در سکانس نماز باران "ولایت عشق" چه گذشت؟/ معجزه‌ای که رخ داد، اشک‌هایی که سرازیر شد + فیلم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سریال ولایت عشق اثر مهدی فخیم‌زاده  تقریباً 21 سال پیش با موضوع زندگی امام رضا(ع) ساخته شد. سریالی که هجرت امام‌رضا(ع) از مدینه به مشهد و توطئه‌های مأمون را- که سرانجام منجر به شهادت این امام بزرگوار شد- روایت می‌کند.

عنایت بخشی بازیگر پیشکسوت سینما و تئاتر و تلویزیون نقش "عیسی جلودی" یکی از جلادان بنی‌عباس، فخرالدین صدیق‌شریف نقش دعبل‌خزاعی و فرخ نعمتی نقش امام رضا(ع) را در این سریال بازی کرده‌اند.

 موضوع داستان سریال «ولایت عشق» درباره زندگی امام علی بن موسی الرضا(ع) و آوردن ایشان به مرو و دوران سخت نیابت ایشان و شهادتش است. فرخ نعمتی، محمد صادقی، اکبر زنجانپور، داوود رشیدی، فتحعلی اویسی، بیتا فرهی، مریلا زارعی، دانیال حکیمی، بیژن امکانیان، رامبد جوان، لادن طباطبایی، عنایت بخشی، مهدی فخیم زاده و ... از بازیگران اصلی این سریال بودند.

در کنار همه لحظات روحانی و نورانی سریال حتی موسیقی و نوای دلنشین محمد اصفهانی، باید به نقش "فرخ نعمتی" اشاره کرد که مخاطب او را ندید و صدایش را شنید؛ حتی هیچ عکس گریم و مصاحبه‌ای از او منتشر نشد؛ در زمان پخش هم بسیاری به دنبالش بودند تا اینکه متوجه شدند او "فرخ نعمتی" است. بازیگری که می‌گوید بعدها در نوشته‌های مهدی فخیم‌زاده و تهیه‌کننده "ولایت‌عشق" متوجه شدم که نمی‌دانستند چطوری باید به بازیگر نقش امام رضا(ع) بگویند معلوم نیست حتی بدنش هم در کادر قرار بگیرد؛ من این شرایط را می‌دانستم ولی در پذیرش چنین نقشی تردید نکردم.

سریال "ولایت عشق" در 30 قسمت تولید شد که ساخت آن دو سال و نیم به طول انجامید و در سال 1379 به روی آنتن رفت. 12 قسمت ابتدایی این مجموعه، درباره مرگ هارون، جنگ دو برادر و خلافت مأمون، 15 قسمت میانی سریال درباره چگونگی تحمیل ولایت‌عهدی مأمون به امام رضا(ع) و 3 قسمت پایانی درباره حرکت مأمون به سوی بغداد و شهادت امام‌ رضا(ع) است. سریال "ولایت عشق" در محلی فیلمبرداری شده است که پیش از آن برای تهیه سریال "امام علی(ع) " در سال 1371 ساخته شده بود؛ زمینی به مساحت 62 هزار متر مربع و با معماری عربی دوران بعد از اسلام. مجموعه‌های تلویزیونی مانند "تنهاترین سردار"، " طفلان مسلم"، و "آخرین دعوت" نیز در همین محل فیلمبرداری شده است.

شنیدن اینکه فخیم‌زاده کارگردان این سریال دانشجوی پزشکی بوده است، مخاطب و بیننده را متعجب می‌کند.  فخیم‌زاده تعریف کرد که رشته پزشکی را در دانشگاه قبول می‌شود و 2 سال هم در این رشته تحصیل می‌کند اما از آنجایی که علاقه نداشته است، پزشکی را رها می‌کند و به سربازی می‌رود. بعد از سربازی رشته ادبیات را قبول می‌شود و بعد از مدت کوتاهی با آشنایی با رشته هنرهای دراماتیک به تحصیل در رشته تئاتر به طور همزمان با ادبیات می‌پردازد. این بخشی از دوران جوانی کارگردان فیلم سینمایی "شتاب‌زده" است.

فخیم‌زاده را تا قبل از بازی در سریال "مختارنامه" که نقش «عمربن سعد» را بازی کرد؛ اکثر مخاطبان تلویزیون به نام «نمکی» شخصیت‌محوری سینمایی "مسافران مهتاب" می‌شناختند. اما با عدم پخش مجدد این سینمایی در سالهای اخیر و بازی خوب فخیم‌زاده در نقش عمربن سعد مردم اغلب ترجیح می‌دهند که او را در نقش «عمربن سعد» به یاد آورند. اما او درباره تأثیر "مسافران مهتاب" در روند حرفه‌ای کارش تأکید زیادی دارد و می‌گوید که چگونه در این فیلم برای اولین بار به جای خودش حرف زده است و کار دوبله و صداگذاری این فیلم برای او که تجربه‌ای در این کار نداشته است چقدر سخت بوده است.

