گزارش تسنیم از مقصران در پرونده بورسیه‌ها؛ از حسن روحانی تا مرد در سایۀ پرونده بورسیه‌ها
طی ۸ سال گذشته اظهارات و اقداماتی باعث شد که پرونده بورسیه‌ها به یکی از پرونده‌های چالش‌برانگیز تبدیل شود. در این گزارش به بررسی مسئولینی که با اقداماتشان در پرونده بورسیه‌ها قصور داشتند پرداختیم.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی، امروز گزارش اقدامات غیرقانونی دولت یازدهم و دوازدهم در خصوص دانشجویان بورسیه سال‌های 85 تا 92 را در مجلس قرائت کرد.
علی خضریان در بخشی از گزارش این کمیسیون از مسئولینی نام برد که با اقداماتی همچون مصاحبه، اعمال نظرات، دستورات مکتوب، عدم انجام تعهدات، عدم اجرای مصوبات صورت‌جلسات و... در انجام وظایف خود قصور داشتند و قرار است به قوه قضائیه معرفی شوند.
بین این افراد اسامی اشخاصی چون حسن روحانی، اسحاق جهانگیری، مجتبی صدیقی رئیس وقت سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، رضا فرجی دانا وزیر وقت علوم، محمد فرهادی وزیر علوم اسبق، محمدعلی نجفی سرپرست وقت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، منصور غلامی وزیر سابق و همچنین رئیس مرکز جذب اعضای هیئت علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دیده می‌شود.
در این گزارش نگاه کوتاهی به اظهارات و اقدامات برخی از این افراد در پرونده بورسیه‌ها می‌اندازیم. اظهارات و اقداماتی که طی 8 سال گذشته پرونده بورسیه‌ها را به یکی از پرونده‌های چالش‌برانگیز تبدیل و زندگی جمعی از فارغ‌التحصیلان و دانشجویان دکتری و نخبه کشور را اسیر بازی‌های سیاسی مسئولان کرد.
مجتبی صدیقی، رئیس سازمان امور دانشجویان و معاون فرجی دانا به‌عنوان اولین فردی بود که موضوع بورسیه‌های غیرقانونی را مطرح کرد. صدیقی در نشست خبری خود در چهارم خرداد سال 1393 مدعی شد در دولت قبل، 3002 نفر از دانشجویان بدون آزمون به بورس داخل و خارج اعزام شده‌اند. وی در پاسخ به این سؤال که «آیا اسامی متخلفان اعلام می‌شود؟»، گفت: «نه، قطعاً موارد تخلف تنها به اشخاص متخلف اعلام خواهد شد.»
چند هفته بعد و پس از پوشش گسترده رسانه‌ها به این موضوع با عنوان «سه‌هزار دانشجوی بورسیه غیرقانونی» ناگهان اسامی 750 نفر از دانشجویان بورسیه به‌همراه تصاویر آنان که ادعا می‌شد با برخی نمایندگان و مسئولان پیوند خویشاوندی دارند، در برخی رسانه‌ها منتشر شد.
عامل اصلی انتشار این اسامی، فردی به‌نام «علی غزالی» بود. وی پس از انتشار این اسامی، در گفت‌وگو با تسنیم گفت: «جلسه‌ای بود با حضور آقای صدیقی و دو تن دیگر از مشاوران وقت آقای توفیقی درباره فعالیت رسانه‌ای که این لیست را دادند و آن‌موقع درخواست داشتند که منتشر شود و درخواست دیگر اینها مشخص شدن ارتباط این افراد با مسئولان بود. بعد از آن چندین‌بار با آقای صدیقی و معاونان و اطرافیان وی درباره این لیست جلسه داشتیم و تأکید به انتشار لیست داشتند و حتی بعد از انتشار لیست اولیه، اطرافیان ایشان پیگیر لیست دوم بودند.»
لیست بورسیه‌ها را مدیران فعلی فرجی‌دانا به من دادند/ اصرار کردند که "منتشرش کن"
صدیقی معاون وزیر علوم درباره این مسئله ادعا کرد «ظاهراً اطلاعاتی که منتشر شده در روزهای آخر دوره مسئولیت قبلی از سیستم بیرون رفته است» و «این لیست مورد تأیید وزارت علوم نیست.»
