پشت پرده نزدیکی ریاض به مسکو در سایه اختلاف با واشنگتن

گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روابط بین عربستان سعودی و روسیه دیگر محدود به ائتلاف گروه نفتی اوپک پلاس نیست و در این سال‌ها در بخش نظامی همکاری‌های صورت گرفته تا جایی که این همکاری منجر به خشم ایالت متحده آمریکا شده است.

پایگاه خبری خلیج آنلاین نوشت: عربستان سعودی و روسیه در آگوست گذشته، توافقنامه‌ای را با هدف توسعه زمینه‌های همکاری نظامی مشترک بین دو کشور امضا کردند.

در پی این توافق، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «از همه شرکا و متحدان آمریکا می‌خواهد تا از معاملات جدید عمده با بخش دفاعی روسیه اجتناب کنند».

«ولادیمیر کوژین» دستیار رئیس جمهور روسیه در همکاری‌های فنی نظامی در فوریه 2018 اعلام کرد که اسنادی برای تامین یک سری از سامانه‌های موشکی پدافند هوایی اس-400 روسیه به عربستان سعودی امضا شده است.

با این حال «دیمیتری شوگایف» مدیر سرویس فدرال همکاری‌های فنی-نظامی روسیه در بیانیه‌های مطبوعاتی بعدی اعلام کرد که موضوع فروش سامانه اس-400 به عربستان سعودی در حال بررسی است.

روابط روسیه و آمریکا

تمایل عربستان برای خرید سلاح از روسیه به دلایل متعددی صورت می‌گیرد که آخرین آن تعلیق نامحدود فروش تسلیحات به عربستان سعودی از سوی آمریکا در فوریه گذشته با ادعاهای « نگرانی‌های مربوط به نقض حقوق بشر» بوده است.

علاوه بر این، معاملات تسلیحاتی ایالات متحده، به ویژه قراردادهای سنگین مانند هواپیماهای جنگی و سامانه دفاع موشکی «پاتریوت»، معمولاً مستلزم رویه‌ها و تأییدیه‌های زیادی است.

اما قراردادهای عربستان و روسیه برای اجرای آنها نیازی به چیز زیادی نخواهد داشت. با ایجاد همکاری‌هایی میان ریاض و مسکو ممکن است عربستان یکی از قوی ترین هم‌پیمان خود یعنی آمریکا را از دست بدهد و واشنگتن آن را مانند ترکیه، هند و چین پس از در اختیار گرفتن اس-400 روسیه تحریم کند.

«رائد کریملی» سفیر عربستان در روسیه اعلام کرد:« کشورش امیدوار است که واشنگتن به دلیل خرید سامانه‌های موشکی دفاع هوایی اس-400 روسیه، تحریم‌هایی را علیه این کشور اعمال نکند».

کریملی گفت: «توافق عربستان و روسیه در مورد خرید تسلیحات با وجود تحریم‌های احتمالی آمریکا در حال انجام است».

بر اساس نظرات بسیاری از کارشناسان، عربستان سعودی به دنبال تقویت همکاری با روسیه نیست و آنچه در دوره اخیر رخ داد تنها تلاش عربستان برای تقویت روابطش با واشنگتن است.

با این حال برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که با توجه به تعلل آمریکا در این زمینه و تهدیدهای فزاینده‌ای که ریاض از سوی یمنی‌ها با آن مواجه است، عربستان ممکن است برای خرید تسلیحات خود به روسیه روی آورد.

اس-400 اتحاد واشنگتن-ریاض را تهدید می‌کند

«عادل الجبیر» وزیر امور خارجه سابق عربستان سعودی در سال 2018 پس از امضای توافقنامه تعلیق شده با روسیه برای خرید سامانه اس-400 در بیانیه‌های مطبوعاتی گفت: «کشورش در حال انجام رایزنی‌هایی با روسیه برای خرید تسلیحات دفاعی از این کشور است».

در یک تحلیل سیاسی و نظامی «پاتریک اشمیت» افسر سابق نیروی دریایی ایالات متحده نوشت: «دولت جو بایدن باید به دقت بین وعده‌های خود در خصوص رسیدگی به پرونده حقوق بشر و اجتناب از اقداماتی که به روابط ایالات متحده با عربستان آسیب می‌رساند، تعادل برقرار می‌کرد».

