روایت تسنیم از روزگار سیاه چای / خصوصی‌سازی صنعت چای به قیمت نابودی ۱۸۷ کارخانه / خرید تضمینی پس از "مرگ چای"

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، اواخر دهه 70 در اوج شکوفایی باغات چای، به اصطلاح برای رقابتی شدن، طرح اصلاح ساختار صنعت چای کشور در دستور کار قرار گرفت و به دست بخش خصوصی سپرده شد و از اینجا بود که با واردات چای ارزان قیمت و بریده شدن دست حمایت دولت از سر چایکاران، به دلیل عدم توان رقابت چایکاران با محصولات وارداتی به یکباره صنعت چای کشور فرو پاشید و بخش اعظم باغات چای نابود و کارخانه‌های چایسازی نیز از بین رفتند و عمق فاجعه آنجا به وقوع پیوست که اوایل دهه 80 سازمان چای کشور نیز منحل شد و 60 هزار بهره‌بردار گیلانی و مازنی که عمدتا تک محصولی بودند و درآمدی جز باغ چای نداشتند به حال خود رها شدند تا چای خارجی در بازار داخلی جای تولید شمال را بگیرد.

پس از انحلال سازمان چای و واردات بی‌رویه موجب شد تا باغات چای کشور از حدود 34 هزار هکتار به 17 هزار هکتار کاهش یابد و بسیاری از بهره‌برداران به ناچار دست از تولید کشیدند و از اینجا بود که قد کشیدن ویلا در مزارع چای توسط غیربومیانی که بهترین و حاصلخیزترین‌ زمین‌ها را به قیمت ناچیز خریداری کرده بودند، شاهد باشیم.

همچنین ورود بخش خصوصی به بازار چای کشور موجب شد تا از 187 کارخانه چای ساز شمال بسیاری از آنها تعطیل و مخروبه شوند.

تقریبا یک دهه زمان برد تا دولت به این باور برسد که سیاست اصلاح ساختار به این شیوه کاملا غلط بود و باید دست از پا درازتر به عقب برگردد و به همین منظور اوایل دهه 90 سازمان چای دوباره احیا شد اما این اقدام بیشتر به نوش داروی پس از مرگ سهراب شباهت داشت.

پس از اعلام پایان اصلاح ساختار بی ضابطه و احیای مجدد سازمان چای، کار خرید تضمینی برگ سبز آغاز شد اما مشکل کار آنجا بود که نه از گستردگی باغات خبری بود و نه از پیچش عطر و بوی تولید چای در کارخانه‌های چای ساز شمال که دستگاه‌های آن یک دهه به خواب رفته بودند.

از آنجایی که چایکاران شمالی تک محصول و وابسته به درآمد حاصل از فروش برگ سبز چای بودند، بخشی از آنها به باغات بازگشتند و از اوایل دهه 90 به بعد مزارع رها شده هر سال بخشی از آن احیا شد تا اینکه از سال 95 به بعد به یکباره 5 هزار هکتار به چرخه تولید بازگشت و امروز شاهد برگ‌دهی 22 هزار هکتار هستیم.

حبیب جهانساز رئیس سازمان چای کشور در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه از باغات چای کشور 28 هزار هکتار باقی مانده که کل این اراضی قابلیت بازگشت به چرخه تولید را دارد، گفت: 25 هزار هکتار در گیلان و حدود 3 هزار هکتار در مازندران مزرعه چای داریم که هم اکنون 50 هزار بهره‌بردار شمالی در این بخش فعال هستند.

پس از بازگشت بخشی از مزارع و کارخانه به چرخه تولید اندکی حمایت‌ دولتی نیز‌ آغاز شد تا کشور به خوداتکایی برسد و هم اکنون از نیاز 100 هزار تن چای خشک‌ کشور 32 هزار تن در داخل تولید می‌شود که بر اساس برنامه 5 ساله باید به تولید 50 هزار تن در سال برسد و ناگفته نماند که پیش بینی می شود کشور امسال 25 درصد در مقایسه با پارسال افزایش تولید داشته باشد.

رئیس سازمان چای کشور با اشاره به اینکه در برنامه 5 ساله ظرفیت افزایش تولید 20 هزار تن داریم، افزود: برای رسیدن به چشم انداز، از چایکاران پشتیبانی می‌شود.

جهانساز از پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت به چایکاران خبر داد و یادآورشد: به متقاضیان، تسهیلات 4 درصدی با بازه 5 ساله برای احیا باغات پرداخت می‌شود.

وی همچنین اعلام کرد که تسهیلات 4 میلیون تومانی یک ساله سرمایه‌ در گردش برای هر هکتار نیز پرداخت می‌شود و تصریح کرد: در خرید تضمینی برگ سبز چای نیز 25 درصد را دولت و بقیه را کارخانه به چای کاران پرداخت می‌کنند.

با وجود حمایت‌های دولتی و زنده شدن نور امید در دل چایکاران، و با وجود افزایش 47 درصدی قیمت خرید برگ سبز چای در قیاس پارسال یعنی رسیدن به قیمت هر کیلو برگ سبز چای درجه یک 6 هزار و 690 تومان و درجه دو 4 هزار و 781 تومان، اما این صنف از جامعه همچنان گلایه و انتظار دارند تا دولت بر مبنای افزایش تورم و هزینه ها، حمایت از چایکاران را نیز افزایش دهد.

رئیس سازمان چای کشور با بیان اینکه برای بهزراعی باغات، توسعه مکانیزاسیون و بهسازی کارخانه‌های چای پارسال 52 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کردیم، خاطر نشان کرد: 60 میلیارد تومان تسهیلات نیز برای امسال پیش بینی کردیم.

جهانساز همچنین از پرداخت تسهیلات به چایکاران دارای پروانه بهره‌برداری آب برای آبیاری تحت فشار خبر داد و گفت: 85 درصد تسهیلات این بخش بلاعوض است و چایکاران 15 درصد آورده دارند.

در چند روز اخیر چین سوم برگ سبز چای پایان یافت و در سه چین گذشته حدود 120 هزار تن برگ سبز تحویل 169 کارخانه طرف قرارداد با سازمان چای کشور شد که پیش بینی می شود با برداشت چین مهر ماه، این میزان به 140 هزار تن برسد که در قیاس با پارسال حدود 10 هزار تن افزایش برداشت خواهد‌ داشت.

رئیس سازمان چای کشور از دیگر دلایل افزایش تولید، حذف ارز 4 هزار و 200 تومان برای واردات چای برشمرد و تصریح کرد: با حذف ارز دولتی، واردات به صرفه نیست و به همین منظور چایکاران داخلی جان تازه ای گرفتند.

جهانساز با بیان اینکه کیفیت تولید چای داخلی بسیار بالا است و از بازار پسندی خوبی برخوردار است، افزود: به کیفی سازی بیشتر چای تولید داخل نگاه ویژه داریم.

با توجه به تجربه تلخ گذشته در حوزه صنعت چای که زمینه ساز وابستگی کشور به این محصول شد، نیاز است تا دولت در گام نخست برای خوداتکایی رضایت چای‌کاران را با بسته‌های حمایتی تولید جلب کند و در گام دوم برای نزدیک شدن به خودکفایی، به افزایش تولید بیاندیشد.

انتهای پیام/ش