دوقطبی سیاسی و رقابت احزاب در ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دعوای سیاسی و حزبی در ترکیه پایانی ندارد و در تازه ترین مورد، تنشی روی داد که منجر به برکناری یکی از اعضای هیات رئیسه پارلمان ترکیه و راهپیمایی موافقان و مخالفین شد.

هواداران احزاب و گفتمان های سیاسی و حزبی مختلف ترکیه، هم در کوی و برزن و هم در فضای مجازی، به جان هم می افتند و دولت نیز به جای آن که فضا را آرام کند، موج سواری را بر روشنگری ترجیح می دهد.

دوقطبی سیاسی – اجتماعی، همواره پیامدهای خطرناکی دارد اما ظاهراً دولت اردوغان به دنبال آن است که به منظور حفظ قدرت، آن را همچون یک راهبرد و ابزار مهم، به کار بگیرد.

ترس از شکست و فرار رو به جلو

لطفی ترک کان از اعضای حزب ملی گرای خوب و عضو هیات رئیسه پارلمان ترکیه، در شهر کردنشین بینگُل در حال گفتگو با اصناف و مغازه داران بود که یک شهروند هوادار اردوغان خود را به او نزدیک کرده و گفت: «شرم نمی کنید که با همدست تروریست ها یعنی با حزب ه.د.پ همکاری می کنید؟ یکی از نزدیکان من  به دست تروریست های پ.ک.ک شهید شده است. شما چطور می توانید با حزب اقماری این گروه تروریستی همدست شوید؟»

نماینده پارلمان نیز خود را کنترل نکرد و پاسخ تند و توهین آمیزی به شهروند مهاجم داد. نتیجه چه شد؟ ماشین تبلیغاتی عظیم آکپارتی و در راس آن شخص رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، اعلام کردند که این نماینده باید به اتهام توهین به خانواده شهدا، اخراج شود.

خانم مرال آکشنر رهبر حزب خوب که همراه با کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق، ائتلاف ملت را تشکیل داده و به دنبال سرنگون کردن اردوغان و آکپارتی است، ناچار شد فرد دیگری را به عنوان عضو هیات رئیسه معرفی کند. اما اردوغان به این هم راضی نیست و خواهان آن است که نماینده مزبور، به طور کامل از پارلمان اخراج شود.

او همچنین با خانواده شهروند مزبور تماس تلفنی تماس گرفته و به آنها وعده داد که از حقوقشان دفاع می کند. نتیجه چه شد؟ گروه هایی از مردم در چندین شهر، له و علیه نماینده مزبور راهپیمایی کردند، صدها توییت و پست اینترنتی دیگر منتشر شد و ده ها سیاستمدار عملاً به جان هم افتادند.

خانم آکشنر امروز اعلام کرد: «همه اینها طرح و نقشه است. اردوغان می خواهد با این کارها، ما را از صحنه بیرون کند.»

این چندمین بار است که برای حزب خوب، چنین اتفاقی روی می دهد. چندی پیش خود خانم آکشنر هم در سفر به ریزه زادگاه اردوغان در منطقه ساحلی دریای سیاه، با هجوم یک زن هوادار آکپارتی روبرو شد.

شهروند مزبور، از آکشنر پرسید: «شرم نمی کنید با تروریست های پ.ک.ک همکاری می کنید؟» در همان لحظات صدای اذان ظهر طنین انداز شد و آکشنر اعلام کرد: «همین اذان من و رفقایم را نابود کند اگر با تروریست ها همکاری کنیم.»

اگر چه واکنش بسیاری از مردم ترکیه به اقدامات تروریستی پ.ک.ک قابل درک است، اما واقعیت این است که در تمام رویدادهایی نظیر آن چه در بینگل و ریزه روی داده، پای اقدامات سیاسی و سازماندهی حزبی اردوغان و یاران او در میان است.

چرا؟ پاسخ ساده است: کلیچدار اوغلو و آکشنر در یک جبهه و اردوغان و باغچلی در جبهه مقابل، علیه هم ایستاده اند و تقریباً به یک اندازه رای دارند. اما در این میان، کردهای هوادار پ.ک.ک صاحب 10 درصد از رای مردم ترکیه هستند و به این ترتیب به عنوان یک عنصر پارسنگ طلایی، در کنار هر جبهه ای که قرار گیرند، آن جبهه پیروز می شود.

آنان در انتخابات 2018 میلادی از نامزدهای مخالف اردوغان حمایت کردند و سنگین ترین شکست تاریخ آکپارتی ثبت شد که عبارت بود از رای نیاوردن یاران اردوغان و از دست رفتن سه قلعه استراتژیک یعنی شهرداری های استانبول، آنکارا و آدانا.

