بررسی قدرت چین در عرصه فناوری؛ آیا چین مدرن قابل مهار است؟

توانمندی های چین در عرصه فناوری به حدی رسیده که باوجود تهدیدها و تحریم های آمریکا مهار پکن به نظر برای واشنگتن به سادگی امکانپذیر نیست و حتی اذعان کارشناسان آمریکایی به این موضوع نیز نتوانسته تغییری در این روند ایجاد کند.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، جو بایدن در 20 ژانویه سال جاری میلادی پس از ادای سوگند به عنوان رئیس جمهور فعلی آمریکا همانند تمام روسای جمهور قبلی از تلاش برای اجرایی کردن برنامه های مد نظر خود خبر داد. یکی از این برنامه ها تلاش برای مهار قدرت روز افزون چین در عرصه های مختلف بود. اظهارات بایدن در روز ادای سوگند و مشاوران وی مانند آنتونی بلینکن، وزیر خارجه و جنت یلن، وزیر خزانه داری به شکلی بود که نشان داد دموکراتها عجله ای برای تغییر رویکرد دولت قبل از خود در قبال چین را ندارند و ترجیح می دهند به همان مسیر ادامه دهند. رقابت میان این دو ابرقدرت در حوزه های مختلف درجریان است اما در این گزارش سعی شده که به بررسی قدرت چین در عرصه فناوری پرداخته شود.

R&D

طی 4 دهه گذشته زندگی در اکثر کشورهای دنیا دستخوش تغییر و پیشرفت علم و فن آوری بوده اما تغییرات در هیچ کشوری قابل مقایسه با چین نبوده است. این پیشرفتها در حوزه های مختلف از انرژی های تجدید پذیر تا شبکه 5G، خطوط ریلی پرسرعت و هوش مصنوعی گسترده بوده است. بودجه تحقیق و توسعه از 2.21 میلیارد دلار (14 میلیارد یوان) در آغاز دهه 90 به 380 میلیارد دلار (2.44 تریلیون یوان) در 2020 افزایش یافت. هزینه تحقیق و توسعه چین در سال 2013 با پیشی گرفتن از ژاپن به رتبه دوم در دنیا پس از آمریکا رسید.

نوآوری های علمی و تکنولوژیک چین با نتایج و دستاوردهای مثبتی همراه بوده است و نمی توان آن را موضوعی جدا از حمایت از حقوق مالکیت معنوی در نظر گرفت. گزارش سالانه منتشر شده از سوی سازمان جهانی مالکیت معنوی با محور شاخص های مالکیت های معنوی جهان که در ماه دسامبر سال جاری میلادی منتشر شد نشان می دهد که تعداد درخواست های مطرح شده در حوزه ثبت اختراع که توسط اداره دولتی مالکیت معنوی چین دریافت شده، در سال 2019 میلادی به 1.4 میلیون درخواست رسیده که این رقم به معنای جایگاه برتر و نخست جهانی چین است.

هوش مصنوعی

چین قصد دارد تمرکز خود را بر تولید محصولات هوش مصنوعی و توسعه الگوریتم های اپن سورس (متن باز) قرار دهد. شرکتهای چینی و دولت این کشور طی چند سال گذشته توجه خاصی به این بخش داشته اند. شرکتهای بزرگی مانند علی بابا و بایدو هم بر روی این فن آوری سرمایه گذاری کرده اند. چین و آمریکا درحال رقابت برای سلطه بر حوزه هوش مصنوعی هستند. تیمی به هدایت اریک اشمیت، مدیر عامل سابق گوگل گفت که چین به زودی جایگزین آمریکا به عنوان ابرقدرت دنیا در عرصه هوش مصنوعی خواهد شد. در راستای استفاده موثر از هوش مصنوعی فن آوری شناسایی چهره مورد توجه قرار گرفت و پس از مدتی کوتاه در اماکن مختلف ازجمله، ایستگاه های قطار برای خرید بلیت مورد استفاده قرار گرفت. طبق اخرین نتایج منتشر شده از سوی موسسه تحقیقاتی هوش مصنوعی دانشگاه تسینگهوا در سال جاری میلادی از 520 هزار ثبت اختراع در حوزه هوش مصنوعی 389571 مورد ثبت به چین اختصاص دارد.

