گردشگری هوشمند عامل ایجاد درامد پایدار/دولت دست از رقیب‌سازی برای بخش خصوصی گردشگری بردارد
فرجی عضو هئیت علمی دانشگاه تهران و رئیس مرکز تحقیقات شهر هوشمند راه ایجاد درآمد پایدار در حوزه گردشگری را صرفاً استفاده صنعت گردشگری از فناوری‌های نوین و هوشمند به‌ویژه در بخش کسب وکارهای این حوزه عنوان کرد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ سمپوزیوم ملی یک‌صدسال گردشگری ایران با موضوع بررسی سیر تاریخی سفر، گردشگری، مهمان نوازی و حمل و‌نقل در قرن 14 قرار است در روزهای 27 و 28 مهر ماه برگزار شود؛ درهمین راستا و طی روزهای اخیر سومین سلسله وبینارهای پیش سمپوزیوم در حال برگزاری است که در روز دوم آن متخصصین و مدعوین به بیان مهمترین دیدگاه‌های خود در ارتباط با گردشگری هوشمند، بومگردیها و سیر تحول تاریخی قوانین گردشگری پرداختند.
صدور مجوز مراکز بوم‌گردی به انجمن های حرفه ای واگذار شود
کاظمیان نائب رئیس جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور و رئیس جامعه بوم‌گردی استان اصفهان، با اشاره به اینکه راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی از حدود سال 95 با استقبال بیشتری توسط متولیان امر دولتی مواجه شد گفت: به دنبال استقبال از ایجاد بومگردیها در ادامه با ایجاد انجمن جامعه حرفه‌ای بوم‌گردی در مهر ماه سال 95 به تدریج در 17 استان که در واقع نیمی از استان‌های کشور را تشکیل می‌داد جوامع حرفه‌ای در این خصوص شکل گرفت.
وی همچنین اظهار داشت: تأسیس بومگردیها هم در قامت اقامتگاه بوم‌گردی که فضای کلی آن نزدیک به فضای خانه است و غالباً در فضای روستایی و شهری شکل می‌گیرد انجام گرفت و هم در قامت اقامتگاه سنتی که ساختار آن در حقیقت یک فضای تاریخی بوده و شبیه کاروان سراست اما می‌تواند امکانات هتل را ارائه دهد، انجام شد.
وی در ادامه گفت: گرچه از سال 95 اولین اقامتگاه بوم‌گردی به صورت رسمی شروع به کار کرد و در حال حاضر در استان اصفهان 128 واحد از این نوع اقامتگاه‌ها دارای پروانه بهره‌برداری هستند و 200 اقامتگاه بومی نیز موافقت اولیه را از دستگاهای مربوطه اخذ کرده‌اند اما باید گفت بعضاً مشاهده می‌شود راه درستی در جلوی سیر حرکت این مجموعه از اقامتگاه‌های گردشگری نیست.
به عقیده کاظمیان این اقامتگاه‌ها می‌تواند تجلی‌گاه گردشگری در ایران باشد چراکه طبق آمار بدست آمده بسیاری از گردشگران ایتالیایی، سوئدی، هندی و ... در خصوص تجربه حضور در اقامتگاه‌ها بوم‌گردی بیان کرده‌اند که بوم‌گردی ها بهترین مکانی بوده است که در ایران از آن بازدید کرده‌اند.
وی در پایان تأکید کرد: از آنجایی که اصول برپایی اقامتگاه بوم‌گردی بر پایه احیای فضای تاریخی، آداب رسوم، هنرهای بومی و سنتی و ارائه خوراکی‌های برگرفته از سفره‌های مردم همان مناطق است، بنابراین باید حتماً به این مهم توجه شود که در راستای حفظ و حراست از این اصول لزوماً باید آموزش‌های لازم به کسانی که می‌خواهند وارد این عرصه بشوند داده شود و نظارت‌های لازم نیز برای اجرا و بکارگیری درست تمامراین موارد به کار بسته شود.