اشمیت در مقاله‌ای که به زبان انگلیسی در وب سایت موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک منتشر شد، افزود: «ریاض در بحبوحه تهدیدات هوایی مداوم از سوی یمنی‌ها به حمایت واشنگتن نگاه می‌کند».

وی ادامه داد: «: عربستان سعودی از زمان مداخله نظامی خود در یمن در سال 2015 با تهدیدات هوایی فزاینده ای روبرو بوده و بی‌توجهی آمریکا به این تهدیدات روابط دو کشور را تهدید می‌کند و به همین دلیل ریاض ممکن است به سمت مسکو روی آورد».

این تحلیلگر معتقد بود که دستیابی عربستان سعودی به تسلیحات روسی، به ویژه سامانه «اس-400»، روابط این کشور با واشنگتن را تهدید می‌کند و واشنگتن را به استفاده از قانون «مقابله با مخالفان آمریکا از طریق تحریم‌ها » سوق می‌دهد.

اشمیت تاکید کرد که خرید سامانه موشکی روسیه توسط عربستان سعودی مانع از معاملات تسلیحاتی به ارزش بیش از 120 میلیارد دلار بین ریاض و واشنگتن می‌شود و همچنین تلاش‌های آمریکا برای بهبود دفاع موشکی عربستان در خصوص ارتباطات، اطلاعات و سیستم‌های کنترل را متوقف می کند.

وی در ادامه نوشت: سامانه اس-400 راه حل مناسبی برای نیازهای دفاعی عربستان نیست؛چراکه این سامانه قابلیت همکاری با شبکه گسترده نظارت هوایی منطقه ای ایالات متحده را ندارد.

بنابراین، افسر سابق نیروی دریایی ایالات متحده معتقد است: «به سختی می‌توان باور کرد که سعودی‌ها به طور جدی به اس-400 علاقه مند هستند و عربستان قصد دارد از توافق خود با روسیه به عنوان ابزاری برای تحت فشار قرار دادن ایالات متحده برای حفظ شراکت استراتژیک خود استفاده کند».

در همین زمینه «آلوارو اسکالونلا» روزنامه نگار اسپانیایی در مقاله‌ای در مجله اسپانیایی «آتالایار» اعلام کرد: پنتاگون در سال 2019 با اعزام نیرو و دو سامانه پاتریوت پس از حمله هوایی انصارالله به تأسیسات آرامکو، حضور نظامی خود را در عربستان سعودی تقویت کرد.

این روزنامه نگار اسپانیایی اظهار داشت: واشنگتن در دوره جو بایدن معتقد است که عربستان دیگر نیازی به استقرار لجستیکی و نظامی آمریکا ندارد، اما ریاض نظر دیگری دارد؛ چراکه تداوم حملات یمنی‌ها و همچنین وضعیت اخیر در افغانستان موجب هراس عربستان شده است.

وی ادامه داد: اگرچه مقامات سعودی ظاهرا رابطه با واشنگتن را قوی، پایدار و تاریخی توصیف کردند، اما در داخل عربستان نارضایتی شدیدی وجود دارد.

اسکالونلا گفت که عربستان سعودی معتقد است که برای تأسیسات نفتی و سایت‌های نظامی و غیرنظامی خود که هدف حملات یمنی‌ها قرار گرفته‌اند، نیاز به تقویت‌های دفاعی دارد، از این رو تمایل زیادی به خرید تسلیحات روسی پیدا کرده‌اند.

با این حال، وی افزود: «اگر توافقات روسیه و عربستان محقق شود، ممکن است منجر به اختلاف بین واشنگتن و ریاض شود، همانطور که در مورد آنکارا اتفاق افتاد و با تحریم‌های شدید آمریکا مواجه شد».

« حسن دیماسی» تحلیلگر سیاسی نیز معتقد است که ایالات متحده قوی‌ترین هم پیمان خود را در منطقه از دست نخواهد داد و شرکت‌های تسلیحاتی آمریکایی بازار غنی عربستان سعودی را به مخالفان خود در روسیه واگذار نخواهند کرد.

وی تاکید کرد که طرف‌های تأثیرگذار زیادی در آمریکا وجود دارند که عمدتاً از تهدیدات ایران علیه واشنگتن و متحدانش در منطقه هراس دارند و معتقدند که روابط با ریاض باید جامع و در همه سطوح باقی بماند.

انتهای پیام/