فجایع زیست‌محیطی ناشی از خشکی زاینده‌رود در انتظار اصفهان/ زاینده‌رود فقط برای ۱۰ سال دیگر آب دارد
گروه استانها- مدیرکل سازمان زمین‌شناسی استان اصفهان گفت: برای کاهش سرعت فرونشست در اصفهان علاوه بر دائمی‌شدن جریان زاینده‌رود، باید برداشت از آبخوان نیز کاهش یافته و متوقف شود.
رضا اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اصفهان، با تاکید بر اینکه کل زندگی انسانی در اصفهان تحت تاثیر فرونشست قرار گرفته، اظهار داشت: کل شهر اصفهان تحت تاثیر فرونشست قرار دارد؛ حال ممکن است در یکسری مناطق این فرونشست نمود خارجی پیدا کند و یا برعکس در برخی مناطق پنهان بماند. اتفاقاً مناطقی که ترک فرونشست ندارند، ممکن است تحت خطر بیشتری باشند و معمولاً درد پنهان کشنده‌تر خواهد بود.
وی ادامه داد: در مناطق شمال اصفهان فرونشست نمود بیشتری دارد اما این بدان معنی نیست که مابقی مناطق در امنیت هستند، بلکه همه مناطق شهر در خطر قرار دارند. اگر زلزله اخیر منطقه چلگرد چهارمحال و بختیاری در فاصله‌ای به مقایس 100 کیلومتر نزدیک‌تر به اصفهان رخ می‌داد، ترکهای فرونشست بیشتر می‌شد. اصفهان تبدیل یک‌شهر آسیب‌پذیر شده و این بسیار خطرناک است. اگر امروز ساخت‌وسازی در شهر صورت بگیرد و یا ترکهای حاصل از فرونشست ترمیم شود، در بهترین حالت بین 5 الی 10 سال دیگر باز خود را نشان خواهد داد. مگر آنکه 200 متر زمین را بکنند تا به سنگ‌بستر برسند، آیا این امر شدنی است؟
تبعات گسترده بحران بی‌آبی
مدیرکل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی استان با بیان اینکه فرونشست بناهای تاریخی خارج از دایره فرونشست سایر بخش‌های استان نیست، خاطرنشان کرد: تخریب بناهای تاریخی تنها گوشه‌ای از تبعات فرونشست است، الان یک جمعیت 2.5 میلیون نفری در معرض خطر قرار گرفته‌اند. حجم آبخوان زاینده‌رود را محاسبه کرده‌اند و با ادامه روند فعلی کل آب قابل استحصال از آبخوان زاینده‌رود 8.4 میلیارد متر مکعب است، در صورت ادامه همین روند فعلی در برداشت از آبخوان، سال 1409 به کف آبخوان خواهیم رسید و عملاً آبی باقی نمی‌ماند که بتوان آن را استحصال کرد. این ارقام پیش‌بینی شده با حالت واقع‌بینانه در نظر گرفته شده و در خوشبینانه‌ترین حالت آبخوان زاینده‌رود سال 1418 به کف خود خواهد رسید.
وی افزود: باید پذیرفت که بازه زمانی 20 سال برای رخ دادن فجایع محیط زیستی عدد قابل ملاحظه‌ای محسوب نمی‌شود، سال 1379 جریان دائمی زاینده‌رود قطع شد و امروز 21 سال از این اتفاق گذشته و فرونشست وارد شهر شده است، تصور کنید در سال 1418 چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ زمان را نمی‌توان متوقف کرد. ما یک بازه زمانی بین 9 تا 18 سال همراه با ذخیره محدود آب در اختیار داریم و از طرفی می‌دانیم که یک زمستان کم بارش در پیش خواهیم داشت و عملاً آبخوان تغذیه نخواهد شد مگر آنکه 10 سال به آبخوان‌مان استراحت داده و هیچ آبی برداشت نشود تا شاید آبخوان احیا شود.