فخیم‌زاده بازیگر و کارگردان سینما و تلویزیون به استقامت و پشتکار اشاره می‌کند. براستی استقامت و پشتکار کلید موفقیت هرکاری است. برای دانشجوی انصرافی رشته پزشکی که کارگردان سریال‌های «تنهاترین سردار» و «ولایت عشق» شد. خاطره آسیب دیدن پایش در صحنه فیلمبرداری سریال "ولایت عشق". موضوع که به سریال "ولایت عشق" و صحنه فیلمبرداری مراسم نماز باران با 3000 هنرور می‌رسد. ماجرایی که فرخ نعمتی هم جلوی دوربین تسنیم درباره‌اش حرف داشت و به نکته جالبی اشاره کرد. 

فرخ نعمتی درباره معجزه آن پلانِ معروف "ولایت عشق" (ماجرای پلانی که فخیم‌زاده می‌گفت نباید نور برود) گفت ماجرا از این قرار است:  آن روز باید با اسب به‌طرف این جمعیت می‌رفتم؛ موقعیت حساسی بود و این نور نباید می‌رفت؛ از طرفی در همچنین کاری که 200 نفر سرازیر می‌شوند باید در یک برداشت، فیلمبرداری می‌شد، آن هم کارگردانی مثل فخیم‌زاده که از این نوع صحنه‌ها نمی‌گذرد.

با اسب به‌سمت تپه رفتم، اسب که جمعیت را دید ناگهان مرا به جای دیگری برد اما برای فخیم‌زاده این اتفاق قابل قبول نبود. من هم به او گفتم: "تقصیر من نبوده و اسب از جمعیت ترسیده و این کار را کرده است". به‌یک‌باره وسط بیابان به من گفت "لباست را تن مأمور سوارکارها بکن!"، برای بازیگری مثل من که به ظرافت‌های هنری اهمیت می‌دهم سخت بود لباسم را تن شخص دیگری کنم و این پلان را از دست بدهم. اما لباس را به نمازی مأمور سوارکارها واگذار کردم و پتو روی دوشم انداختم.

بازیگر نقش امام رضا(ع) با اشاره به اینکه دستانم را بازکردم برای استقبال از مردم دیدم اسب کنارم راه می‌رفت، تصریح کرد: از عنایاتی که حضرت به من داشتند در این پلان به منصه ظهور رسید؛ جایی که نمازی مأمور سوارکارها به‌سمت تپه رفت اما اسب هنوز با جمعیت مواجه نشده بود راهش را کج کرد و نمازی هم موفق نشد. اینجا به فخیم‌زاده گفتم "دیدید این اتفاق دوباره تکرار شد". او به من گفت "لباس را دوباره بپوش و این بار در آستانه نزدیک شدن به جمعیت، اسب را نگه‌‌دار و بقیه راه را پیاده برو".

سعی کردم اسب را نگه دارم و پیاده به‌سمت تپه رفتم. در راه با خودم فکر می‌کردم کاری انجام بدهم، از جایی که جمعیت نزدیک‌تر شد دستانم را باز کردم از پشت دیدم اسب همراه من می‌آید. بعد از اینکه پلان به پایان رسید دیدم تمام گروه دارند گریه می‌کنند. برخی اوقات چنین اتفاقاتی می‌افتد که فکر نمی‌کنم جز عنایت و معجزه چیز دیگری باشد.

فرخ نعمتی می‌دانست یکی از مهم‌ترین دلایل ماندگاری نقش به قهرمان‌سازی یک شخصیت برمی‌گردد؛ حالا اگر این شخصیت قهرمان یکی از معصومین یعنی امام رضا(ع) هم باشد ماندگاری آن نقش چندین برابر خواهد شد. در آن زمان وقتی به گوش اطرافیان می‌رسید که من قرار است نقش امام رضا(ع) را ایفا کنم، همه می‌گفتند مگر می‌شود نشان داده شود، مگر می‌شود چهره امام رضا(ع) دیده شود؛ این یک سؤال برای همه بود و امروزه برای بسیاری هنوز این سوال مطرح است که مگر امکان نداشت چهره امام رضا(ع) نشان داده شود؟ اما به اعتقاد من همین‌قدر هم به ما نشان می‌دهد که ما چقدر موفق بودیم.