با وجود ایجاد کمیته‌های مختلف و جلسات متعدد برای بررسی وضعیت دانشجویان بورسیه در این 8 سال، صدیقی هیچ‌گاه آمار دقیقی از وضعیت بورسیه‌ها به رسانه‌ها اعلام نکرد.
با وجود ایجاد کمیته‌های مختلف و جلسات متعدد برای بررسی وضعیت دانشجویان بورسیه در این 8 سال، صدیقی هیچ‌گاه آمار دقیقی از وضعیت بورسیه‌ها به رسانه‌ها اعلام نکرد. زیر سؤال بردن صلاحیت علمی بورسیه‌ها و تلاش برای بی‌سواد قلمداد کردن بورسیه‌ها مضمون اصلی بسیاری از مصاحبه‌های صدیقی بوده است.
فرجی‌دانا، وزیر علوم در سال 92 و نجفی سرپرست وزارت علوم پس از استیضاح فرجی دانا نیز از مسئولانی بودند که در این زمینه علاوه بر اظهارات خود تصمیماتی را اتخاذ کردند. آمارهای وزارت علوم در این بخش به‌قدری متناقض بود که فرجی‌دانا در جلسه استیضاح خود با استدلال‌های نمایندگان پیرامون اختلاف آمار وزارت علوم با میزان واقعی تخلفات در پرونده بورسیه‌ها، مواجه شد.
در آن جلسه مرحوم علی‌اصغر زارعی، نماینده تهران از نامه‌نگاری‌اش با وزارت علوم گفت و اینکه "در نامه‌ای که وزارت علوم به شخص بنده داده است، سه‌هزار بورسیه غیرقانونی به 190 نفر کاهش پیدا کرد و اگر همه مصوبات سازمان دانشجویی درمورد آنها صورت گیرد این تعداد نیز به یک‌دهم کاهش پیدا خواهد کرد."
محمدعلی نجفی، یک ماه پس از استیضاح رضا فرجی‌دانا، سرپرست وزارت علوم شد. وی پس از سرپرستی وزارت علوم، شخصاً مسئولیت رسیدگی به پرونده بورسیه‌ها و تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه را به‌عهده گرفت. وی که شخصاً و علناً از روحانی در این باره مأموریت گرفته بود تنها کاری که در دوره مسئولیتش به سرانجام رساند همین موضوع بود.
در زمان وی هر دو اطلاعیه وزارت علوم درباره بورسیه‌ها منتشر شد، در حالی که بعدها خود وزارت علوم اعلام کرد پرونده تنها 39 نفر از 3700 بورسیه دچار مشکل بوده است، نجفی در مصاحبه‌ای در مهر 93 از ایراد داشتن بورسیه 1600 نفر خبر داد و حتی از احتمال برخورد با مسئولان وزارت علوم در دولت دهم می‌گفت و تلاش می‌کرد فشار روانی بیشتری بر بورسیه‌ها وارد کند.
محمدعلی نجفی، یک ماه پس از استیضاح رضا فرجی‌دانا، سرپرست وزارت علوم شد. وی پس از سرپرستی وزارت علوم، شخصاً مسئولیت رسیدگی به پرونده بورسیه‌ها و تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه را به‌عهده گرفت.
در نهایت مدیریت وزارت علوم به محمد فرهادی رسید. او تا مدت‌ها از موضع‌گیری علنی در مورد پرونده بورسیه‌ها خودداری می‌کرد و پاسخ به خبرنگاران را به معاونانش واگذار می‌کرد. فرهادی همواره منکر ابلاغ شفاهی و درگوشی احکام لغو بورس از سوی دانشگاه‌ها می‌شد. وی در طول مدت وزارت خود بارها از بسته شدن و پایان پرونده بورسیه‌ها خبر می‌داد اما همچنان بورسیه‌ها برای جایابی در دانشگاه‌ها سرگردان بودند و در این دوره پرونده‌های زیادی به دیوان عدالت اداری رفت.
