پهپاد ترکیه در کارزار دونباس و واکنش روسیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، اظهارات دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین در مورد ترکیه، نشان دهنده نگرانی های روسیه در مورد امنیت دریای سیاه و آینده روابط با ترکیه است.

روابط ترکیه و روسیه در چند سال گذشته در چندین حوزه مهم، با رشد و توسعه همراه بوده است. کم نیستند شمار تحلیل گرانی که معتقدند روابط آنکارا – مسکو به سطح استراتژیک رسیده است. با این حال، برخی از چالش ها و تنازع منافع، آینده روابط را تهدید می کند. ترکیه و روسیه که قبلاً در سوریه و لیبی، اختلاف جدی پیدا کرده اند، حالا در پرونده اوکراین هم رویکردهای متفاوت و تنازع منافع جدی دارند.

فروش پهپادهای ترکیه به چندین کشور خارجی، امتیاز و دستاوردهایی برای دولت اردوغان به همراه آورده اما در عین حال تنش هایی ایجاد کرده که یکی از آنها، نگرانی مسکو از فروش بیرقدار به اوکراین است.

گفته بودیم نگران کننده است

شلیک یک فروند پهپاد بیرقدار مسلح ساخت ترکیه به خودرو زرهی گروهی از تجزیه طلبان در دونباس، این واقعیت را نشان داد که ارتش اوکراین، برای حفظ موازنه از امکانات جدیدی بهره مند شده است و پس از توسعه روابط با ترکیه و خرید بیرقدار، توان دفاعی بیشتری به دست آورده است.

دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین، یک سخنگوی عادی نیست. پسکوف که به عنوان یکی از مردان قدرتمند حلقه نخست پیرامون پوتین شناخته می شود، چند ماه پیش و پس از دیدار اردوغان و زلنسکی، از فروش پهپادهای بیرقدار ترکیه به اوکراین ابراز نگرانی کرد.

او پنجشنبه نیز اعلام کرد:«رویدادهای جدید دونباس، حقانیت نگرانی های ما را اثبات کرد. ما قبلاً هم گفته بودیم از این موضوع نگرانیم. ما با ترکیه روابط خوب و ویژه ای داریم. اما بدون شک مساله استفاده از پهپادهای ترکیه توسط ارتش اوکراین، تبعات منفی به دنبال دارد.»

همچنین سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه ترکیه نیز اعلام کرده که مسکو تمام ابعاد اطلاعاتی حمله پهپادهای تولید ترکیه به مخالفین کی یف در شرق اوکراین را بررسی کرده و در این مورد تصمیم می گیرد.

تحلیل گران بر این باورند که در مورد سناریوهای احتمالی و موضع روسیه در قبال صادرات پهپاد ترکی به اوکراین، باید احتمال توقف همکاری های نظامی مسکو – آنکارا نیز به عنوان یک موضوع مهم مورد ارزیابی قرار بگیرد. آن هم در شرایطی که سناتورهای آمریکایی، نه تنها با فروش جنگنده اف 35 نسل 5 بلکه با فروش هواپیمای اف 16 به ترکیه مخالف هستند و کارشناسان احتمال داده اند که ترکیه برای تسلیح اسکادران هوایی خود، در ایستگاه آخر، به خرید سوخوی روسی روی بیاورد.

پهپادفروشی در میانه شرق و غرب

اوزدمیر بیرقدار که از او به عنوان پدر صنایع پهپاد سازی ترکیه نام برده می‌شود، از مهندسین صنایع خودروسازی ترکیه بود که به عنوان شاگرد علمی و معنوی مرحوم نجم الدین اربکان، سال‌ها در خط تولید موتور ملی خودرو فعالیت کرد. اما بعدها به توصیه اربکان مسیر فعالیت خود را تغییر داد و یکی از فرزندان پسر خود به نام سلجوق بیرقدار را برای تحصیل در رشته های علمی هوافضا و تخصص ها و مهارت های مربوط به هواپیماهای بدون سرنشین به آمریکا فرستاد.

گفته می شود که پس از بازگشت سلجوق بیرقدار به ترکیه، او با وساطت اربکان، به خواستگاری دختر اردوغان رفت و ازدواج این مهندس جوان با سمیه اردوغان، آغازی بود برای تقویت پروژه ملی تولید پهپادهای مسلح. اوزدمیر بیرقدار و فرزندانش سالها زحمت کشیدند تا توانستند ترکیه را به یک قدرت پهپاد ساز تبدیل کنند.

در چند سال گذشته ترکیه تلاش کرده تا با فروش این پهپادها به کشورهایی نظیر قطر، جمهوری آذربایجان، لهستان و چند کشور دیگر نام خود را بر سر زبان‌ها بیندازد. اما مسئله اینجاست که ترکیه عضو ناتو و متفق قدیمی غرب است و بسیار طبیعی است که فروش پهپادها به کشورهایی که در حوزه دریای سیاه و آسیای میانه، می‌توانند منافع روسیه را به خطر بیندازند، شاخک های حسی کارشناسان و استراتژیست‌های مسکو را بیدار می کند و چنین معاملاتی با بدبینی دنبال می‌شود.

اهمیت مسئله اوکراین برای ترکیه این است که اولاً احتمال آن وجود دارد که در آینده نزدیک 48 فروند پهپاد بیرقدار به این کشور فروخته شود و دوم این که قرار است یک پروژه تولید مشترک در کی یف ایجاد شود و مهندسین ترکیه ای شرکت بیرقدار و گروهی از مهندسین ارتش اوکراین به صورت مشترک پهپاد تولید کنند.

تا این جای کار، شاید مسئله چندان مهم نباشد. اما وقتی که پای نگرش خاص آنکارا به تاتارهای کریمه به میان می‌آید و مخالفین اوکراین در شرق دونباس با پهپاد تولید ترکیه مورد حمله قرار می‌گیرند، روسیه از کنار چنین موضوعی به آسانی نمی گذارد.

منافع ترکیه در گرو حفظ روابط با روسیه

جمهوری ترکیه به عنوان عضو ناتو و متفق غرب، به درازای سده بیستم، همواره در زمین غرب توپ زده و با آمریکا و اروپا همراهی کرده و اساساً عضویت ترکیه در ناتو نیز به خاطر مزیت جغرافیایی خاص این کشور، برای مهار اتحاد جماهیر شوروی و بعدها روسیه بود. اما در چند سال گذشته، کل این معادله تغییر کرده و حالا، ترکیه به شکلی جدی در چندین حوزه به روسیه وابسته شده است.  

از مهم ترین مصادیق وابستگی ترکیه به روسیه می توان به این موارد اشاره کرد:

الف – وابستگی در حوزه انرژی: خط لوله انتقال گاز روسیه (ترک استریم) از دریای سیاه به ترکیه و اروپا و احداث نیروگاه هسته ای ترکیه به دست دانشمندان و مهندسین روسی.

ب – صنایع دفاعی: سامانه موشکی اس 400.

ج – گردشگری: رسیدن سطح درآمد توریسم ترکیه از ورود گردشگران روسی به 7 میلیارد دلار در سال.

د - صادرات و کارآفرینی: صادرات محصولات کشاورزی ترکیه به روسیه و فعالیت ده ها پیمانکار ترک در روسیه.

ه – همکاری های منطقه ای: تعامل روسیه و ترکیه در سوریه، لیبی، مدیترانه، قفقاز و افغانستان (با وجود تنازع منافع و برخی رویکردهای متفاوت).

انتهای پیام/