تمام سازه‌ها و اِلمان‌های مهم ملی و استانی در خطر هستند
اسلامی در ادامه به تبعات بحران کمبود آب و گستردگی خطر فرونشست در اصفهان پرداخت و گفت: در بهترین حالت 18 سال دیگر آبی در آبخوان زاینده‌رود وجود نخواهد داشت و در آن زمان دیگر فقط شهرک نیروهوایی تخلیه نمی‌شود، بلکه خانه‌های مسکونی لحظه‌ای فرو می‌ریزند و اصفهان تبدیل به شهری خالی از سکنه خواهد شد.
وی بیان کرد: شوربختانه تمام سازه‌ها و اِلمان‌های مهم ملی و استانی مانند نیروگاه برق شهید منتظری، پالایشگاه اصفهان، شهرک‌های صنعتی، فرودگاه و ورزشگاه‌نقش جهان در منطقه شمال قرار گرفته و در خطر هستند. هرچقدر هم که سازه‌ها مستحکم ساخته شوند، تا زمانی که سرعت فرونشست کاهش پیدا نکند، باز هم آسیب خواهند دید. تلخ‌تر آنکه برخی می‌خواهند بلندمرتبه سازی انجام دهند و این اتفاق فاجعه‌آمیزتر خواهد بود و انسان‌های بیشتری در معرض خطر قرار خواهند گرفت.
جریان زاینده‌رود باید دائمی باشد
مدیرکل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی استان با تاکید برنقش مهم دائمی شدن جریان زاینده‌رود در کاهش سرعت فرونشست اصفهان، خاطرنشان کرد: ضخامت آبرفت میدان نقش‌جهان بین 100 تا 120 متر بوده و به طبع ضخامت لایه دانه‌ریز هم در این منطقه بیشتر است. در این منطقه چاه‌های آب زیادی برای شرب و یا آبیاری فضای سبز وجود دارد و برای کاهش سرعت فرونشست در این منطقه، علاوه بر دائمی بودن جریان زاینده‌رود، باید این چاه‌ها نیز مسدود شودند، در غیر این صورت با رسیدن به کف آبخوان، میدان نقش‌جهان نیم متر فرونشست غیرمتقارن خوهد داشت. یک نکته را باید عنوان کنم که نرخ فرونشست در بخش شمالی میدان بیشتر از بخش جنوبی است و به همین دلیل ترکهای فرونشست در قسمت‌های مختلف میدان ظاهر شده‌اند.
وی در پاسخ به اینکه راهکار موثر برای کاهش سرعت فرونشست در اصفهان و حل بحران آب استان چیست؟، گفت: متاسفانه الان یک تمدن وشهری در معرض خطر قرار گرفته به نام اصفهان، هیچ راهی برای نجات شهر نیست مگر در گام نخست برداشت از آبخوان را متوقف کنیم و در گام دوم جریان دائمی زاینده‌رود باید برقرار باشد. در بستر آبخوان زاینده‌رود حدود 14 هزار حلقه چاه مجاز و حدود 12 هزار حلقه چاه غیر مجاز وجود دارند که باید برداشت از آنها به حداقل رسیده و یا کامل متوقف شود. چاه‌های غیر مجاز باید بلافاصله مسدود شوند. اگر جریان دائمی زاینده‌رود برقرار باشد و برداشت از آبخوان هم کاهش یابد، سرعت فرونشست کاهش پیدا خواهد کرد و بعد از مدتی به حالت پایدار خواهد رسید.
اسلامی درمورد وضعیت فرودگاه شهید بهشتی اصفهان تصریح کرد: فرودگاه اصفهان در مسئله فرونشست همکاری زیادی با سازمان زمین‌شناسی داشته است؛ حدود 12 فرودگاه در کل کشور در معرض مخاطرات زمین‌شناسی هستند که در میان تمام این فرودگاهها، فقط باند پرواز فرودگاه اصفهان به صورت علمی مقاوم‌سازی شده و دستگاه‌های جی‌پی‌اس در هر 2 باند فرودگاه فعال هستند. مسئولان فرودگاه اصفهان با مسئله فرونشست محتاطانه برخورد کرده و حداکثر موارد ایمنی را پیش‌بینی کرده‌اند که این مساله جای تقدیر دارد.
انتهای پیام/170/ ز