گزارش تسنیم|بازپس‌گیری ۷۰درصد بازار ایران از برندهای خارجی لوازم خانگی به‌لطف تحریم/ ۷۰ تا ۹۰درصد صنعت لوازم خانگی ایرانی شد
امروز صنعت لوازم خانگی در شرایطی به رشد بیش از ۸۰درصدی پس از تحریم دست یافته است که کمترین استفاده را از منابع طبیعی کشور به‌نسبت صنایعی همچون فولاد، پتروشیمی و سیمان داشته و تولید خود را مبتنی بر ارتقای بهره‌وری ناشی از سرمایه‌گذاری قرار داده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، چند سالی است که صنایع کشور با مشکلات متعددی از جمله تشدید تحریم‌های بین‌المللی و موانع داخلی دست و پنجه نرم می‌کنند اما یکی از حوزه‌هایی که نشان داد علی‌رغم تحریم‌ها و اتفاقاً به‌دلیل وجود همین تحریم‌ها توانسته است تا حد زیادی جهش تولید را محقق و بخشی عمده از تحریم‌ها را بی‌اثر کند و به شکست بکشاند، صنعت لوازم خانگی است که طی چند سال اخیر به‌برکت تحریم تحولی گسترده را به خود دیده است.
وضعیت اقتصادی کشور و کاهش درآمدهای نفتی بیش از هر زمان دیگری لزوم توجه به توسعه تولیدات غیرنفتی را آشکار کرده است، در همین زمینه صنعت لوازم خانگی یکی از صنایعی است که با تنوع محصولات و پتانسیل بالا می‌تواند پس از نفت، بزرگترین صنعت سودآور کشور محسوب شود. اگرچه طبق آمار و ارقام صنعت لوازم خانگی در جایگاه سوم صنایع کشور و بعد از صنعت خودرو قرار دارد، اما این دو صنعت به‌لحاظ ساختاری تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. صنعت خودرو، یک صنعت حمایت‌شده با سپر تعرفه‌ای بسیار بالاست که سطح بهره‌وری و کیفیت محصولات آن قابل قیاس با روند جهانی نیست اما بسیاری از تولیدکنندگان صنایع لوازم خانگی حتی در بدترین شرایط نیز تا حد مناسبی خود را با استانداردهای جهانی انطباق داده‌اند.
پس از تشدید تحریم‌ها و ممنوعیت واردات لوازم خانگی فضای مناسبی برای ارتقای توانمندی تولیدکننده داخلی فراهم شده است و تولیدکنندگان این صنعت می‌گویند، در صورت حمایت دولت، میزان داخلی‌سازی مواد اولیه و قطعات در این بخش افزایش خواهد یافت و در آینده تولیدکننده ایرانی حتی در جایگاهی ویژه در سطح دنیا قرار خواهد گرفت. در صنعت لوازم خانگی به‌طور میانگین 35 درصد اقلام وارداتی است و مابقی 65 تا 95 درصد بسته به پلت‌فرم واحدهای تولیدی، بومی‌سازی شده است.
بیان این نکته ضروری است که لوازم خانگی ایران به‌عنوان صنعت پیشران کشور توانسته است بیش از 300هزار اشتغال مستقیم و حدود یک‌میلیون نفر اشتغال غیرمستقیم ایجاد کند و گردش مالی معادل حدود 6میلیارد دلار در سال داشته است همچنین میزان نیاز ارزی سالانه این صنعت حدود 1.2میلیارد دلار، افزایش 40درصدی تولید لوازم خانگی را در سال جاری به خود اختصاص داده است.
مقایسه عملکرد صنعت لوازم خانگی با 5 صنعت مهم کشور که پشتوانه سال‌ها حمایت دولت را در کارنامه دارند، نشان می‌دهد بخش خصوصی قادر است حتی در بدترین شرایط که صنایع اصلی و دولتی در آن قادر به ادامه مسیر رشدهای بزرگ نیستند، دوام آورد و رشد مطلوبی را تجربه کند. تاب‌آوری (Resilience) بالای این صنعت ناشی از نرخ بهره‌وری بالاتری است که موجب شده است در مقابله با خاموشی، کم‌آبی، بحران‌های ارزی و تورم‌های لجام‌گسیخته سالیان اخیر دوام آورد.