همچنین سجادی رئیس جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم‌گردی کردستان در این گفت‌و‌گو با بیان اینکه در منطقه کردستان 25 اقامتگاه بوم‌گردی وجود دارد از رشد قارچ‌گونه و توزیع فضایی نامناسب این اقامتگاه‌ها در بعضی از مناطق آن استان انتقاد کرد و گفت: به عنوان نمونه از مجموع 25 اقامتگاه بوم‌گردی 13 مورد آن در دو شهرستان واقع شده است که این در واقع نقض اصول حفاظت از محیط زیست که مهمترین مفاهیم گردشگری است علت این امر را نیز باید در عدم ارائه آموزش کافی و لازم توسط متولیان به مدیران این اقامتگاه‌ها جستجو کرد.
وی همچنین تصریح کرد: متأسفانه افرادی صرفاً به جهت اینکه از تسهیلات کم‌بهره این حوزه بهره‌مند شوند بدون گذراندن آموزش وارد این عرصه شده و باعث به وجود آمدن مشکل در این خصوص می‌شوند.
این فعال گردشگری در ادامه افزود: برای مثال علیرغم ثبت جهانی هورامان و وجود جاذبه‌های بکر گردشگری بسیار در این منطقه، در محور هورامان- هجیج حتی یک اقامتگاه بوم‌گردی وجود ندارد.
به عقیده سجادی از دیگر مصادیق عملکرد نامناسب در آموزش مدیران این اقامتگاه‌ها را مشاهده این مورد دانست که در برخی از بومگردیها مدیران مربوطه قصد ایجاد آشپزخانه در محوطه اقامتگاه را داشتند درحالی که از نظر اصول اقامتگاه بوم‌گردی گردشگر نباید خود آشپزی کند و سرویس‌دهی تمام بر عهده میزبان است.
طبق صحبت‌های وی یکی دیگر از موارد ناشی از عدم آموزش کافی به مدیران بومگردیها این است که بعضاً در برخی از این اقامتگاه‌ها مشاهده می‌شود از پذیرایی شام و یا نهار خودداری می‌کنند درحالی که بوم گردی بر پایه رعایت اصول کامل مهمان نوازی استوار است و این مراکز باید به گونه‌ای از مسافران و گردشگران پذیرایی کنند که گویا از اقوام و خانواده خود میزبانی می‌کنند.
سجادی از دیگر نمونه‌های عدم مهارت کافی مدیران این اقامتگاه ها این موضوع را عنوان کرد که در برخی از اقامتگاه‌ها در ساعات اولیه حضور گردشگر تمامی خدمات خوراکی را ارائه می‌کنند و در ساعات پایانی حضور گردشگری این مراکز خالی از هرگونه پذیرایی است که این موضوع هم در نوبه خود در تضاد با اصول مهمان‌نوازی است.
وی در پایان عدم مهارت کافی مدیران اقامتگاه‌های بومی را در وهله اول ناشی از عدم آموزش کافی و نا‌‌آگاهی مدیران و متولیان وزارت خانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دانست راه حل این‌مشکل را نیز ارائه آموزش کافی به مدیران رأس وزارتخانه و استانی و در نهایت مدیران این قامتگاه‌ها دانست.
وی همچنین در انتها خواستار تفویض اختیارات لازم در راستای صدور مجوزهای لازم برای تأسیس بومگردیها به انجمن حرفه‌ای محلی شد و گفت: هرچند با این موضوع در مقطعی از سمت وزارتخانه موافقت شد اما در نهایت ادارات کل استانی از تحقق کامل آن ممانعت به عمل آورند.
انجام اصلاحات و بازبینی مقرررات حوزه گردشگری ضروری است
طلایی عضو هئیت علمی دانشگاه امام صادق در ادامه این نشست مهمترین قانونی که بعد از انقلاب اسلامی در صنعت گردشگری داریم قانون توسعه ایران‌گردی و جهان‌گردی مصوب سال 1370است که نگاه قانون‌گذار در آن وضع سیاست‌گذاری برای حوزه گردشگری با تکیه بر توسعه زیرساخت‌ها بوده است. در حقیقت در این قانون که متناسب با نیازهای آن زمان است بر این امر تأکید شده است که ابتدا باید در جهت ایجاد زیر ساخت‌ها از طریق ساخت هتل‌ها و اقامتگاه‌ها حرکت کرد و سپس وارد بازاریابی و بازارشناسی در نهایت تبلیغات در جهت جذب گردشگر شد.