جلوتر که می‌رویم دوربین تسنیم  عنایت بخشی را مقابل خود قرار می‌دهد. بازیگری که معمولاً علاقه‌ای به گفت‌وگو کردن ندارد. اما وقتی نام سریال "ولایت عشق" را می‌آوریم دوست دارد درباره سریال‌های تاریخی ماندگار صحبت کند. او در این سریال تلویزیونی نقش عیسی جلودی جلادِ بنی‌عباس را بازی کرد. عنایت بخشی از کارهای ماندگار و خوبی که باید چند ویژگی و شاخصه داشته باشند شروع کرد و گفت: " خودم کارهای ماندگار و مؤثر تلویزیونی را بسیار می‌پسندم. کاری اگر بخواهد موفق و ماندگار شود باید یکسری شاخصه‌هایی داشته باشد. در وهله اول فیلمنامه خوب لازم است. به کارگردان خوب، لوکیشن درست و عوامل متعددِ حرفه‌ای نیازمندیم تا کار موفق و ماندگاری از آب درآید. در رأس همه این‌ها باید تهیه‌کننده خوب باشد. مثل ساختمانی که همه ارکانش باید کنار هم قرار بگیرند؛ هر روزی یک فیلم ساخته می‌شود اما موفق نیستند. چون همه این عوامل را کنار هم قرار نمی‌دهند."

وی در پاسخ به سؤال تسنیم، آیا در ولایت عشق نقش دیگری بود که دوست داشتید به جای عیسی جلودی آن نقش پیشنهاد شود، گفت: برای من فرق نمی‌کند. عیسی یا هر شخص دیگری باشد. بازیگر باید نقش خودش را ایفا کند. هر نقشی خصوصیاتی دارد و بازیگر باید این خصوصیات را پیدا کند. اگر پیدا کرد موفق خواهد بود و اگر نکرد حتماً موفق نخواهد بود. 

بخشی درباره نقش عیسی جلودی، افزود: نقش خاصی نبود؛ عیسی جلودی شخصیتی است که در عالم سیاست حضور جدّی دارد و سیاست را خیلی خوب می‌شناسد. حتی جمله‌ای می‌گوید من خیری از سیاست ندیدم و آخر هم می‌گذارد و می‌رود و از این مسائل دور می‌شود. 

فخرالدین صدیق شریف بازیگر دیگری بود که دوربین تسنیم  آن را سوژه کرد. او درباره سکانس معروف دعبل خزاعی و امام رضا(ع) در سریال "ولایت عشق" که یکی از مطلع‌های زیبای این سریال به شمار می‌رود گفت: وقتی مهدی فخیم‌زاده کارگردان این سریال به من پیشنهاد داد، خودشان به من گفتند این نقش خیلی طولانی نیست اما نقش خوبی است. زمانی که فیلمنامه را خواندم به این جذابیت نقش رسیدم. دعبل شخصیت خاصی بود که پای پیاده از بغداد می‌آید به سمت مرو تا امام هشتم را ببیند. 

وی افزود: شوریدگی خاصی در این نقش می‌بینیم که به نظرمن بازیگر اول باید این فضا را درک کند. یعنی آن فضا را درک کند و بعد ببیند در آن فضا اگر خودش قرار می‌گرفت چه حس و حالی داشت. من همین  احساس را داشتم در آن سکانس بلندی که دعبل خدمت امام رضا(ع) می‌رسد و آن خلعتی که می‌گیرد، احساس می‌کنم از خود امام(ع) این خلعت را گرفته‌ام. 

فخرالدین صدیق شریف نگرانی‌ها و دلخوری‌هایی داشت که ترجیح داد در چند جمله بیانش کند و بگوید: من واقعاً دلخوری‌ها و نگرانی‌های خودم را دارم. نگرانی من عرصه نمایش این سرزمین است که به کجا می‌رود؟ ما چقدر می‌خواهیم در مسیری حرکت کنیم که فقط من، فقط من و فقط من. باید در این عرصه از همه طیف‌ها استفاده شود. 

او در پایانِ گفت‌وگو آرزویی داشت که قابل توجه است:  خواسته‌ام همیشه از خدا، امام رضا(ع) و امام حسین(ع) این بوده است که رحم و مروت و انصاف به جامعه برگردد. واقعاً جامعه ما بی‌رحم شده است. بی‌رحمی منشأ همه بدبختی‌ها است و من فقط همین را می‌خواهم.

انتهای پیام/