رویکرد متناقض اردوغان و مخالفین در مورد کردها

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در ترکیه، تنش لفظی مداوم و نزاع سیاسی و رسانه ای احزاب، یک حال و هوای انتخاباتی و رقابت شانه به شانه را تداعی می کند. در چنین شرایطی است که مجدداً، موضوع نقش کردها در انتخابات و تکلیف آرای آنها، مورد توجه احزاب قرار گرفت.

مخالفین اردوغان در میانه تنش و جدل سیاسی، برای در اختیار گرفتن آرای بیش از 4 و نیم میلیون شهروند کُرد، وعده هایی دادند و نهادهای اقماری پ.ک.ک نیز شرط و شروطی تعیین کردند. اما اردوغان زیر میز زد و به شکلی قاطعانه نشان داد که اجازه نمی دهد یک بار دیگر این موضوعات در ترکیه مطرح شوند.  

رئیس جمهور ترکیه در بازگشت از نیویورک اعلام کرد که در کشور او چیزی به نام معضل کُرد وجود ندارد و مشکلاتی که قبلاً وجود داشته، به دست حزب او حل شده اند.

دمیرتاش، چراغ اول را برافروخت

صلاح الدین دمیرتاش رهبر اسبق حزب دموکراتیک خلق ها (ه.د.پ) که قبلاً دوبار در دو دوره از انتخابات ریاست جمهوری در رقابت با اردوغان، آرای قابل توجهی به دست آورده، سالهاست در زندان ادیرنه به سر می برد.

اتهام دمیرتاش، فراخواندن مردم به خشونت و تحریک احساسات عمومی منجر به قتل است. قوه قضائیه ترکیه معتقد است که دمیرتاش کردها را برای حمایت از مردم کوبانی سوریه به خیابان فراخوانده و اعتراضات، منجر به کشته شدن 27 شهروند شد. اما دادگاه حقوق بشر اروپا این اتهام را رد کرده و خواستار آزادی دمیرتاش است.

دمیرتاش که قبلاً در جریان مذاکرات صلح بین دولت و پ.ک.ک، به زندان ایمره آلی رفته و با اوجالان مذاکره کرده، چند روز پیش اعلام کرد که در انتخابات آتی، کردها حاضر نیستند بدون قید و شرط، از مخالفین اردوغان حمایت کنند.

او اعلام کرد اگر مخالفین، رای کردها را می خواهند، نباید از ائتلاف با ه.د.پ، شرم کنند. در غیر این صورت، ه.د.پ به صورت مستقل وارد میدان می شود و از مخالفین اردوغان حمایت نخواهد کرد. این در حالی است که مخالفین کمالیست و ملی گرای اردوغان، از ترس متهم شدن به همدستی و همراهی با پ.ک.ک، نمی خواهند به شکل رسمی با ه.د.پ ائتلاف کنند. در واقع، آنان رای کردها را می خواهند، ولی حاضر نیستند با جریانی که هدایت گر رای کردها است، همراه و همپیمان شود!

پاسخ به تهدید دمیرتاش چه بود؟ نخستین سیاستمداری که پاسخ داد، کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق بود. کلیچدار اوغلو که عنوان مهم ترین رهبر حزبی مخالف اردوغان را یدک می کشد، اعلام کرد که معضل کردهای ترکیه باید در تعامل با ه.د.پ، حل شود.

اما سیاستمدار ترک چپ گرا، سزایی تمللی که پس از دمیرتاش برای مدتی کوتاه رهبر ه.د.پ بود، بازی را خراب کرده و اعلام کرد: «اگر خواهان حل معضل کردها هستید باید به ایمره آلی بروید و با اوجالان دیدار کنید».

کلیچدار اوغلو در پاسخ گفت: «نه با پ.ک.ک کار داریم نه با اوجالان. آدرس حل معضل، پارلمان است.»

مدحت سنجار رهبر کنونی ه.د.پ و دمیرتاش نیز به همین شکل موضع گیری کرده و اعلام کردند که یگانه آدرس حل معضل کردها، پارلمان است و نه هیچ جای دیگری.

تحلیلگران سیاسی ترکیه، اختلاف نظر بین تمللی، سنجار و دمیرتاش را شکاف بین کردها ارزیابی کردند، اما دولت باغچلی رهبر راست افراطی حزب حرکت ملی و شریک دولت اردوغان در ائتلاف جمهور، مخالفین را به رویکرد خائنانه متهم کرد.

او اعلام کرد که چیزی به نام معضل کُرد وجود ندارد و ه.د.پ نیز، هیچ تفاوتی با پ.ک.ک ندارد و آن را باید همچون یک گروه تروریستی تلقی کرد و نه یک حزب قانونی زیر سقف پارلمان.

