اهداف ترکیه از سفر به ۳ کشور آفریقایی چیست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای قاره آفریقا برای ترکیه اهمیت ویژه ای پیدا کرده و رئیس جمهور این کشور، از شب گذشته به آنگولا، نیجریه و توگو رفته است. وی در بهمن ماه سال 1398 نیز به الجزایر٬ گامبیا و سنگال، سفر کرده بود.

اردوغان در مجموع، در دو دوره ریاست جمهوری و نخست‌وزیری‌ 38 سفر به 28 کشور آفریقایی انجام داده‌ و این بار، برای  نخستین سفر در سطح رئیس‌جمهور ترکیه به کشورهای آنگولا و توگو می رود.

رئیس‌جمهور ترکیه در نشست خبری پیش از سفر به 3 کشور آفریقایی تاکید کرد که نزدیک‌تر شدن روابط ترکیه و آفریقا در تمامی زمینه‌ها ادامه دارد.

اردوغان همچنین افزود: «ترکیه با حجم تجاری 25 میلیارد دلاری در سال 2020 یک شریک راهبردی برای کشورهای آفریقایی است.»

دستگاه دیپلماسی ترکیه در یک سال گذشته، بارها پیگیر فعالیت های اتحادیه آفریقا بوده و بارها مسئولین و دیپلمات های ارشد اتحادیه آفریقا و رهبران این قاره را به استانبول و آنکارا دعوت کرده است.

گفته می شود مجموع ارزش پروژه‌هایی که شرکت‌های ترک در کشورهای آفریقایی انجام داده‌اند، به رقمی بالغ بر 83 میلیارد دلار می رسد.

43 سفارتخانه ترکیه در آفریقا

ترکیه علاوه بر تلاش برای توسعه دیپلماسی بر اساس تئوری «بازگشت به آسیا»، حساب ویژه ای بر روی کشورهای آفریقایی باز کرده است. از سال 2009 میلادی به این سو، تعداد سفارتخانه‌ های ترکیه در آفریقا در دوران اقتدار حزب عدالت و توسعه،  از 12 به 43 رسیده است. همچنین تعداد مراکز مشاوره تجاری ترکیه در کشورهای آفریقایی، مجموعاً از 8 به 26 مورد افزایش پیدا کرده است.

نهادسازی و فعالیت اقتصادی ترکیه در آفریقا

ترکیه در قاره آفریقا، علاوه بر کار در حوزه های انرژی، عمرانی، صنایع غذایی، پوشاک و کشاورزی، در حوزه های مهم آموزش دفاعی و تقویت جایگاه نهادهای حاکمیتی آنکارا در آفریقا نیز، گام های مهمی برداشته است.

بنیاد معارف اسلامی ترکیه در دبیرستان ها و دانشگاه های آفریقایی کارهای آموزشی دینی انجام داده، بنیاد یونس امره ترکیه در کشورهای آفریقایی توسعه آموزش زبان ترکی استانبولی را در دستور کار قرار داده، خبرگزاری آناتولی ترکیه در چند کشور مهم آفریقایی توانسته نمایندگی افتتاح کند و اخبار روزانه این قاره را پوشش دهد، بنیاد حقوق بشری ترکیه در حوزه های کمک به روستاییان و فقرا و تاسیس درمانگاه و حفر چاه آب آشامیدنی کار کرده و آژانس هماهنگی «تیکا» به عنوان یک سازمان پوشش دهنده کارهای سیاسی، امنیتی و انسانی ترکیه، در چندین کشور آفریقایی، توانسته اثرگذار شود.

همچنین باید به این اشاره کرد که بنیاد روابط اقتصادی خارجی ترکیه (DEİK) در 45 کشور آفریقایی، کمیته عالی هماهنگ کننده روابط اقتصادی – تجاری تشکیل داده واعضای آفریقایی این کمیته ها، برای فعال کردن یک شبکه تجاری و اقتصادی بزرگ، تاکنون چندین بار به استانبول و آنکارا سفر کرده اند.  

اگر تا دیروز، لیبی و سومالی، مهم ترین کشورهای آفریقایی حوزه نفوذ امنیتی – نظامی و سیاسی ترکیه بودند، حالا کار و فعالیت در حوزه انرژی نیز اهمیت ویژه ای پیدا کرده و در چندین کشور دیگر آفریقا نیز، پیمانکاران ترک فعال شده اند که اسامی برخی از این کشورها عبارتند از:  سنگال، کنگو، نیجریه، رواندا، موازمبیک، ساحل عاج، اتیوپی، تانزانیا و الجزایر. در همین حال، در غنا و در حوزه نیروگاهی و در سومالی و در بخش مدیریت بنادر، شرکت های ترک، درآمدهای کلانی به دست آورده اند.