یکی از مصادیق این نگاه کلی در قانون مورد اشاره آن است که سازمان زمین شهری، شهرداری‌ها و جنگل‌ها و ....موظف هستند زمین در اختیار تأسیسات گردشگری بگذارند. ولی متأسفانه باید گفت امروزه این‌نگاه دیگر جوابگو نیست چراکه از بین 1026 منطفه نمونه گردشگری شناخته شده در کشور تنها چند مورد محدود توسعه پیدا کرده و 1015 منطقه دیگر اساساً هنوز هیچگونه طرح توسعه‌ای ندارند.
از دیگر انتقادات و ضعف های قابل بیان در خصوص قانون مذکور این نکته است که متاسفانه علیرغم گذشت حدود 30سال از زمان تصویب این قانون هنوز چالش‌های بین دستگاهی در این حوزه مرتفع نشده است.
به عقیده طلایی از دیگر موارد حائز اهمیت در خصوص قانون مذکور می‌توان به این نکته اشاره کرد که در مواد 1 و 2 اشاره شده است دبیر شورای عالی ایران‌گردی و جهان‌گردی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است درحالی که هم‌اکنون وزارتخانه‌ای مجزا در حوزه گردشگری وجود دارد و علی الاصول وزیر میراث فرهنگی دبیر این شوراست که این موضوع نیازمند اصلاح است.
همچنین در ماده 3 این قانون به ممنوعیت خروج ضبط صوت اشاره شده درحالی که هم اکنون عملاً با پیدایش گوشی‌های هوشمند این موضوع دیگر منتفی شده و ماده مورد اشاره فاقد کارایی و ضمانت اجرای لازم است.
وی همچنین در پایان ضمن تأکید بر لزوم انتقال و تفویض اختیارات و وظایف ناظر بر حوزه امور تصدی‌گرایانه از دولت به بخش خصوصیخاطر نشان کرد: بعضاً باتوجه به وجود تعارض منافع در میان اجزای مختلف بخش خصوصی دولت نمی‌تواند به این انجمن‌ها و تشکل‌های خصوصی اعتماد کند و امور تصدی‌گری را واگذارکند.
وی راه حل رفع این مشکل را در ایجاد باشگاه و یا کمیته‌ای دانست که ضمن استخراج چالش‌ها و نکات برجسته مشترک و مورد تفاهم باعث به وجود آوردن این اعتماد در دولت گردد که بخشی از وظایف تصدی‌گرایانه خود در این حوزه را به اتکای تشکیل این کمیته و نتایج خروجی آن به بخش خصوصی واگذار کند.
عبدالملکی رئیس کمسیون گردشگری اتاق ایران در ادامه ضمن انتقاد از ارزیابی عملکرد مسئولین در خصوص گردشگری در ایام همه‌گیری کرونا نسبت به سایر کشورها و با تأکید بر لزوم هم‌زیستی مسالمت‌آمیز با این ویروس گفت: مسئولین و متولیان دولتی و به صورت مشخص وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باید قدرت چانه‌زنی دیپلماسی عمومی را ارتقا بدهد تا ایران هراسی را از این طریق بین برود و باتوجه به سوابق قبلی مدیریتی ضرغامی، وی باید از رسانه در جهت شناساندن مقاصد گردشگری ایران استفاده کند.
وی اظهار داشت: بر اساس اصل 44 قانون اساسی باید به جای توسعه خصولتی‌سازی، خصوصی‌سازی توسعه یابد و دولت دست از ایجاد شرکت‌های خصولتی که عملاً رقیب بخش خصوصی در زمینه تجاری می‌شوند بردارد، چراکه این شرکت‌ها مالیات اررزش افزوده نداده و از پشتیبانی کامل دولت برخوردارند، برهمین اساس بخش خصوصی اصلا توان رقابت با اینان را ندارد.
