دبیر مهرواره هوای‌نو: "هیأت‌های نوپدید" فرم‌زده‌اند/ هیأت‌ها مثل سردار سلیمانی آغوششان را برای آحاد مردم باز کنند
نوع بالاوپایین پریدن و نوع نورپردازی و ریتم و ملودی و غیره همین فرم است که نگاه صرف به آن، غلط است و از آن طرف هم هیئت‌هایی که به حوزه فرم نمی‌پردازند و قادر نیستند پیوندی بین نسل امروز و نسل آینده به‌وجود بیاروند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، هزاران هیئت و تشکل مذهبی در یک مهرواره مشارکت کرده‌اند که قرار است بزرگترین رویداد ملی تشکلهای دینی کشور باشد. این مهرواره با نام "هوای‌نو" و شعار "در هوای نوی هیئت، نفسی تازه کنیم" رقابتی است برای انتخاب برگزیدگان سال هیئت‌های مذهبی و تشکلهای دینی سال که با هدف ارتقای افق نگاه هیئت‌ها و تشکلهای دینی طراحی شده است.
به همین منظور با "وحید ملتجی" دبیر مهرواره هوای‌نو درباره اهداف و سیاست‌‌های این رویداد و جزئیات برگزاری آن گفت‌وگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: هوای‌نو چگونه می‌خواهد به یک رویداد ملی و تأثیرگذار تبدیل شود؟
عزم ما بر این است که واقعاً این اتفاق بیفتد. اینکه گفته می‌شود بزرگترین رویداد ملی، دلیلش این است که تاکنون چنین رویدادی نداشتیم مثلاً اگر رویدادی در این زمینه وجود داشت؛ شاید این ادعا صحیح نبود اما به دلیل اینکه ما رویداد ثابتی در این حوزه نداریم، همچنین ادعایی مطرح شده و امیدواریم در عمل نیز همینطور باشد. برنامه‌هایی هم داریم که این اتفاق بیفتد.
آغوش هیئت به روی همه باز است
تسنیم: کمی درباره اهداف این مهرواره توضیح دهید.
مهرواره دو هدف اصلی دارد که به نظرم آن را خاص و متفاوت می‌کند. یکی اینکه هیئت‌ها را کمک کنیم که به لحاظ افق دیدشان و نگاهشان ارتقا پیدا کنند، به این معنا که همه مردم ایران (80 میلیون نفر) هیئتی شوند.
تسنیم: یعنی مخاطبان مهرواه هوای‌نو عموم مردم‌اند؟
مهرواه هوای‌نو همه مردم را مخاطب خود می‌داند. البته این کار کمی سخت است اما اینکه چرا باید این اتفاق بیفتد نکته‌ای است که اهدف این مهرواره را تشکیل می‌دهد. قرار است هیئت آغوشش را برای همه باز کند و محدود در قشر خاص نباشد. هوای‌نو به‌عنوان یک نهالی که تازه کاشته شده بسیار کوچک است و باید به مرور زمان، تبدیل به یک درخت تنومند و قطور شود.
هدف دوم ما نیز این است که عموم مردم را مطلع کنیم از اینکه هیئت محدود به یک زمان خاص و یک مدل خاص و برای افراد خاص نیست. هیئت برای همه مردم است. با هیئت می‌توان زندگی کرد. عموم مردم باید مطلع شوند و بدانند که هیئت، امن‌ترین و سالم‌ترین نهاد اجتماعی به معنای واقعی است؛ نهادی که خانواده در پناهش آسایش دارند و مهارت زندگی را از دل هیئت یاد می‌گیرند.
متأسفانه عموم مردم نمی‌توانند از این امکانِ هیئت بهره‌مند شوند یعنی اصلاً نمی‌دانند، چراکه عمدتاً آن تصویری که از هیئت به عموم داده شده همین است که فقط یا دهه اول محرم عزاداری می‌کند و در شب‌های قدر هم برنامه دارد و تصاویر دیگری از هیئت در ذهن خود ندارند. هوای‌نو بیشتر با محتوا کار دارد و خیلی در حوزه اجرا ورود نمی‌کند. دنبال آن است که این افق باز شود و چرا باید این افق باز شود، برای اینکه بر اساس گام دوم انقلاب شرایط ما خیلی متفاوت با قبل شده است.
شما نوجوانان دهه هشتادی و نودی را ببینید، تعارف نداریم؛ قرار است این نوجوان تا 10 – 15 سال دیگر از مدیران و تصمیم‌سازان این کشور شود. ما چه چیزی برای آنها داریم؟ ما از خیلی از آقایان مداح و سخنران پرسیدیم که چه تصویری از هیئت در سال مثلاً 1420 دارید. یک بخش عمده‌ای از آنها اصلاً درباره‌اش فکری نکرده‌‌اند؛ یک بخشی هم تصورشان همین تصور کنونی است، درصورتی که هیئت یک نهاد اجتماعی است یعنی با تغییراتی که در جامعه بشری اتفاق می‌افتد، تغییراتی نیز درونش به‌وجود می‌آید.