هواپیمایی ملی ترکیش ایرلاین، هم اکنون به 39 کشور آفریقایی پرواز دارد و در مجموع شصت نقطه از فرودگاه های کوچک و بزرگ قاره آفریقا، هواپیماهای ترکیش ایرلاین در حال فعالیت هستند.

مکانی برای ترویج زبان ترکی

یکی از فعالیت های مهم ترکیه در چند سال اخیر در قاره آفریقا، تلاش برای گسترش آموزش زبان ترکی بین نوجوانان و جوانان آفریقایی بوده است.

بنیاد فرهنگی یونس امره ترکیه دارای دفاتری در الجزایر، مراکش، آفریقای جنوبی، مصر، سنگال، سودان، سومالی و تونس است و برنامه های آموزش زبان و مکالمه ترکی، دوره های سنتی صنایع دستی ترکیه، نمایشگاه های هنری، روزهای سینما و رویدادهای مختلف فرهنگی اجتماعی را در بسیاری از کشورهای قاره سیاه سازماندهی می کند.

جالب اینجاست که یونس امره، علاوه بر دوره های زبان ترکی استانبولی امروزی، دوره ترکی عثمانی را در کشورهای آفریقایی دایر کرده است.

ترکیه در کنار انستیتوی یونس امره، نهادی به نام «آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه» (TIKA) دارد که دارای دفاتری در الجزایر، جیبوتی، اتیوپی، گامبیا، آفریقای جنوبی، گینه، سودان جنوبی، کامرون، کنیا، موزامبیک، مصر، نامیبیا، نیجریه، سنگال، سومالی، سودان، تونس، اوگاندا و چاد است.

این سازمان با انجام فعالیتهای هماهنگی به روابط ترکیه و آفریقا و توسعه قاره کمک می کند. این آژانس از زمان افتتاح اولین دفتر آفریقایی خود در اتیوپی در سال 2005 میلادی 7000 پروژه در زمینه های مختلف مانند بهداشت، آموزش، کشاورزی، دامداری، توسعه زیرساخت های اداری و مدنی در 22 کشور آفریقایی به پایان رسانده است.

گفته می شود که این سازمان در کنار فعالیت های خیرخواهانه، برخی اقدامات اطلاعاتی – امنیتی خاص نیز انجام می دهد و اتفاقاً هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت ترکیه زمانی در همین سازمان در چندین کشور، فعالیت کرده است.

رقبا، دست روی دست نگذاشته اند

بدون شک، این فقط ترکیه نیست که به دنبال استفاده از منابع و سود بردن از بازار مصرف آفریقا است. از بین کشورهای اروپایی، این فرانسه است که نفوذ سیاسی و امنیتی فراوانی در بسیاری از کشورهای آفریقایی دارد، اما وقتی که صحبت از رقابت اقتصادی و سرمایه گذاری به میان بیاید، چین از چنان قدرتی برخوردار است که در اغلب کشورهای آفریقایی، با فاصله ای جدی، از ترکیه جلو زده است.

در حوزه رقابت منطقه ای نیز، عربستان و امارات متحده عربی، حرف هایی برای گفتن دارند و سرانجام باید به این موضوع هم اشاره کرد که در چند کشور مهم مانند لیبی و تونس، یک قدرت آفریقایی – عربی مهم به نام مصر، می تواند ترکیه را در تنگنا قرار دهد.

ترکیه با وجود برخورداری از قدرت اقتصادی و بنیه پیمانکاری در قاره آفریقا، نگرانی هایی نیز دارد. به عنوان مثال بسیاری از جریانات نزدیک به اخوان المسلمین نزدیک به ترکیه تا حدودی تضعیف شده اند.

در حوزه امنیتی هم، آثار و بقایای به جامانده سازمان مخوف فتح الله گولن در آفریقا قوی است و  ترکیه ناچار است ضمن ادامه کار و فعالیت در حوزه های سیاسی و تجاری، بخشی از توان و امکان اطلاعاتی و امنیتی خود را، صرف این موضوع کند.  

انتهای پیام/