معجزه دیگری که در چین رخ داده و این کشور توانسته خود را به عنوان پیشروی عرصه 5G معرفی کند؛ اتفاقی که باعث عصبانیت آمریکا شده و تحریم های مستقیم و غیرمستقیم علیه شرکتهایی ازجمله هوآوی حاکی از این موضوع است. چین با یک میلیارد کاربر اینترنت به یک بهشت جهانی برای شرکتهای فعال در عرصه ارتباطات تبدیل شده است. تا سال 2020 تعداد مشترکین تلفن همراه در چین به 1.59 میلیارد نفر ررسید. این درحالی است که در سال 1988، زمانی که چین برای اولین بار هدایت عرصه ارتباطات سیار را برعهده گرفت، تنها 3 هزار مشترک در این کشور وجود داشت. تا پایان 2020 نزدیک به 990 میلیون نفر در چین از اینترنت پرسرعت بهره می برند. این درحالی است که در 1997 تنها 620 هزار نفر میتوانستند به اینترنت دسترسی داشته باشند. با پیشرفت صنایع مربوط به اینترنت نزدیک به 916 هزار ایستگاه 5G در این کشور تاسیس شده که معادل 70 درصد کل ظرفیت ایستگاه های دنیاست. درحال حاضر در چین 365 میلیون وسیله از فن آوری 5G بهره میبرند که این آمار معادل 80 درصد ظرفیت کل این وسایل است.

قطارهای سریع السیر

حوزه دیگری که چین با پیشرفت خیره کننده باعث شگفتی دنیا شده فن آوری قطارهای پرسرعت است. سرعت این پیشرفتها به حدی است که شاید در آینده ای نزدیک بسیاری فراموش کنند که این فن آوری برای اولین بار توسط ژاپنی ها اختراع شد. انتشار اخبار مربوط به سفرهای راحت و بسیار سریع از شانگهای به پکن علاوه بر افزایش حس رضایت مردم نوعی فخر فروشی دولت چین برای امریکا و غرب نیز به شمار میرود. در یک دهه اول فعالیت قطارهای سریع السیر پکن/شانگهای 1.35 میلیارد مسافر فاصله 1400 کیلومتری را در کمتر از 4:30 ساعت طی میکنند. تا پایان 2020 این کشور بیش از 37900 کیلومتر خط راه آهن قطار سریع السیر عملیاتی در اختیار دارد.

ماهواره های ناوبری

سامانه ناوبری بِیدو یا سامانه ماهواره‌ای ناوبری بیدو (قطب‌نما) پروژه‌ای چینی برای توسعه سامانه ناوبری ماهواره‌ای مستقل است. نخستین سامانه بیدو که به‌طور رسمی سامانه آزمایشی ماهواره‌ای ناوبری بیدو یا بیدو-1 خوانده می‌شود، شامل سه ماهواره با پوشش و کاربردهای محدود است. این سامانه از سال 2000، خدمات ناوبری را عمدتاً برای مشتریان در چین و مناطق همسایه آن، ارائه می‌دهد.

ارزش صنعت ناوبری بیدو در چین تا سال 2025 بیش از 25 درصد از سهم جهانی را به خود اختصاص خواهد داد و انتظار می‌رود ارزش این صنعت، از یک تریلیون یوان یا 155 میلیارد دلار فراتر رود و 20 تا 25 درصد از سهم جهانی را به خود اختصاص دهد؛ سال 2020 یک نقطه عطف بزرگ برای بیدو بوده است چراکه ساخت سیستم به پایان رسیده است و تمرکز برای صنعتی شدن و برنامه‌های کاربردی در مقیاس بزرگ رسیده است.