رئیس کمسیون گردشگری اتاق ایران تصریح کرد: بحث قابل تامل دیگر اقدام نهادهای دولتی در دایر کردن هتل و مهمانسراها است که باید به بخش خصوصی واگذار شود و دولت با حمایت از بخش خصوص باعث شود مردم به جای اسکان در اقامتگاه های بی‌کیفیت دولتی در هتل های با کیفیت بالا و ارزان تر اسکان داشته باشند.
عبدالملکی ضمن یادآوری این موضوع که گردشگری در تمام دنیا صنعت بدون دودکش یا نامرئی تلقی می شود همپنین اضافه کرد: گردشگری نباید جایگزین فروش نفت بشود بلکه درآمد فروش نفت باید در جهت ایجاد زیرساختهای گردشگری هزینه بشود که وابستگی اقتصاد به فروش نفت کم گردد؛ برای مثال کشور دبی و قطر با درآمد حاصله از نفت خود موفق به برگزاری اکسپو و همچنین برگزاری جام جهانی فوتبال شدند که می‌تواند سود حاصلا بسیار زیادی عاید کشورشان کند اما ما با پول فروش نفت هیچ زیرساختی را برای توسعه گردشگری به ارمغان نیاوردیم.
عدم توجه دولت به بخش خصوصی گردشگری موجب از دست رفتن نیروهای متخصص این حوزه شد
پور فرج رئیس جامعه تورگردان ایران در ادامه گفت: در پی حوادث طبیعی سال 1398 همچون سیل در نوروز و به دنبال آن اعتراضات آبانماه 1398 و ماجرای ترور شهید سلیمانی پیکر گردگشری کم رمق شده بود که در ادامه، آغاز همه گیری کرونا در واقع تیر خلاصی بر پیکره بی جان این صنعت بود.
وی در ادامه افزود: هرچند بزرگ‌ترین سرمایه شرکت‌های گردشگری و خصوصی، نیروی انسانی متخصص و با‌تجربه است اما به دلیل بسته شدن مراکز گردشگری و سقوط این صنعت در ایام متأسفانه شاهد از دست دادن این افراد بودیم؛ در حالی که از همان ابتدا پیشنهاد ما به دولت این بود که 50 درصد حقوق این افراد را دولت تقبل کند اما متعاقباً دولت با رد این پیشنهاد موجب اخراج این افراد و سرازیر شدن آنها در شرکت‌های بیمه برای دریافت بیمه بیکاری شد که در نهایت خسارات و هزینه‌ای بسیار بیشتر از آنچه که ما در بدو امر پیشنهاد داده بوده‌ایم به دولت تحمیل شد و هم حوزه گردشگری بخش وسیعی از نیروهای متخصص خود را از دست داد.
رئیس جامعه تورگردان ایران تصریح کرد: صدور بخشنامه‌ای مبنی بر دریافت وام‌هایی با سود 12 درصد برای تمام بخش‌های گردشگری بدون توجه به این امر مهم که کدام بخش‌ها ضرر و آسیب بیشتری دیده و یا کدام قسمت اساساً از آسیب محفوظ مانده، یکی دیگر از اقدامات اشتباه و مخرب دولت روحانی در صنعت گردشگری در ایام همه‌گیری کرونا بود که در نهایت به دلیل نامناسب بودن شرایط وام مذکور، بسیاری از بخش‌های گردشگری از استفاده از این تسهیلات یا صرف‌نظر کردند یا موفق به دریافت آن نشدند!
اگر حوزه گردشگری هوشمند نشود محکوم به شکست و فناست
فرجی عضو هئیت علمی دانشگاه تهران و رئیس مرکز تحقیقات شهر هوشمند در این نشست با اشاره به جایگاه مهم گردشگری در اقتصاد کشور و بیان این مطلب که این صنعت دومین صنعت پول‌ساز دنیاست گفت: بشر کوشیده است در هر دوره‌ای از زندگی خود با اتکا به راهکارهای خلاقانه ذهنی برای جبران نیازمندی‌ها راه‌های جدیدی ابداع کند و یکی از برجسته‌ترین این راهکارهای جدید در دنیای مدرن امروز استفاده از فناوری و اصطلاحاً اشیا هوشمند در زندگی است. بدون شک یکی از حوزه‌های مهم زندگی بشر در طی سالیان اخیر و به ویژه باتوجه به پیشرفت‌های اخیر حوزه سفر و گردشگری است که باید برای برطرف کردن نیازهای خود متوسل به فناوری های روز الکترونیکی گردد.