هوای‌نو دستی در سنت و دستی در آینده دارد
هیئت کاملاً انعطاف دارد. البته اشتباه نکنید، منظورم این نیست که تغییرات در هیئت یعنی اینکه ریشه اصلی خود را رها کند. من این توضیح را بدهم که "هیئت دستی در سنت و دستی در آینده دارد". یعنی هیئت برخاسته از سنت است، اما نکته چیست؟ اینکه باید این قدرت را داشته باشد که بتواند آن حرف را بازآفرینی کند و در تفکر و هدف چهل‌واره دوم انقلاب اسلامی به اجرا در بیاورد.
هیئت موتور پیشران انقلاب اسلامی است
هیئت در جریان گام دوم انقلاب شرایط متفاوتی خواهد داشت، هیئت‌ها برای آن باید آماده شوند و برنامه‌ریزی کنند. هرچقدر خودمان را تنظیم نکنیم با این شرایط، به حاشیه خواهیم رفت. هیئت، موتور پیشران انقلاب اسلامی است. هیئت مدل واقعی و صحیح برای اداره جامعه، خانواده و سبک زندگی را ارائه می‌دهد. البته گاهی مدل‌هایی ارائه می‌شود که بعضاً اشتباه است و هوای‌نو می‌خواهد این کار را انجام دهد. ما نیامده‌ایم هیئت‌ها را ساماندهی کنیم؛ ادعایی هم در این باره نداریم و قرار نیست جبهه‌سازی کنیم. تشکل‌هایی هستند که این کار را می‌کنند.
تسنیم: آیا مهرواره هوای‌نو می‌خواهد فضای رقابت و رتبه‌بندی را در جریان هیئت‌های مذهبی به‌وجود بیارود؟
"فستبغوا بالخیرات" یعنی برای امور خیر و کار خیر، مسابقه بدهید. هوای‌نو قرار است که کیفیت‌های بالاتر و کارهای موثرتر و اتفاقات خلاقانه‌تر را الگو کند. فرقی هم برایش ندارد که این هیئت همان هیئت 10 نفره یک روستای دورافتاده باشد و یا هیئت پرجمعیت پایتخت. بنابراین حرکت ما مخصوص هیئت‌های بزرگ و چهره‌های سلبریتی حوزه هیئت نیست و چه بسا با معیارهایی که برایش تدوین شده، هیئت‌های بزرگ رتبه کمتری نسبت به هیئت‌های کوچک‌تر به‌دست بیاورند.
تسنیم: به هر حال دسترسی هیئت‌های بزرگ به امکانات، امتیازات و تسهیلات بیشتر از هیئت‌های کوچک‌تر است. پس اگر معیار ارزیابی‌ها مادی باشد یقیناً عدالت برقرار نخواهد شد.
ما یک سری محتوا آماده کرده‌ایم که میزان و تعداد مخاطب هیئت برایمان فرقی نمی‌کند. هوای‌نو یک کار رو به جلو است؛ شروع یک مسیر است و اصلاً لازم نیست در شروع همه پای کار بیایند. نمی‌خواهیم خودنمایی کنیم که یک کاری، کرده باشیم که بگوییم هیچ کس بهتر از ما نیست و بعد از یک سال هم تمام شود. این یک نهالی است که با هیئت‌ها و فرهیختگان حوزه هیئت که قدشان بلندتر است و آینده‌نگرند آغاز شده است.
هوای‌نو ویترینی برای کارهای خلاقانه و متفاوت
تسنیم: آیا آینده خوبی برای مهرواره هوای‌نو ترسیم می‌کنید؟
ما عجله هم برای خروجی‌اش نداریم، چون کار فرهنگی است و کارِ فرهنگی زمان‌بر است. خیلی از عرصه‌های دیگر مهم مثل جشنواره سینمایی رشد سال‌ها تلاش کرده تا الآن به یک اعتباری رسیده است. ما باید صبور باشیم. حالا این سوال به میان می‌آید که مگر همه دانش‌آموزان کشور در جشنواره رشد شرکت می‌کنند؟ پاسخش مشخص است. خیر؛ شاید نهایتاً 100 تا 150 اثر به جشنواره برسد اما بالاخره بهترین‌ها به جشنواره راه پیدا می‌کنند. هوای‌نو دقیقاً این راه را می‌پیماید. قرار است یک ویترینی از کارهای خوب، متفاوت و خلاقانه را نمایش بدهد.
نگاهت به آینده باشد
این سوال را باید از هیئت‌ها پرسید که تکنولوژی‌های 5 سال آینده را می‌دانید؟ ما در حال حاضر محصول خام ارائه می‌دهیم. وقتی هم می‌گوییم کار رسانه‌ای، سریع به فکرمان می‌آید که دوربین را بگذاریم در هیئت و نحوه مناجات‌خوانی و حالت‌های مردم در مراسم را به تصویر بکشیم. مرکز مطالعات دینی باید بیاید در این حوزه کار کند. آینده‌پژوهان بگویند فضای رسانه‌ای در هیئت‌ها چطور باید باشد. این حرف‌ها اصلاً معنایش این نیست که سنت و گذشته را کنار بگذاریم.
