فیاپف یا حافظ منافع سیاسی و فرهنگی فرانسه/ ماجرای تحمیل استیلای غربی‌ها به سینمای ایران چیست؟
مقر اتحادیه جهانی انجمن‌های تهیه‌کنندگان فیلم موسوم به فیاپف در بروکسل بلژیک قرار دارد اما برای پذیرش عضویت شروطی دارد که تعدادی از آنها حافظ منافع سیاسی و فرهنگی کشور فرانسه است که متأسفانه از سوی مدیران وقت جشنواره جهانی فجر نیز پذیرفته شده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بتازگی نامه مدیرعامل فیاپف به نایب رئیس این سازمان و آخرین دبیر جشنواره جهانی در صفحه وی منتشر شده است.
فیاپف در واقع یک سازمان غیرانتفاعی متشکل از انجمن‌های تهیه‌کنندگی سینمای جهان است. خانه سینمای ایران نیز در کمیته اجرایی این سازمان عضویت دارد. به نقل از سایت رسمی فیاپف اعضای فیاپف، 34 سازمان تهیه‌کنندگی از 27 کشور جهان هستند. فیاپف تنها سازمان تولیدکنندگان فیلم و تلویزیون با گستره جهانی است. مأموریت آن نمایندگی منافع اقتصادی، قانونی و نظارتی است که صنایع تولید فیلم و تلویزیون در پنج قاره در آن مشترک هستند.
امسال محمدمهدی عسگرپور دبیر وقت جشنواره جهانی فیلم فجر و نماینده ایران در فیاپف به عنوان یکی از 5 معاون ریاست فیاپف درباره حضور ایران در این اتحادیه گفت: "این جشنواره در کنار جشنواره‌های معتبر جهانی به ثبت رسیده است که این موضوع مزیت‌های زیادی دارد و البته مسائل خاص خود را هم دارد. وقتی در قاعده‌های جهانی قرار می‌گیریم، در شرایط جدیدی هم قرار می‌گیریم."
امیر اسفندیاری نیز در مراسمی که عضویت ایران را اطلاع‌رسانی شد بیان کرد که " قرار بود عضو جشنواره‌های رقابتی شویم که جشنواره‌های معتبری مثل کن، ونیز و… در این لیست قرار دارند. الان هم جشنواره جهانی فیلم فجر به این فهرست راه پیدا کرده است."
با این اوصاف معلوم است که مدیران فیاپف برای پذیرش ایران در این اتحادیه قوانین و قواعدی دارند که عسگرپور نیز تلویحاً به آن اشاره کرد.
اما نکته اصلی و مهم استناد و روش رسانه‌ای کردن عضویت ایران در فیاپف است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
نامه فیاپف را می‌توان بعد از پیام خوش‌آمدگویی این سازمان به جشنواره جهانی فیلم فجر در توئیتر، تنها مستند جدی عضویت جشنواره جهانی فیلم فجر در فیاپف نامید. عدم انتشار این موضوع در سایت فیاپف و صرفاً توئیت با موضوع خوش‌آمدگویی یکی از مسائلی است که خبرنگاران و اصحاب رسانه آن را به عنوان «سؤال»ی از مدیران سینمایی وقت پرسیدند. چیزی که در جواب اینگونه بیان شد که از آنجایی که سایت این سازمان در دست تعمیر است، از طریق توئیتر عضویت جشنواره جهانی فیلم فجر را تبریک گفتند.
اما گذشته از این و با فرض پذیرش حضور ایران در فیاپف، این سند (نامه فیاپف) دارای نکاتی است که باید درباره آن از مدیران جشنواره سؤال کرد. از جمله در این نامه تأکید شده است که باید زمان برگزاری این جشنواره (جشنواره کن) با زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری فرانسه همزمان نباشد. (این موضوع مبتنی بر یک برداشت صحیح از نامه فیاپف است، به این صورت که جشنواره کن متعهد است که همزمان با انتخابات ریاست جمهوری فرانسه مراسم خود را برگزار نکند و در صورتی که به این منظور تاریخ برگزاری خود را تغییر داد، جشنواره فجر بازهم نباید در تاریخ جدیدی که جشنواره کن برای برگزاری خود تعیین می‌کند برگزار شود، بدین ترتیب هرچند که جشنواره فجر می‌تواند همزمان با انتخابات ریاست جمهوری فرانسه برگزار شود اما در زمانی که جشنواره کن با این انتخاب تلاقی پیدا کند، جشنواره فجر نیز باید خود را با کن هماهنگ کند و در نتیجه تابع غیر مستقیمی از انتخابات ریاست جمهوری فرانسه خواهد بود.)
