گفت‌وگو| توقف صادرات بنزین و گازوئیل / قاچاق بنزین جای صادرات را گرفت؟

علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اظهار داشت: از سال 92 بحث فروش فرآورده‌ها در بورس انرژی ایران وجود داشته و پیگیری‌های آن انجام شده، اما از سال 97 معاملات فرآورده‌ها با رونق بیش‌تر و حجم‌های قابل‌توجه در بورس انرژی ایران  انجام شد.

وی افزود: نفت‌گاز، بنزین، نفتا و گاز مایع فرآورده‌هایی هستند که در چندسال اخیر حجم بیش‌تری از معاملات را در بورس انرژی ایران به خود اختصاص داده‌اند.

* صادرات 68 هزار و 500 میلیارد تومانی بنزین از مسیر بورس انرژی در سال‌های 98 و 99

نقوی با بیان این‌که «اولین معامله بنزین در بورس انرژی ایران در سال 98 انجام شد»، گفت: در مجموع در سال 98 بیش از دو میلیون تن بنزین در بورس انرژی ایران معامله شد که این رقم در سال 99 به هشت میلیون تن افزایش پیدا کرد؛ مجموع فروش بنزین در سال 98 در بورس انرژی ایران  بیش از 13 هزار و 500 میلیارد تومان بود که این در سال 99 به 55 هزار میلیارد تومان رسید.

وی ادامه داد: تمامی فروش بنزین در بورس انرژی ایران، فروش خارجی و مربوط به صادرات بنزین بوده‌ است که شامل فروش دریایی و فروش زمینی می‌شود.

مدیرعامل بورس انرژی با بیان این‌که «بیش از 700 کد معاملاتی اشخاص خارجی  در بورس انرژی ایران داریم»، گفت: از این رقم نزدیک به 200 کد در چند سال اخیر بسیار فعال‌تر بوده اند؛ اما در مجموع از روزی‌که عرضه بنزین و عرضه گازوئیل در بورس انرژی ایران منظم تر و مستمر شد، شاهد افزایش فعالیت کدهای معاملاتی اشخاص خارجی در بورس انرژی ایران بوده ایم.

وی افزود:  تعداد فعالانی که در زمان آغاز معاملات شرکت ملی پالایش و پخش حضور داشتند به 16 نفر می رسید ولی پس از  فعال شدن فروش بنزین و گازوئیل در بورس انرژی ایران، این تعداد، به بیش از 200 کد فعال افزایش یافت که نشان دهنده اثر بورس بر افزایش تعداد مشتریان است.

مدیرعامل بورس انرژی ایران در واکنش به برخی اظهارات در خصوص وجود محدودیت در بورس انرژی ایران برای گسترش معاملات نفت و  فرآورده‌های نفتی و انجام معاملات با احجام بزرگ گفت: در بورس انرژی ایران معامله و تسویه  با انواع قراردادهای معاملاتی استاندارد مشابه بورس های معتبر جهانی وجود دارد، مانند قراردادهای نقدی، نسیه، کشف پریمیوم، قراردادهای بلندمدت و ...

وی افزود: روش‌های مختلف تحویل نیز در بورس انرژی مانند CFR یا FOB  قابل انجام است و شیوه های مختلف تحویل در بورس اجرایی شده است و ما هم تحویل دریایی با احجام بالا و تحویل‌های زمینی با احجام مختلف را در سابقه معاملات فرآورده‌ها در بورس انرژی ایران داشته‌ایم.

مدیرعامل بورس انرژی ایران خاطرنشان کرد: هیچ محدودیتی از نظر حجم معاملاتی و یا نوع قرارداد در بورس انرژی وجود ندارد.

* قاچاق بنزین جای صادرات  را گرفت؟

نقوی در خصوص میزان معاملات فرآورده‌های نفتی از مسیر بورس انرژی ایران در سال 1400 گفت: در سال 1400 متأسفانه عرضه‌های فرآورده نفتی در بورس انرژی ایران محدود شده است به طوریکه مجموعا 69 هزار و 500 تن بنزین به ارزش 855 میلیارد تومان و 19هزار تن گازوییل  با ارزش 230 میلیارد تومان معامله شده است.

وی ادامه داد: از اوایل خردادماه عرضه بنزین در بورس انرژی ایران، یعنی صادرات بنزین، متوقف شد؛ که عرضه کننده دلیل آن را افزایش مصرف داخل اعلام کرده است؛ که به شخصه اعتقاد دارم در حال حاضر بخشی از بنزینی که به عنوان مصرف داخلی محسوب می‌شود با توجه به عدم عرضه در مکانیزم بورس و نیاز کشورهای همسایه در حال قاچاق شدن است.

مدیرعامل بورس انرژی ایران تصریح کرد: قاعدتا به دلیل اختلاف قیمت بنزینی بین کشور ما و کشورهای اطراف وجود دارد، همواره مقداری قاچاق بنزین داشتیم، در دو سال گذشته به اذعان کارشناسان و مسئولان مربوطه، قاچاق بنزین به شدت کم شد و نزدیک به صفر رسید؛ چرا که تمامی نیازهای کشورهای اطرف، از طریق صادرات رسمی و معبر امن انجام می‌شد؛ اما اکنون با توقف صادرات بنزین، فعال شدن دوباره قاچاق بنزین دور از ذهن نیست.

وی افزود: ما بازارهای صادراتی بسیار خوبی را در منطقه با زحمات نهادهای مختلف به‌دست آورده‌ ایم که توقف یک‌باره صادرات بنزین، می‌تواند به از دست رفتن این بازارهای صادراتی بیانجامد و به دست آوردن دوباره این بازارهای صادراتی، بسیار سخت‌تر از گذشته خواهد بود.