منصور غلامی، دیگر وزیر علومی بود که همواره از اظهار نظر درباره بورسیه‌ها خودداری می‌کرد. دوران وزارت وی که با تجمع جمعی از دانشجویان در این وزارت‌خانه همراه شد نیز برای بورسیه‌ها نتیجه‌ای نداشت. غلامی از جایابی تدریجی این دانش‌آموختگان می‌گفت در حالی که سن بسیاری از این افراد به سقف زمانی تعیین‌شده برای اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها نزدیک می‌شد. در دوران وزارت وی برای بسیاری از دانش‌آموختگان احکامی از سوی دیوان عدالت اداری صادر شد اما دانشگاه‌ها همچنان در این مسیر کارشکنی می‌کردند.
رضوان‌طلب، رئیس سابق مرکز جذب اعضای هیئت علمی وزارت علوم که شاید بتوان به او لقب مرد سایۀ در پرونده بورسیه‌ها را داد که نامش در رسانه‌ها به‌دلیل رسانه‌ای‌نبودنش کمتر دیده می‌شود اما برای بورسیه‌ها فردی نام‌آشناست. وی 8 سال با برخی سنگ‌اندازی‌ها به‌صورت غیررسمی و در سایه از جذب بورسیه‌ها در دانشگاه‌ها جلوگیری می‌کرد.
روحانی درباره بورسیه‌ها چه گفت؟
روحانی سال 93 و پس از استیضاح فرجی‌دانا، در مرقد امام خمینی(ره) گفت: «دولت در مبارزه با فساد ازجمله فساد در دانشگاه و فساد مدارک علمی یا فسادی که در زمینه بورسیه‌ها بوده، جدی خواهد بود و این مبارزه را ادامه خواهیم داد و با تغییر یک نفر از دولت، مسیر دولت تغییر نخواهد کرد بلکه همان مسیری که مردم و آرای مردم برای ما مشخص کرده‌اند، ادامه خواهد یافت.»
وی چندی بعد در جمع نخبگان و برگزیدگان استان خراسان‌رضوی نیز گفت: «متأسفانه به برخی فسادها برخورد کرده‌ایم که شگفت‌آور و حیرت‌آور است؛ آخر برای استادشدن و بورسیه‌شدن هم تقلب؟ از فردی که قرار بوده استاد دانشگاه این کشور شود، پرسیده‌اند "نمره‌ات چند بوده؟"، در پاسخ نمره‌ای می‌گوید که بعد معلوم می‌شود، اشتباه است. دچار حیرت شده‌ایم چون رانت را نه‌تنها در حوزه‌های اقتصادی، مالی و پولی بد می‌دانیم بلکه وقتی فردی می‌خواهد استاد و معلم فرزندان مردم شود و برای نجات کشور به تربیت شاگرد اقدام کند، نباید در روندی با تقلب قرار گیرد.»
روحانی مهر 93 در دانشگاه تهران با بیان اینکه "در طول یک سال ما چهار وزیر و سرپرست را تجربه کردیم"، افزود: «از آقای میلی‌منفرد خواهش کردیم مسئولیت وزارت علوم را بپذیرند، دیدیم مجلس شورای اسلامی نپسندید، اشکال ندارد؛ از آقای توفیقی خواهش کردیم سرپرستی را برعهده بگیرند از یمین و یسار به ما فشار آمد که "او را معرفی نکنید"، گفتیم اهلاً و سهلاً سر فرود آوردیم برای اینکه دانشگاه و کشور آرام باشد، آقای فرجی‌دانا را آوردیم و او شروع به کار کرد که بورسیه و ماادراک البورسیه.»
در این میان شاید اسامی برخی دیگر از مسئولان وزارت علوم نظیر احمد غلامی، سرپرست وقت اداره‌کل بورس و اعزام سازمان امور دانشجویان و نصیری قیداری، معاون حقوقی وزیر علوم در سال‌های گذشته و رئیس فعلی دانشگاه شهید بهشتی بین افرادی که با اظهارات و اقدامات خود در این پرونده به‌نحوی به دانش‌آموختگان بورسیه ظلم کردند نیز خالی است.
انتهای پیام/+
