۲ هدف استراتژیک مخالفین اردوغان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دیدارهای مداوم سران احزاب سیاسی مخالف اردوغان در ترکیه ادامه دارد.

مخالفین اردوغان، با چنان شور و هیجانی این دیدارها را با رسانه ها و افکار عمومی در میان می گذارند که گویی قرار است هفته آینده در ترکیه انتخابات برگزار شود. اما بر اساس تقویم رسمی «شورای عالی انتخابات» (YSK)، تا میانه سال 2023 میلادی، خبری از انتخابات سراسری نخواهد بود.

با آن که به طور معمول، 20 ماه تا زمان برگزاری انتخابات مانده است، مخالفین امیدوارند که اعمال فشار مداوم و تلاش شبانه روزی آنان برای به هم ریختن آرامش روانی تیم اردوغان و آکپارتی، بالاخره شرایط برای برگزاری انتخابات پیش از موعد، فراهم شود.

آنان بیش از هر چیزی بر وضعیت نا به سامان اقتصاد ترکیه زوم کرده اند و بر این باورند که تحمل این شرایط برای مردم ترکیه ناممکن است و بحران اقتصادی موجود، روز به روز ابعاد نگران کننده تری پیدا خواهد کرد. علاوه بر این، در مورد نظام سیاسی – اجرایی ترکیه نیز انتقادات و اهدافی دارند که از بیان آن، ابایی ندارند.

دو هدف استراتژیک مخالفین اردوغان

احزاب مخالف اردوغان معتقدند که «نظام ریاستی» در چند سال گذشته، لطمات فراوانی به ترکیه وارد کرده و پس از کنار نهادن حزب حاکم از صحنه قدرت، بازگشت به نظام پارلمانی، ضروری است.

به عبارتی روشن، دو اولویت حیاتی مخالفین حزب عدالت و توسعه از این قرار است:

1.پیروزی در نخستین انتخابات پیش رو و کنار نهادن رجب طیب اردوغان و دولت باغچلی از صحنه قدرت.

2.برگزاری همه پرسی برای تغییر مجدد قانون اساسی، انحلال نظام ریاستی و بازگشت به یک نظام سیاسی پارلمانی که از سوی مخالفین، چنین نامیده شده است: «نظام پارلمانی تقویت شده».

دیروز (سه شنبه) در پارلمان ترکیه، معاونین بخش حقوقی 6 حزب ترکیه گرد هم آمدند و توافق کردند که در صورت رسیدن به قدرت، ساختار سیاسی ترکیه را از ریاستی به پارلمانی تبدیل کنند.

اسامی این احزاب عبارتند از:

1.حزب جمهوری خلق به رهبری کمال کلیچدار اوغلو.

2. حزب خوب به رهبری مرال آکشنر .

3.حزب جهش و دموکراسی به رهبری علی باباجان.

4.حزب آینده به رهبری احمد داود اوغلو.

5.حزب سعادت به رهبری تمل کارا ملا اوغلو.

6.حزب دموکرات به رهبری گلتکین اویسال.

این دومین نشست احزاب مزبور بود و قرار است رهبران احزاب نیز در آینده ای نزدیک در این مورد بیانیه مشترکی صادر کنند.

دومین تاچر ترکیه در راه است؟

تانسو چیللر در آخرین دهه قرن بیستم به مدت چند سال نخست وزیر ترکیه بود. او اولین زنی بود که در ترکیه به این مقام رسید. با توجه به تغییر نظام سیاسی ترکیه و حذف پست نخست وزیری، نام چیللر که به عنوان تاچر ترکیه شناخته شده، به عنوان یگانه نخست وزیر زن تاریخ ترکیه ثبت شد.

اما ظاهراً قرار است این وضعیت، تغییر کند.

 بر اساس شواهد فعلی، دو رهبر مهم ائتلاف ملت، یعنی کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق (CHP) و مرال آکشنر رهبر حزب خوب (İYİP)، با تشکیل ائتلاف ملت، عرصه را بر رهبران ائتلاف جمهور، یعنی اردوغان و باغچلی، تنگ کرده اند.

این دو سیاستمدار قدیمی، در سخنرانی های خود، ائتلاف رقیب را با صفت تند «ائتلاف ذلت» نامگذاری کرده و سران آن را به خیانت، تبعیت از دشمن و همدستی با تجزیه طلبان متهم می کنند.

اما با وجود طرح این اتهامات، نظرسنجی های موجود حاکی از این است که مرال آکشنر گل کرده و کمال کلیچدار اوغلو نیز جایگاه خود را به عنوان یک سیاستمدار صبور و فعال، تثبیت کرده است.

الگوی ائتلاف ملت برای تحقق رویای پایان دادن به دوران اقتدار حزب عدالت و توسعه این است: در نظام سیاسی جدید، کلیچدار اوغلو رئیس جمهور و مرال آکشنر نخست زیر شود و دیگر احزاب مخالف نیز هر کدام به نوعی در تشکیل کابینه، سهم داشته باشند.

خانم مرال آکشنر، دارای مدرک دکترای تاریخ و یک شخصیت ملی گرا است. او مدتی وزیر کشور بوده و تجارب سیاسی و اجرایی قابل توجهی دارد. اگر چه آکشنر بی حجاب است اما در یک خانواده محافظه کار رشد یافته و تصاویر نماز شکر او در مسجد ایاصوفیا، توجه رسانه ها را به سوی خود جلب کرد.