وی با بیان این موضوع به عنوان مقدمه گردشگری هوشمند را مجموعه‌ای از فرآیندها برای استفاده از ابزارها و فناوری‌های نوین دانست که در راه خدمت به برطرف شدن نیازهای گردشگری به کار گرفته می شوند و مصادیق استفاده از فناوری نوین در گردشگری را می‌توان بکار بستن شبکه های اجتماعی یا QR ها برای خدمت به گردشگران عنوان کرد.
رئیس مرکز تحقیقات شهر هوشمند با اشاره به این سخن استیو جابز که گوشی‌های همراه همه چیز را تغییر می‌دهد اظهار کرد: مطابق تحقیقات علمی بالغ بر 48 درصد شغل‌های فعلی فعال در دنیا در طول بیست سال آینده به دلیل گسترش فعالیت‌های الکترونیکی از بین خواهد رفت؛ بر همین اساس فلسفه گردشگری هوشمند در طول سال‌های پیش‌رو این موضوع را محقق می‌کند که بازیگران و نهادهای گردشگری یا باید هوشمند شوند یا به صورت کلی از این صنعت حذف می شوند؛ لذا اگر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و مجموعه‌های تحت نظارت آن به سمت هوشمندسازی پیش نرود محکوم به فنا و شکست خواهد بود.
فرجی همچنین راه ایجاد درآمد پایدار در حوزه گردشگری را صرفاً استفاده گردشگری از فناوری‌های نوین و هوشمند به‌ویژه در بخش کسب و کارهای این حوزه عنوان کرد.
وی در پایان سخنان خود مهمترین مسئله برای تحقق گردشگری هوشمند را داشتن راهبردی مشخص به این معنا که می‌خواهیم به چه هدفی برسیم دانست و خاطر نشان کرد: هوشمندسازی به هیچ عنوان در تقابل با فرهنگ بومی نبوده و اتفاقاً با استفاده از راهکارهای فناورانه نوین می‌توان ظرفیت‌های پنهان فرهنگ بومی هر شهرستان در بخش گردشگری بیشتر به منصه ظهور رساند.
سیرتی مدرس دانشگاه و عضو انجمن اقتصاد شهری ایران با بیان مزایای هوش تجاری گفت: این فناوری و امکان می‌تواند در خدمت گردشگری قرار بگیرد و موجب تحقق هوشمندی گردشگری گردد؛ به عنوان مثال شرکت‌های گردشگری و مسافرتی می‌توانند با استفاده از آن به پیش‌بینی سود و نحوه بهینه‌سازی درآمدهای خود بپردازند.
وی افزایش قابلیت اطمینان از تصمیمات گردشگری، بدست آوردن فرصت‌های رقابتی جدید، افزایش رضایتمندی بیشتر و اقتصاد پرروتق تر را از کاربردهای هوش تجاری در صنعت گردشگری دانست.
عضو انجمن اقتصاد شهری ایران با اشاره به راه اندازی پلتفرم « همراه گردشگری تهران» به عنوان یک نمونه از قابلیت‌های هوش تجارخاطر نشان کرد :در این پلتفرم گردشگری شخص گردشگر می‌تواند ضمن اطلاع از محل‌های اقامتی نظیر هتل و ... و امکان رزرو اقامتگاه مراکز گردشگری را شناسایی کرده و با تاریخچه آن آشنا و نسبت به تهیه بلیت بازدید و خرید بلیت سفر از طریق مترو اتوبوس و ... اقدام کند و یا در صورت عدم تمایل به استفاده از بازدید شخصی نسبت به خرید تور از شرکت‌های طرف قرارداد پلتفرم اقدام کند.
انتهای پیام/