برگزاری انتخابات پیش از موعد، به بالاترین سطح رسیده و همه معتقدند که نظام سیاسی – اجرایی «ریاستی» و سیاست های غلط اردوغان و حزب عدالت و توسعه، ترکیه را به بن بست رسانده است.

در این میان، بخش قابل توجهی از محافظه کاران و اسلامگرایان نیز به منتقدین سنتی پیوسته اند و اگر تا دیروز فقط کمالیست ها، بخشی از ملی گرایان و نهادهای اقماری پ.ک.ک با اردوغان و حزب او مخالفت می کردند، حالا بسیاری از اسلامگرایان نیز منتقد و مخالف وضع موجودند.  

در نتیجه می توان گفت، مخالفت با اردوغان و حزب عدالت و توسعه به مبارزه فراگیری تبدیل شده که حتی احزاب اسلامگرا و محافظه کار را نیز به سوی ائتلاف با لاییک ها و ملی گراهای مخالف دولت، سوق داده است.

شرکای گذشته، رفقای سابق، مخالفین امروز

تازه ترین نمونه از همراهی و همنوایی محافظه کاران اسلامگرا با مخالفین کمالیست و ملی گرا برای کنار زدن اردوغان و باغچلی از صحنه قدرت، تلاش های 3 حزب سیاسی پرکار و پویا است که از همراهی با کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و آکشنر رهبر حزب خوب، ابایی ندارند.

اسامی این 3 حزب عبارتند از:

1.حزب سعادت به رهبری تمل کاراملا اوغلو که میراث دار دوران مرحوم اربکان است و تلاش های اردوغان برای ادغام این حزب با آکپارتی به نتیجه نرسید.

2.حزب جهش و دموکراسی به رهبری علی باباجان که روزگاری از موسسین مهم آکپارتی، وزیر امور خارجه، وزیر امور مالی و دارایی و مغز اقتصادی تیم اردوغان بود.

3.حزب آینده به رهبری احمد داوود اوغلو که روزگاری وزیر امور خارجه، نخست وزیر رهبر آکپارتی و مغز دیپلماسی تیم اردوغان بود.

البته دو حزب دیگر را نیز می توان به این لیست اضافه کرد اما هر دو حزب تبصره های خاصی دارند. اولی حزب دموکرات به رهبری گولتکین اویسال که از اقبال اجتماعی بالایی برخوردار نیست اما به شکلی نمایان با آکپارتی مخالفت می کند.

دومی، حزب اسلامی – کُرد حُر داوا پارتیسی (آرمان حُر). این حزب تاکنون حامی اردوغان بوده اما حالا در یک حالت بینابینی قرار گرفته و در کنار گفتمان اسلامی بر مطالبات قومی خاصی تاکید می کند که به مذاق اردوغان و تیم او خوش نمی آید.

روز گذشته(جمعه)، تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت، به دیدار احمد داوود اوغلو رهبر حزب آینده رفت. این دیدار در حالی صورت گرفته که اردوغان شخصاً به خانه اوغوزخان اصیل ترک، پیشکسوت و رئیس شورای سیاست گذاری حزب سعادت رفته بود تا از او بخواهد حزب خود را در حزب حاکم، ادغام کند. اما کاراملا اوغلو، مودبانه اعلام کرد که رئیس شورای سیاستگذاری، یک مقام معنوی است و نمی تواند چنین چیزی بخواهد.

حزب اسلامگرای سعادت در حال حاضر در پارلمان ترکیه تنها یک کرسی دارد. اما واقعیت این است که اعتبار معنوی و اجتماعی این حزب را نمی توان با متر و معیار تعداد آراء و کرسی ها، اندازه گرفت.

اساساً حزب سعادت، برای خود، وظایفی تعیین کرده که الزاماً با رقبات سیاسی و حزبی مرتبط نیست و بیشتر به دنبال خط دادن و تولید گفتمان است. به عبارتی دیگر، شاگردان قدیمی مرحوم اربکان، این حزب را نه به عنوان سکوی پرش سیاسی و اجرایی، بلکه به عنوان نهاد امر به معروف و نهی از منکر تلقی می کنند.