سنگ اندازی ها در کاخ سفید

دونالد ترامپ در سال آخر ریاست جمهوری خود تمام تلاش خود برا فشار حداکثری بر حوزه فن آوری چین را انجام داد. تصویب قانونی که مانع دسترسی هوآوی به منابع نیمه رسانا می شد و همچنین قرار دادن نام شرکت SMIC (بزرگترین تولید کننده چیپ در چین) در لیست سازمان های ممنوعه (entity list)فشار زیادی به این تولید کننده بزرگ گوشی همراه وارد کرد. دولت ترامپ با معرفی شرکتهای بزرگ فن آوری چین به عنوان یک تهدید امنیتی این هدف را دنبال میکرد که فن آوری آمریکایی در حوزه تولید چیپ در اختیار شرکتهای چینی قرار نگیرد. دولت بایدن نیز در ابتدای مسیر همین موضع سرسختانه را تا حدی ادامه داد و در 12 مارس 5 شرکت چینی ازجمله هوآوی توسط بخش قانونگذاری تلکام آمریکا در لیست سیاه قرار گرفتند. کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا به بهانه زمینه های امنیت ملی شرکتهای ZTE، Hytera Communications Corp., Hikvision Digital Technology Co., Dahua Technology Co و هوآوی را در لیست سیاه قرار دادند.

در 8 آوریل نیز وزارت بازرگانی آمریکا نام 7 نهاد ابر رایانه ای چین را وارد لیست سازمان های ممنوعه کرد و در توجیه اقدام خود مدعی شد که فعالیت این سازمان ها مغایر با امنیت ملی و یا منافع سیاست خارجی آمریکاست. اهمیت نگرانی آمریکا از پیشرفتهای چین در عرصه فن آوری را میتوان از بررسی دستورالعمل ها و قوانین جدیدی که در دولت بایدن به تصویب میرسد، تا حدی درک کرد. یکی دیگر از این دستورالعمل ها فرمان اجرایی جدید بایدن در 3 ژوئن مبنی بر ممنوعیت سرمایه گذاری آمریکا در شرکتهای چینی است که دارای ارتباط با بخش فن اوری دفاعی و نظارتی است. ادامه بدرفتاری با اپلیکیشن های چینی تیک تاک و ویچت در آمریکا نشان از تمایل آمریکا برای ادامه رویکرد خصمانه علیه فن آوری چینی بود.

اعتراف به شکست

با تمام این سنگ اندازی ها به نظر میرسد دستکم کارشناسان و مقامات آمریکایی به توانمندی چین اذعان کرده و به عنوان یک رقیب قدرتمند حساب ویژه ای روی این کشور باز کرده اند. البته در این مسیر به نظر برخی کارشناسان از ناتوانی و یا عملکرد نامناسب دولت آمریکا نسبت به خطر چین به ستوه آمده و خواستار توجه بیشتر دولتمردان و سیاستگذاران آمریکایی به این موضوع هستند.

نیکولاس چایلان، مدیر ارشد نرم افزار پنتاگون یکی از این افراد بود که اعلام کرد در اعتراض به سرعت پایین تحولات فنی در ارتش آمریکا از سمت خود کناره گیری کرده است. چایلان، در اولین مصاحبه خود پس از استعفایش از وزارت دفاع آمریکا به فایننشال تایمز گفت که شکست آمریکا در واکنش به تهدیدات سایبری چین آینده آمریکا را به خطر انداخته است. وی در این مصاحبه گفت: ما در 15 تا 20 سال آینده هیچ شانسی برای رقابت با چین نخواهیم داشت. به اعتقاد من در حال حاضر نیز این مبارزه به نفع چین پایان یافته است.

انتهای پیام/

واژه های کاربردی مرتبط