رشد 5ماهه صنعت | لوازم خانگی | صنایع فولاد | خودروسازی | سیمان | مس | پتروشیمی |
رشد اقتصادی | 10.7 + | 6.8- | 0.2 + | 10.6 - | 1.4 + | 4.7+ |
* از واردکننده لوازم خانگی به صادرکننده تبدیل شده‌ایم
تولیدکنندگان لوازم خانگی معتقدند: ما اقتصاد بدون نفت را تجربه کرده‌ایم و نباید در آینده با گشایش‌های بین‌المللی روال اشتباه وابستگی به درآمدهای نفتی تکرار شود. امروز دشمنان کشور صنایع استراتژیک از جمله صنعت لوازم خانگی را هدف‌گذاری کرده‌اند تا با آسیب دیدن آنها اقتصاد با مشکل روبه‌رو شود. در زمان حاضر 1500 واحد تولیدی در بخش لوازم خانگی مشغول فعالیت هستند که این پتانسیل نشان می‌دهد تولیدکننده ایرانی توانمندی لازم را دارد و نباید مورد بی‌مهری قرار گیرد.
در همین ارتباط کیوان گردان به‌عنوان مدیرکل صنایع برق، فلزی و لوازم خانگی وزارت صنعت معتقد است: صادرات 140میلیون دلاری لوازم خانگی در سال گذشته نشان داد کشوری که خود واردکننده بوده، امروز به یک صادرکننده مهم در منطقه تبدیل شده است.
وی با بیان اینکه ظرفیت بازار واردات لوازم خانگی کشورهای همسایه 37 میلیارد دلار است، اضافه کرد: این بازار هم برای صادرات قطعات لوازم خانگی و هم خود لوازم خانگی بسیار حائز اهمیت است.
به‌گفته گردان، صنعت لوازم خانگی در تنگنای تحریم و فشارهای بین‌المللی به بلوغ و خودباوری ملی رسید که این خودباوری با استفاده از توان نیروهای علمی، متخصصان داخلی و حمایت‌های دولت و وزارت صنعت محقق شد.
وی با بیان اینکه در ابتدای سال 97 حدود 60 درصد بازار لوازم خانگی در اختیار محصولات خارجی بوده است، تصریح‌کرد: با داخلی‌سازی انواع لوازم خانگی میلیون‌ها دلار ارز صرفه‌جویی شد به‌نحوی که اگر داخلی‌سازی انجام نمی‌شد، بیش از چهار میلیارد دلار ارز برای تأمین آن تعداد لوازم خانگی مورد نیاز کشور باید هزینه می‌شد.
گردان با اعلام اینکه برای تأمین اجزا و قطعات حوزه تولید لوازم خانگی دو سال پیش بیش از 2 میلیارد دلار هزینه ارزی می‌شد، اضافه کرد: با تحقق خودکفایی و افزایش 70درصدی عمق ساخت داخل، این رقم به 1.4 میلیارد دلار رسید و به‌لحاظ ارزبری 30 درصد کاهش ارزبری در تأمین قطعات و اجزای تولید حاصل شد. در زمان حاضر بیش از 200 شرکت قطعه‌ساز داخلی در حوزه لوازم خانگی فعالیت می‌کنند که این شرکت‌ها در قالب انجمنی پویا و صنایع پایین‌دستی ذیل آن شکل گرفته‌اند.
وی با ابراز اینکه برای نخستین بار سند توسعه صنعت لوازم خانگی تدوین شده است، گفت: این سند نقشه راه است که وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان نهاد حمایتی در این سند، تولیدکنندگان را به حرکت به‌سمت تنوع، کیفیت و فناوری محصول تشویق کرده است.
آمار تولید 5ماهه صنعت لوازم خانگی به‌تفکیک کالاهای اصلی
ردیف | نوع کالا | فروردین 1400 | اردیبهشت 1400 |
خرداد 1400
| تیر 1400 | مرداد 1400 | جمع |
1 | تلویزیون | 72.8 | 76.7 | 119.3 | 78.9 | 99.9 | 447.7 |
2 | یخچال و فریزر | 102.4 | 177.2 | 203 | 209.3 | 166.3 | 858.7 |
3 | کولر آبی | 145 | 250 | 205 | 99 | 54.7 | 753.7 |
4 | ماشین لباسشویی | 68.8 | 110.9 | 117.2 | 133.9 | 115 | 549.9 |
به گزارش تسنیم، صنعت لوازم خانگی در شرایطی به رشد بیش از 80درصدی پس از تحریم دست یافته است که کمترین استفاده را از منابع طبیعی کشور به‌نسبت صنایعی همچون فولاد، پتروشیمی و سیمان داشته است و تولید خود را مبتنی بر ارتقای بهره‌وری ناشی از سرمایه‌گذاری روی ماشین‌آلات و نیروی انسانی خود کرده است.
