آخرین خرگوشِ کلاه اردوغان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دیروز(سه شنبه) در برابر صرافی های ترکیه، صف های بلندی برای فروش دلار تشکیل شد.

دیروز پس از کش و قوس بسیار و در شرایطی که دلار آمریکا به 18 و نیم لیره رسیده بود، پس از ابلاغ تصمیمات جدید دولت اردوغان، این نرخ به 12 و نیم لیره رسید و 30 درصد از ارزش دلار کاسته شد.

2 و نیم میلیارد دلار در یک روز

مردم ترکیه، در ماه های گذشته، هیچگاه به خواسته های رجب طیب اردوغان رئیس جمهور کشورشان برای فروش دلار، اعتنایی نکردند. چرا که می دانستند دلار به طور مداوم در حال رشد است. اما آنان دیروز و به دنبال اعلام تدابیر جدید اقتصادی، دست ها را بالا برده و تسلیم شدند.

روزنامه ترکیه از روزنامه های وابسته به حزب عدالت و توسعه، از قول نورالدین نباتی وزیر امور مالی و خزانه داری ترکیه اعلام کرده که شهروندان این کشور، تنها در عرض 8 ساعت، دو و نیم میلیارد دلار را به صرافی ها برده و به لیره ترک تبدیل کرده اند.

با این حال، رسانه های مستقل و منتقد، صف کشیدن برای فروش دلار و کاهش ارزش آن را یک اقدام مشکوک، موقت و گلخانه ای می دانند. بسیاری از رسانه های ترکیه که معمولاً به طور گسترده از ضرب المثل و استعارات ادبی عامه، استفاده می کنند، در توصیف ابعاد سیاسی  مالی تدابیر جدید اردوغان برای کنترل ارز، از تمثیل ها و تشبیه های ادبی مشهور استفاده کرده اند.

آخرین خرگوشِ کلاه اردوغان

جنید ازدیر روزنامه نگار مشهور ترکیه که برنامه های روزانه او در محیط یوتیوب صدها هزار نفر بیننده دارد، دیروز در برنامه روتین خود، درباره تحولات اقتصادی گفت:«یکی از عادات اردوغان این است که هر چند وقت یک بار، خرگوشی از کلاهش در می آورد و همه را شگفت زده می کند. بگذارید شفاف بگویم، فکر نمی کردم چنین تصمیمی بگیرد. او همه را به یک گوشه راند و باز هم ما را غافلگیر کرد.»

اما روزنامه ینی چاغ ارگان رسانه ای حزب خوب (به رهبری مرال آکشنر) معتقد است که از این به بعد، رئیس جمهور ترکیه، تیر دیگری در کمان نخواهد داشت.

این روزنامه در تیتر نخست صفحه امروز خود، چنین عبارتی به کار برده است: «اردوغان، آخرین خرگوش را از کلاهش بیرون آورد.»

پادشاه برهنه است

روزنامه جمهوریت از روزنامه هایی که همواره در قبال دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه، رویکرد انتقادی داشته، از تمثیل مشهور «لباس جدید پادشاه» استفاده کرده و در تیتر نخست امروز، این عبارت را به کار برده است:« پادشاه برهنه است».

روزنامه جمهوریت در توضیح این تیتر و در گزارش تفصیلی خود اعلام کرده که پرداخت سود دلاری به سپرده های لیره ای، یک کلک قدیمی 51 سال پیش است و این نوع از سیاست های تشویقی، در کوتاه مدت، بازار را آرام می کند، اما هزینه سنگینی را بر مردم و اقتصاد کشور تحمیل می کند.

روزنامه سوزجو نیز که عنوان پر تیراژترین روزنامه ترکیه را یدک می کشد، یک تیتر کنایی به کار برده و چنین عبارتی را درج کرده است:«دولت، دلار آمریکا را تضمین کرد».

منظور سوزجو از این تیتر کنایی، این است که همه دولت ها، مکلف و موظف به حفظ  تضمین ارزش واحد پول ملی کشور خود هستند اما دولت ترکیه، سیاستی را انتخاب کرده که عملاً ارزش دلار را تضمین می کند و نه ارزش لیره را.

سوزجو همچنین عکسی از یک گروه پایکوبی را منتشر می کند که با دهل و سرنا در حال پایکوبی هستند و 1 دلار آمریکا را نیز آتش زده اند. در توضیح عکس و با زبانی کنایی آمده است: دلاری که تا 3 ماه پیش، تنها 8 و نیم لیره ارزش داشت و تا 18 و نیم لیره بالا رفت، حالا به مرز 13 دلار بازگشته و چنین اتفاقی، حتماً نیاز به شادی و پایکوبی دارد!