به همین خاطر، علاوه بر اردوغان و حزب حاکم، تمام احزاب مخالف نیز، احترام ویژه ای برای اسلامگرایان فعال در این حزب قائل هستند و نمی خواهند بند ارتباط با این حزب، بگسلد.

رهبر حزب سعادت پس از پایان دیدار با داوود اوغلو گفت:«فضای سیاسی کشور، ملتهب شده است. همچنان که می دانید، پارلمان در ماه اکتبر افتتاح می شود. ظاهراً آکپارتی به دنبال آن است که در فصل جدید کاری پارلمان، برخی طرح های پیشنهادی اصلاح قانون اساسی را در صحن علنی مطرح کند.

ما در حال حاضر، در کشورمان شاهد تنش اقتصادی و سیاسی هستیم. اختلالاتی در مکانیسم عدالت و دستگاه قضا داریم و نارضایتی در مورد نظام سلامت و تحولات مرتبط با سیاست خارجی، انتقادات و نگرانی هایی به وجود آورده است.

ما در این دیدار، با نخست وزیر سابقمان احمد داوود اوغلو  گفتگو و تبادل نظر کردیم. دغدغه و هدف مهم ما این است که کشور هر چه زودتر از مشکلاتی که در آن گرفتار شده، خلاص شود. تماس ها و گفتگوهای ما از این پس ادامه خواهد داشت. در روزهای آینده با سایر احزاب نیز جلساتی خواهیم داشت».

شوخی معنی دار شاگرد قدیمی اربکان با اردوغان

تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت، همواره در برابر این سوال مهم قرار گرفته است: عاقبت چه خواهید کرد؟ آیا به اردوغان خواهید پیوست یا به مخالفین او؟ تازه ترین پاسخ توام با خنده تمل کاراملا اوغلو به این پرسش چنین بود: «من برای پیوستن به آنها، یک شرط مهم دارم. اگر آنها (اردوغان و باغچلی) بیایند بگویند، ما می خواهیم تو نامزد مشترکمان باشی و ترکیه را به همان ساختار پارلمانی بازگردانیم، در این صورت پیشنهادشان را خواهیم پذیرفت».

کاراملا اوغلو در ادامه با لحنی جدی افزود:«پیوستن به ائتلاف جمهور، هیچگاه برای ما گزینه ای نیست که به آن فکر کنیم. چرا که ما به هیچ وجه ساختار ریاستی را قبول نداریم و معتقدیم که ترکیه باید به شکل پارلمانی اداره شود».

انتقادات عمده محافظه کاران

نخستین و مهم ترین انتقاد محافظه کاران از حزب عدالت و توسعه، این است که این حزب از اهداف و آرمان های اولیه خود دور شده و به مفاهیمی همچون عدالت، مبارزه با فقر و مبارزه با فساد مالی، اعتنایی نمی کند.

محافظه کاران همچنین معتقدند که اسراف، تجمل و رانت های بزرگ مالی نفس حزب حاکم ترکیه را گرفته و با این وضعیت، نمی توان ادامه داد.

یکی دیگر از دلایل فاصله گرفتن محافظه کاران از اردوغان، این است که قبلاً گفتمان سیاسی و اجتماعی حزب عدالت و توسعه، مبتنی بر آراء و اندیشه های دینی و اسلامی بود. اما در چند سال اخیر، رگه های مشهودی از ملی گرایی ترکیه در این گفتمان به چشم می خورد و چنین چیزی برای بخش قابل توجهی از محافظه کاران، قابل قبول نیست.

در پایان باید گفت، اگر چه فاصله گرفتن بخش قابل توجهی از احزاب و نهادهای محافظه کار از اردوغان و تمایل آنها به همدستی و همراه با ائتلاف گسترده ملت، به رویداد سیاسی و اجتماعی مهمی تبدیل شده است.

با این حال، باید این واقعیت را در نظر داشته باشیم که این احزاب، هنوز هم برای رسیدن به اجماع نظر و وحدت نهایی، با موانع بزرگی روبرو هستند. به عنوان مثال، یکی از موانع مهم، این است که در بین احزاب و گروه های مخالف، در مورد سر و رهبر ائتلاف مخالفین و سکاندار دولت بعدی، رویکردهای متفاوت و متناقضی وجود دارد.

انتهای پیام/