دوقطبی محافظه کار - لائیک و روند «دیگری سازی»

یکی از ابعاد مهم درک تفاوت صفبندی محافظه کاران و لائیک ها در ترکیه، این است که به هیچ شکلی نمی توان جبهه سیاسی لائیک ها را همچون یک گروه جمعیتی بزرگ فاقد باورهای دینی، قلمداد کرد.

به این معنی که صدها هزار خانوار ترکیه ای هوادار آتاترک و حزب جمهوری خلق، در زندگی فردی و خانوادگی خود، پایبند به باورها، اعتقادات و شیوه زندگی اسلامی هستند اما بر اساس رویه سیاسی – حزبی چندین دهه ای خود، تمایل ندارند قدرت سیاسی و اجرایی به دست محافظه کاران بیفتد.

اما حزب عدالت و توسعه، برای تقویت پایگاه اجتماعی خود، ترجیح می دهد که لاییک ها را نزد مردم، به عنوان لادین ها و دشمنان دین معرفی کند و در مورد به قدرت رسیدن آنان، همواره هشدار دهد.

در سوی دیگر میدان، بسیاری از چهره های سیاسی و دینی محافظه کار، برای جذب رای، از تاکتیک های مندرس سوء استفاده از عواطف دینی مردم استفاده می کنند و این اقدامات، بعضاً با واکنش های تند مردم و رسانه ها روبرو می شود.

جدیداً، علی احسان یاووز معاون رهبر حزب عدالت و توسعه گفته است: «مهم ترین وظیفه ما، این است که جایگاه اردوغان را بر سر و چشم خود بگذاریم. تا زمانی که به اردوغان رای دهیم، برکت و نور در خانه های ما فزونی می گیرد و برای همه ما، ثواب و اجر عظیم نوشته خواهد شد.»

همچنین عصمت ییلماز از مقامات حزب عدالت و توسعه که قبلاً پست هایی همچون وزارت دفاع و وزارت آموزش ملی را در اختیار داشته با ادبیاتی مشابه گفته است: «رای دادن به آکپارتی، ثواب و اجر اخروی دارد و کسی که به این حزب رای ندهد، باید به عنوان یک مسلمان متعهد، خود را برای پذیرفتن عواقب تلخ، آماده کند.»

گسترده کردن دامنه دوقطبی ملی گرایی

تا چند سال پیش، حزب عدالت و توسعه به عنوان یک حزب محافظه کار دموکرات، به تندی علیه ملی گرایی ترکی می ایستاد و معتقد بود که بنزین ریختن بر آتش ملی گرایی، خیانت به کشور است. به ویژه در مقطعی که اردوغان در چهارچوب مذاکرات صلح با پ.ک.ک، شعار آشتی و برادری ترک ها و کردها را مطرح کرد، فاصله حزب حاکم با ملی گرایان ترک بیشتر و بیشتر شده و دولت باغچلی، بارها اردوغان را به خیانت، همدستی با ترور و حمایت از تجزیه طلبان متهم کرد.

اما بعدها شرایط و اوضاع و احوال سیاسی حزب اردوغان در مسیری قرار گرفت که او ناچار شد با دولت باغچلی ائتلاف کند و در ائتلاف جمهور، با حزبی شریک شود که به عنوان یک جریان سیاسی – اجتماعی راست افراطی مبتنی بر تفکرات ملی گرایانه در حد اعلای نژادپرستی، شناخته می شود.

حالا دوقطبی ملی گرایی، دیگر فقط دربرگیرنده مفاهیم ترکی – کُردی نیست و دیگریِ ترک ها، فقط کردها نیستند. بلکه دیگری، عبارت از هر قوم، مذهب، حزب و گروهی است که خارج از ائتلاف جمهور قرار بگیرد.

در چنین گفتمانی، اردوغان و باغچلی، خود را به عنوان سردمداران حفظ استقلال و ملیت ترکیه معرفی کرده و جبهه مقابل را نه یک آلترناتیو سیاسی و حزبی، بلکه گروه خائن و مزدوری قلمداد می کنند که با همدستی تروریست ها و تجزیه طلب ها و حمایت دشمنان غربی، به دنبال نابودی استقلال ترکیه هستند!

تداوم حیات چنین گفتمانی به این معنی است که اردوغان و باغچلی از هواداران خود می خواهند، فعلاً بحث بر سر مشکلات اقتصادی و کمبودها را خاتمه دهند و به این توجه کنند که بقای ملی، در گرو تداوم اقتدار اردوغان و ممانعت از به قدرت رسیدن دشمنان است.

انتهای پیام/