* نیاز سوخت زمستانی نیروگاه‌ها صادرات گازوئیل را متوقف کرد

نقوی با بیان این‌که «با توقف صادرات بنزین ایران از خردادماه، نیاز کشورهای اطراف یا از مبادی دیگر تأمین شده و یا از طریق قاچاق از خاک ایران تأمین می شود»، گفت: مکاتباتی را با وزیر محترم نفت و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی انجام داده ایم و جلساتی با گروه‌های مختلف داشتیم که هنوز نتایج مشخصی نداشته ‌است و تا این زمان، اعلام نکرده‌اند که چه زمانی مجددا صادرات بنزین برقرار خواهدشد.

وی ادامه داد: در 6 ماه نخست امسال دو میلیون و 636 هزار تن انواع فرآورده را به ارزشی بالغ بر 31هزار میلیارد تومان از طریق بورس انرژی ایران صادر شده است؛ در حالی که سال گذشته در مدت زمان مشابه، هفت میلیون و 796هزار تن فرآورده را به ارزشی بالغ بر 38 هزار میلیارد تومان صادر شده بود که به لحاظ حجمی 66درصد و به لحاظ ارزشی 19درصد کاهش داشته ‌است.

نقوی با بیان این‌که «عمده این کاهش صادرات فرآورده‌های نفتی به بنزین و گازوئیل مربوط می‌شود»، گفت: به دلیل نیاز نیروگاه‌های کشور به ذخیره‌سازی گازوئیل برای فصل زمستان، تامین سوخت نیروگاه ها در اولویت عرضه کننده قرار گرفته و صادرات گازوئیل از طریق بورس انرژی از اواسط اردیبهشت ماه امسال از طریق بورس متوقف شده است.

* امکان عرضه خوراک پالایشگاه‌ها در بورس انرژی وجود دارد

مدیرعامل بورس انرژی ایران با بیان این‌که «امکان عرضه خوراک پالایشگاه‌ها در بورس انرژی وجود دارد»، گفت: طبق قانون رفع موانع تولید اگر خوراک پالایشگاه‌ها از طریق بورس تأمین شود، دو درصد تخفیف بیش‌تر برای پالایشگاه‌ها لحاظ می‌شود که این مسئله به نفع پالایشگاه‌ها است.

وی افزود: همچنین در این قانون، استفاده از ظرفیت بورس در اولویت قرار گرفته اما کماکان در مقام اجرا این اتفاق نیفتاده و عدم اجرای این قانون، هم به صنعت پالایشگاهی آسیب می‌زند و هم از ساختار شفاف مالی به دور است؛ این ظرفیت کاملا در بورس انرژی ایران وجود دارد که تمامی خوراک پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌های کشور از طریق بورس انرژی عرضه شود.

نقوی با بیان این‌که «عرضه خوراک پالایشگاه‌ها از طریق بورس انرژی به نفع وزارت نفت نیز هست»، گفت: وزارت نفت از این طریق، منابع را زودتر دریافت می کند و جریان نقدینگی ورودی به وزارت نفت و خزانه‌داری کشور شفاف تر و سریع‌تر انجام می‌شود.

وی ادامه داد: وقتی اغلب پالایشگاه‌های کشور خصوصی شده‌اند و سهام‌داران غیردولتی دارند، عرضه خوراک پالایشگاه‌ها از طریق بورس، موجب ایجاد یک ساختار شفاف مالی در این زمینه می شود؛ از سوی دیگر به پالایشگاه‌ها این اجازه داده شده که بتوانند فرآورده خود را صادر کنند؛ چندین سال است که شعار سال اعلامی توسط مقام معظم رهبری اقتصادی و در راستای حمایت از تولید داخلی است. آنچه در صنعت پالایشگاهی هم اتفاق می افتد تولید است و هرچه فرایند تولید این صنعت شفافتر شده و تسهیلاتی همچون تخفیف دو درصدی ناشی از عرضه در بورس را قائل شوند در جهت تحقق شعار سال حرکت شده است.

وی افزود: ما دارای یک صنعت پالایشگاهی پرسابقه در کشورمان هستیم؛ سازوکار بورس این صنعت را تقویت می‌کند و سودآوری آن را با ایجاد شفافیت، گردش نقدینگی و دو درصد تخفیف قانونی، افزایش می‌دهد و در نتیجه انگیزه برای بخش خصوصی ایجاد می‌کند تا پالایشگاه‌های جدیدی در کشور احداث شود.

نقوی در خصوص عمل‌کرد بورس انرژی ایران در زمینه فروش میعانات گازی گفت: مصرف‌کنندگان میعانات گازی، علاوه بر پالایشگاه های بزرگ، تعداد زیادی  پالایشگاه کوچک (مینی ریفاینری) هستند که از آن به عنوان خوراک استفاده می‌کنند؛ در سال‌های گذشته این پالایشگاه‌های کوچک مشکلات زیادی در تامین خوراک داشتند که در نهایت با پیگیری‌هایی که صورت گرفت، از بهمن ماه سال گذشته معاملات میعانات گازی در بورس برای تأمین خوراک پالایشگاه‌های کوچک آغاز شد و ما تلاش کردیم عرضه‌ها به صورت مستمر و منظم اتفاق بیافتد.

وی ادامه داد: اگر همکاری بیش‌تری بین مجموعه وزارت نفت با بورس انرژی صورت بگیرد،  منافع زیادی برای دولت  خواهد داشت و این وزارتخانه می تواند از ظرفیت بورس انرژی ایران برای توسعه صنعت نفت و گاز به عنوان صنعت پیشران اقتصاد ایران استفاده بسیار بیشتری نسبت به آنچه وجود دارد کند.

انتهای پیام/