ابلاغ سیاست سود لیره ای – ارزی

سیاست دولت اردوغان برای پایین کشیدن قیمت دلار، یک سیاست مبتنی بر کاهش تورم و افزایش تولید و صادرات نیست. بلکه پناه بردن به یک اقدام پوششی و نوعی فریب بانکی است.

آن چه در استراتژی تیم اقتصادی اردوغان به عنوان یک معجزه اقتصادی در ویترین گذاشته شده، یک ساز و کار ساده دارد: 1.دولت به مردم تضمین داده که سود سپرده بانکی لیره ای آنان را بر اساس سنت مرسوم بانکداری، پرداخت می کند.

یعنی چه؟ یعنی به عنوان مثال، فردی که 10 هزار لیره سپرده بانکی دارد، بر اساس 4 گزینه سود سه ماهه، شش ماهه، نه ماهه و  12 ماهه، مبلغ معینی از سود لیره ای دریافت می کند. 2.برای آن که مردم به خرید دلار تشویق نشوند و لیره خود را به دلار تبدیل نکنند، بانک مرکزی، محاسبه می کند که اگر همان شهروند، 10 هزار لیره خود را به دلار تبدیل کرده بود، چه مقدار سود نصیب او می شد و ما به التفاوت آن، چند لیره است، همان چند لیره را از جیب خزانه، به صاحب سپرده پرداخت می کند. به این ترتیب، صاحب سپرده، یک سود مبنای لیره ای و یک سود مبنای ارزی دریافت می کند.

ممکن است، خواننده ایرانی این سطور بپرسد: خوب... این چه کاری است؟ هدف از این همه محاسبه و اقدام تضمینی چیست؟ چرا دولت یک کشور باید چنین اقدام مخاطره آمیزی انجام دهد؟ پاسخ چنین است:

1.دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، با این اقدام نمایشی یعنی پایین آوردن سود سپره بانکی، خود را به عنوان یک دولت مدافع ارزش ها و نگرش های اقتصادی اسلامی معرفی کرده و وانمود می کند که مخالف ربا است. در نتیجه جایگاه و پایگاه اجتماعی خود را نزد میلیون ها خانوار محافظه کار، حفظ می کند.

2.مردم ترکیه پس از کسب اطمینان از دریافت سود علاوه، نیازی به خرید دلار حس نمی کنند.

به عبارتی روشن، نرخ اعلام شده برای پرداخت سود سپرده های بانکی، چندین بار به خواست اسلامگرایان، به شکل اسمی، پایین آورده شده، اما با پرداخت سود علاوه و محاسبه ارزش ارزی، دولت، به شکلی فریبکارانه، از قواعد بازار آزاد نیز تبعیت کرده و مشکلی با ربا ندارد! این وسط چه کسی ضرر می کند؟ معلوم است. مردم ترکیه. چرا؟ به این دلیل: سود علاوه مبنای ارزی، از محل خزانه و درآمدهای مالیاتی تامین می شود.

قمار با پول بیت المال

کمال  کلیچدار اوغلو که سکان رهبری مهمترین حزب مخالف اردوغان یعنی حزب جمهوری خلق را در دست دارد، در مورد تصمیمات دولت چنین گفته است: «کاری را کردند که نباید حتی به آن فکر می کردند. آنان دارند از خزانه ملت، سود می دهند. این دقیقاً به مثابه قمار کردن با پول بیت المال است.»

حزب اسلامگرای سعادت نیز اعلام کرده که تصمیم اردوغان، مصداق دقیقی از استتار و پنهان کردن سود و ربا است و به جای آن که سود سپرده را از بین ببرد، بخشی از آن را پنهان کرده و نام آن را تغییر داده است!

در پایان باید گفت، تصمیم فعلی دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه ترکیه، یک آرامش و ثبات موقتی را بر بازار ترکیه حکمفرما کرده است. اما بر اساس نظرات سران احزاب مخالف و نگرش تحلیل گران اقتصادی ترکیه، چنین آرامش نمی تواند پایدار و ماندگار باشد. بدون شک، در هفته های آتی و به دنبال چند و چون پرداخت سود ارزی علاوه به سپرده های لیره ای از جیب خزانه، می توان تاثیرات این اقدام را بر اقتصاد ترکیه تحلیل و ارزیابی کرد.

انتهای پیام/