اردوغان چه می گوید؟

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، دیروز پس از ترک نیویورک و در داخل هواپیما، مصاحبه مفصلی با روزنامه نگاران داشت.

موضوع معضلات کردها و رقابت های سیاسی احزاب نیز یکی از موضوعاتی بود که روزنامه نگاران درمورد آن کنجکاو بودند.

خبرنگاری از او پرسید: این روزها یک بار دیگر مساله حل معضل کردها مطرح شده است. یکی می گوید باید با اوجالان صحبت شود، دیگری می گوید با ه.د.پ و آن یکی می گوید مجلس. شما چه می گویید؟

اردوغان گفت: «ما در کشورمان چیزی به نام معضل کُرد نداریم. آدرس حل تمام مشکلات، ائتلاف جمهور است. ما خیلی وقت است این مشکل را حل کرده ایم و اصلاً چیزی به نام معضل کُرد نداریم. آنان خودشان را با این حرفها سرگرم کنند. ما وقتمان را برای چنین ادعاهایی تلف نمی کنیم. در مرام و تفکر سیاسی ما برادری و وحدت وجود دارد و غیر از این، حرف دیگری نداریم».

تحول فکری و سیاسی یا جذب رای؟

بر اساس نص آشکار قانون اساسی ترکیه، تمام افرادی که با کشور و حکومت ترکیه رابطه شهروندی دارند «ترک» هستند و از دید قانون اساسی ترکیه، شهروند غیر ترک، وجود ندارد. این در حالی است که میلیون ها نفر از کردها، اعراب، علویان و چند صد هزار نفر از لازها، چرکزها و آشوریان و ارامنه، خود را ترک قلمداد نمی کنند و خواهان اصلاح این بند از قانون اساسی ترکیه هستند.

در ماه های اخیر، سخنانی به میان آمده که نشان می دهد حتی سران احزاب تندرو و کمالیست نیز، تمایل دارند نگرش بهتری نسبت به حقوق شهروندی کردها و دیگران وجود داشته باشد. اما واقعیت این است که هنوز هم، چیزی به نام تحول فکری و سیاسی روی نداده است.

بنابراین جا دارد به چنین سوالی پاسخ داده شود: اگر حتی مخالفین اردوغان نیز موجودیت کردها را قبول ندارند، چرا در مورد آنان صحبت می کنند؟ پاسخ روشن است: کردها در جامعه ترکیه دارای یک رای 15 درصدی هستند (10 درصد ه.د.پ، 5 درصد آکپارتی).

این میزان رای، در واقع یک پارسنگ حیاتی است که می تواند به شکل جدی، سرنوشت رقابت های حزبی ترکیه را تغییر دهد. نهادهای اقماری پ.ک.ک بین 10 تا 11 درصد رای دارند که آن را مدیون کردها هستند و حزب عدالت و توسعه یا آکپارتی نیز همواره رای کردهای اسلامگرای ترکیه را به سوی خود می کشاند.

به عبارتی دیگر، کردها یا اسلامگرا هستند یا هوادار اوجالان و پ.ک.ک. اما حالا احزاب کمالیست، ملی گرا و سوسیال دموکرات و همچنین احزاب جدیدالتاسیسی همچون دو حزب باباجان و داود اوغلو، به دنبال به راه انداختن یک جریان خط سومی هستند.

پ.ک.ک در سالیان اخیر به طور کامل زمین گیر شده و خسارات سنگینی به کردهای ترکیه، سوریه و عراق وارد کرده است. حزب و نهاد اقماری پ.ک.ک یعنی ه.د.پ نیز، عملاً منزوی شده و در پارلمان کارکرد خاصی ندارد و تمام شهرداری های این حزب نیز، به اتهام همراهی با پ.ک.ک، برکنار شده و به جای آنها قیم و سرپرست دولتی مشغول به کار شده است.

اما با این وجود، زمانی که حرفی از انتخابات به میان می آید، هواداران سنتی، رای خود را به روال قبل به صندوق می اندازند و از این گذشته، درصد قابل توجهی از کردهای اسلامگرا نیز به خاطر ناکارآمدی های سیاسی و اقتصادی و همچنین به دلیل اظهارات تند اردوغان و باغچلی در مورد کردها، از حزب عدالت و توسعه رویگردان شده اند. در چینن شرایطی است که رای کردها می تواند سرنوشت انتخابات را تغییر دهد و تلاش های مخالفین اردوغان را نیز باید در این راستا ارزیابی کرد.

انتهای پیام/