این زن 65 ساله، در سال 2001 میلادی، با عبدالله گل، بلنت آرنچ، عبداللطیف شنر و دیگر موسسین حزب عدالت و توسعه ارتباط برقرار کرد و قرار بود یکی از زنان موسس این حزب باشد. اما خیلی زود فهمید که از منظر توجه به آمال و اهداف ملی گرایی ترکی، خط او از خط اسلامگرایان نزدیک به جریان اخوان از هم جداست.

بنابراین نزد دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی رفته و به او پیوست. خیلی زود در این حزب رشد کرد و بعدها به جایگاهی رسید که می خواست باغچلی را از صندلی بلند کند و خودش رهبر شود. اما چنین مجالی نیافت و بنابراین همراه با عده قابل توجهی از شاگردان ملی گری باغچلی، دست به انشعاب زده و حزب خوب را تاسیس کرد.

این حزب در مدت زمانی کوتاه، پیشرفت قابل توجهی به دست آورد و توانست بخش مهمی از ملی گرایان ترک را به سوی خود بکشاند. حالا 36 کرسی از 600 کرسی پارلمان ترکیه به حزب خانم آکشنر تعلق دارد و جدایی او، ضربه بزرگی به دولت باغچلی و جبهه ملی گرایان سنتی وارد کرده است.

دیروز مرال آکشنر با علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی دیدار کرد. مردی که او را مغز دیپلماسی و اقتصاد حزب عدالت و توسعه می نامیدند و زمانی که سکان اقتصاد ترکیه را در دست داشت، مردم ترکیه شرایط بهتری را سپری می کردند. اما خودخواهی ها و قدرت نمایی های داماد ارشد اردوغان و چندین جوان دیگر، باباجان را همچون بسیاری دیگر از نیروهای قدیمی موسس آکپارتی دلخور کرد و سرانجام، راه خود را از اردوغان جدا کرد.

بر اساس نظرسنجی های کنونی، حزب باباجان نهایتاً 4 درصد از کل آرای مردم ترکیه را در اختیار دارد. اما با این حال، خود شخص باباجان، ظرفیت قابل توجهی دارد که در آینده ترکیه نقش مهمی ایفا کند و در راس قدرت قرار بگیرد. به همین خاطر با وجود روابط خوب و رو به رشد، با ائتلاف ملت، همراه نشده است. اما در مورد تغییر نظام سیاسی و اجرایی ترکیه، با آکشنر و کلیچدرا اوغلو هم رای و همفکر است.

اگر قرار بر تغییر نظام سیاسی و اجرایی ترکیه و تاسیس ساختاری به نظام پارلمانی تقویت شده باشد، باباجان نیز به کمتر از پست نخست وزیری راضی نخواهد بود و از آنجایی که مردم ترکیه دیدگاه خوب و مثبتی نسبت به این اقتصاددان و سیاستمدار باتجربه دارند، نمی توان نقش او را در آینده ترکیه نادیده گرفت.

ضمن این که او از حمایت مداوم عبدالله گل رئیس جمهور سابق و چندین نفر از کادرهای قدیمی و پیشکسوت آکپارتی نیز برخوردار است.

چرا همه از نظام ریاستی دلخور هستند؟

روز به روز بر شمار منتقدین نظام ریاستی ترکیه افزوده می شود. حرف عمده و مشترک مخالفین و منتقدین این است که نظام سیاسی و اجرایی ترکیه، نه ریاستی آمریکا، نه نیمه ریاستی فرانسه و نه شبیه هیچ یک از ساختارهای جهان است.

بنا بر گفته منتقدین، این نظام، به شیر بی یال و دمی شباهت دارد که در آن، نه چیزی به نام اصل تفکیک قوا و استقلال دستگاه قضا وجود دارد و نه امکان نظارت بر تصمیمات و اعمال رئیس جمهور و بازخواست از او.

طاها آک یول از تحلیل گران سیاسی قدیمی ترکیه که اتفاقاً قبلاً روابط نزدیکی با اردوغان داشت و حالا سالهاست از او فاصله گرفته، دیروز در ستون تحلیل خود در روزنامه قرار نوشته است:«در نظام ریاستی آمریکا، هم قوه مقننه و هم قوه قضائیه، کاملاً مستقل و قدرتمند هستند و نه تنها بر کار رئیس جمهور نظارت می کنند بلکه می توانند در مواقع لازم، با تصمیم قاطع خود، اعتدال را برقرار کنند. این یعنی اصل تفکیک قوا. اما در نظام ریاست جمهوری ترکیه، ما چیزی به نام تفکیک قوا نداریم و هر آن چه هست، وحدت قوا و قرار گرفتن آن در دست شخص رئیس جمهور است. واقعیت این است که در این چند سال، همه دیدیم که این سیستم به درد نمی خورد و به کشور لطمه زده است. خوشبختانه 6 حزب مهم کشور برای بازگرداندن ترکیه به نظام پارلمانی، همراه شده اند و نقطه مهم در بیانیه آنان، تاکید بر استفاده از خرد جمعی است.»

در پایان باید گفت، انتخابات پیش رو در ترکیه، نه تنها انتخاباتی برای تغییر حزب حاکم، بلکه رقابتی برای تغییر نظام سیاسی و بازگشت به نظام پارلمانی است و در نتیجه نقطه عطف مهمی در تاریخ تحولات سیاسی معاصر ترکیه خواهد بود.

انتهای پیام/