سؤال اینجا است که این دو رویداد که یکی از جنس سیاسی و دیگری از جنس فرهنگ و هنر است، چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟ این درست است که تقویم زمانی یک جشنواره برای عضویت در یک فهرست باید تابع قوانین و هماهنگ با آنجا باشد، اما آیا این همزمانی و تبعیت از قوانین به معنای پذیرش هرگونه تحمیلی است؟ چرا باید جمهوری اسلامی ایران برای برگزاری یک رویداد فرهنگی در کشورش، خود را (ولو به صورت غیر مستقیم) با انتخابات کشوری دیگر مانند فرانسه هماهنگ کند؟ آن هم وقتی که مقر رسمی فیاپف طبق اعلام سایت و صفحه ویکی پدیای این سازمان در کشور بلژیک است.
البته توئیتر فیاپف و نامه ارسالی به عسگرپور مقر را در سوئیس اعلام می‌کند نه فرانسه. برای همین سؤال بعدی این است که فرانسه کجای این پازل قرار دارد؟ این تحمیل فرهنگی و تحقیر بدون آنکه صدایش درآید توسط سازمان سینمایی وقت و مدیران جشنواره پذیرفته شده است.
علاوه بر این سؤال مهم‌تر درباره عنوان بخش پذیرشی جشنواره جهانی فیلم فجر در فیاپف است که در نامه رئیس آنجا خطاب به عسگرپور آمده است. در این نامه عنوان شده که "جشنواره بین‌المللی فیلم فجر از سال 2021 به عنوان جشنواره بین‌المللی رقابتی غیرتخصصی از سوی FIAPF معتبر خواهد بود." اصطلاح انگلیسی قید شده در نامه نیز عبارت است از Competitive non-specialised international film festival. با رجوع به سایت فیاپف و یا صفحه ویکی پدیای این سازمان اصلاً بخشی با این عنوان وجود ندارد. بخش‌های این سازمان عبارت‌اند از:
Competitive film festivals جشنواره‌های رقابتی فیلم
مانند جشنواره‌های کن، ونیز و برلین
Competitive specialised film festivals جشنواره‌های رقابتی تخصصی فیلم
مانند جشنواره‌های اورآسیا، بوسان، استانبول
Non-competitive film festivals جشنواره‌های غیررقابتی فیلم
مانند جشنواره‌های رم و تورنتو
Documentary and short film festivals جشنواره‌های فیلم کوتاه و مستند
همان‌طور که اشاره شد در وبسایت رسمی فیاپف این بخش وجود ندارد و در صورتی که وجود دارد و نامش قید نشده است (امری محتمل) هنوز نام جشنواره جهانی فیلم فجر در هیچ محل رسمی عنوان نشده است. حتی حساب کاربری توئیتر این سازمان نیز اعلام خبر عضویت را به منبع رسمی خود ارجاع نداده بلکه به خود سایت جشنواره جهانی فیلم فجر ارجاع داده است.
زمان نامه به دبیر جشنواره 26 می قید شده، زمان انتشار توییتر 28 می؛ و معلوم نیست که چرا خبر عضویت دو روز مسکوت مانده است؟ از این گذشته روز انتشار خبر عضویت 10 خرداد مصادف با 31 می است؛ این یعنی خبر عضویت با زمان ارسال نامه 6 روز و با زمان درج توئیت 4 روز فاصله داشته است.
در روز اعلام خبر و البته قبل از انتشار آن ما در گزارشی درباره همین موضوع -علت و چرایی عدم اعلام و انتشار رسمی خبر عضویت جشنواره جهانی فیلم فجر در فیاپف- گزارشی نوشتیم که بعد از آن، خبر عضویت منتشر شد. آن روز با مراجعه به یکی از مدیران جشنواره درباره تعویق در اعلام این خبر سؤال شد که وی جواب داد خیلی به این موضوع نپردازید و از سویی این توییت HIDDEN/ پنهان شده بوده و امروز به نمایش گذاشته شده است. البته احتمالاً نظر وی حذف کردن بوده است چرا که توییتر قابلیت پنهان کردن ندارد.
در هر حال این شکل از اعلام و ارجاع بشدت از نظر رسانه‌ای غیرحرفه‌ای است و برای مخاطب خود روشن و شفاف نمی‌کند که جشنواره جهانی فیلم فجر عضو فیاپف شده است یا خیر؟
انتهای پیام/