تداوم رشد تولید دورقمی این صنعت در 5ماهه نخست 1400 نشان می‌دهد انعطاف‌پذیری این صنعت غیردولتی بالاتر از سطحی است که بسیاری از مخالفان حمایت از این صنعت تصور می‌کردند. بازپس‌گیری 70درصد از کل بازار ایران از برندهای خارجی نتیجه فعالیت مفیدی است که بازیگران انبوه این صنعت در سالیان اخیر رقم زده‌اند و با کمک داخلی‌سازی و توسعه خطوط تولید در حلقه‌های پایین‌تر نظیر قطعه و مواد اولیه، نیاز به شرکای خارجی را برای ادامه حیات صنعت کاهش داده‌اند.
در زمان حاضر با دستور مقام معظم رهبری در ممنوعیت واردات لوازم خانگی ساخته‌شده کره‌ای به بازار فرصت مغتنمی به تولیدکنندگان داخلی داده شده است تا با تکیه بر توانمندی خود ضمن توسعه بیشتر و عرضه محصولات باکیفیت حضور خود را در بازارهای صادارتی هم پررنگ‌تر از گذشته کنند.
* مجوزهای پیله‌وری، ته‌لنجی و شوتی‌ها را ساماندهی کنید
عباس هاشمی به‌عنوان دبیر انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در همین ارتباط با تأکید بر اینکه "مقام معظم رهبری در این دستور به‌طور شفاف از تولیدکنندگان حمایت کردند"، می‌گوید: واحدهای تولیدی با توجه به این فرصت باید در ارتقای تحقیق و توسعه، کیفیت و فناوری محصولات، کاهش هزینه‌های تولید و منطقی کردن قیمت‌ها، تأمین مستمر کالا در بازار، همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها و مراکز نوآوری واحدهای صنعتی، استمرار تعمیق ساخت داخل و بومی‌سازی تلاش کنند.
از طرفی دیگر به‌گفته دبیر انجمن صنایع لوازم خانگی حاکمیت نیز در این راستا وظایفی دارد؛ از جمله اینکه تأمین مواد اولیه داخلی و وارداتی را تسهیل و با قاچاق که معضل اساسی این صنعت است، مبارزه جدی کند، به‌نحوی که اگر حمایت و نظارت مستمر از سوی دولت و مجلس صورت نگیرد، ممکن است حمایت هوشمندانه مقام معظم رهبری به نتیجه مطلوب نرسد یا حتی به‌عکس منجر به افزایش قاچاق و قیمت شود.
وی با یادآوری اینکه مصوبه اخیر ممنوعیت تازه‌ای ایجاد نمی‌کند، تصریح کرد: واردات لوازم خانگی از سال 1397 ممنوع بوده است، از طرف دیگر بر اساس ماده 16 قانون "حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی" به دولت این اختیار را داده است که برای واردات کالاهایی که در داخل تولید می‌شود محدودیت یا ممنوعیت ایجاد کند. درخواست ما این بود که این ممنوعیت در قانون هفتم توسعه هم ادامه پیدا کند تا صنعت به بلوغ برسد.
هاشمی یکی از این حمایت‌های لازم را ساماندهی مجوزهای پیله‌وری، ته‌لنجی، شوتی، مرزنشینی و مناطق آزاد عنوان کرد و گفت: واردات از این طرق سقف و قوانین مشخص دارد که در زمان حاضر به‌دلیل نبود نظارت کافی رعایت نمی‌شود.
وی با بیان اینکه تولید داخل در برخی کالاها از جمله ماشین ظرفشویی، اسپیلیت، یخچال سایدبای‌ساید، اتوپرس، قهوه‌جوش، بخارشور، سرخ‌کن، ترازو و سشوار، 100 درصد نیاز کشور را پوشش نمی‌دهد، تصریح کرد: در این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری‌های خوبی انجام شده است، اما نیاز به افزایش تولید است، البته برخی کالاها مانند قاشق و چنگال نیز به‌اندازه نیاز کشور تولید می‌شوند و لازم است که به گروه 27 منتقل شوند.
* آمنه هادی پور
انتهای پیام/+