هیئت خودش یک رسانه است. یک رسانه چطور می‌خواهد خودش را بروز کند؟ ما یک مقوله‌ای به نام فرم داریم و یک مقوله به نام محتوا که سالهاست در دنیا روی این بحث است و جزو مکاتب هنری در این زمینه فکر می‌کنند. فرم و محتوا کاملاً در فرهنگ دینی ما تنیده درهم است. اگر ما فقط به محتوا پرداختیم و فرم را رعایت نکردیم نمی‌توانیم به مخاطب محتوای خوب ارائه دهیم. برعکسش هم همین است، اگر فقط فرم‌زده شدیم باز دوباره نمی‌توانیم پیشرو باشیم.
هیئت‌هایی که اسمش را هیئت‌های نوپدید می‌گذاریم کاملاً فرم‌زده‌اند. فرم، برای آنها قالب است. یعنی شروع هر چیزی با آن ریتم است. نوع بالاوپایین پریدن و نوع نورپردازی و ریتم و ملودی و غیره همین فرم است که نگاه صرف به آن، غلط است و از آن طرف هم هیئت‌هایی که به حوزه فرم نمی‌پردازند و قادر نیستند پیوندی بین نسل امروز و نسل آینده به‌وجود بیاروند. حرف ما این است که در آینده، فرم و محتوا را کاملاً در خدمت همدیگر ببینیم.
تسنیم: آیا هوای نو قرار است با بعضی از این هیئت‌هایی که به اصطلاح شما فرم‌زده‌اند مقابله کند؟
هوای نو قرار نیست با کسی مقابله کند. هوای نو قرار است که بهترین‌ها و کسانی که توانستند از این ابزارها به بهترین نحو در هر رشته‌ای استفاده کنند، معرفی کند. در مدیحه‌خوانی شاخص‌ها مشخص شده است، در هر رشته‌ای شاخص‌ها معلوم است کاری هم به اسم و رسم و تعداد و این‌طور چیزها ندارد.
تسنیم: بالاخره در نتیجه‌گیری وقتی شما یک شاخصی بگذارید طبیعتاً به ضعف‌ها و قوت‌ها اشاره خواهید داشت.
فضای رقابتی همین است؛ یکی پایین‌تر و یکی بالاتر است. امکان دارد برخی دوست نداشته باشند در این رویداد شرکت کنند و نمی‌خواهند مثلاً به تعبیر شما در رقابت شرکت کنند؛ خوب شرکت نمی‌کنند و ما هم ادعایی نمی‌کنیم که این هیئتی که برگزیده شده، برترین همه است. اصلاً اینکه عنوان را مهرواره گذاشتیم دلیلش این است که خواستیم از کلمه‌ها شروع کنیم. دلیلش همین نکته‌ای بود که گفتم مهرواره یعنی یک فضای که نگاهش پرمهر و پرعطوفت نسبت به همه است. جشنواره نیست که بگوییم تو مقام اول را به‌دست آوردی یا تو مقام دوم و سوم را کسب کردی.
هوای‌نو ویترینی برای معرفی بهترین‌های عرصه هیئت
تسنیم: آیا هوای‌نو آموزش را محور خود قرار داده است؟ اگر اینگونه باشد این آموزش‌ها را که تشکل‌ها و نهادهای متولی انجام می‌دهند. وجه تمایز شما با آنها در چیست؟
بله، آموزش به مداح و منبری را تشکلهای و نهادهایی همچون سازمان تبلیغات اسلامی انجام می‌دهند. هوای نو قرار نیست این کارها را انجام بدهد. هوای نو رقیب آنها نیست. بلکه می‌خواهد یک فضایی را بوجود آورد تا بهترین‌های هر بخش را معرفی کند مثلاً بگوید در این بخش، هیئت رزمندگان بهتر عمل کرده است. قرار است هوای‌نو ویترینی برای بهترین‌های این حوزه باشد.
تسنیم: چه نیازی بود که هوای‌نو در بستر سازمان تبلیغات و نهادهای حاکمیتی کار خود را آغاز کند؟
هوای‌نو متشکل از یک سری از تشکلهای فرهنگی دینی کشور است که از سال گذشته خیلی جدی کار خود را شروع کرد و یک نشستی را هم در اسفند سال 99 برگزار کرد که پیش‌نشستی برای شروع هوای‌نو بود. هوای‌نو متشکل از خود هیئت‌ها است اما خوب اینها نمی‌توانند به تنهایی چنین پرچمی را بلند کنند. بنابراین به جهت اهتمام آقای قمی و سازمان تبلیغات اسلامی و به دلیل فهمشان نسبت به این مسأله، به‌صورت جدی پای کار آمدند و کمک کردند. اما اینکه در آینده قرار است چه اتفاقی بیفتد حتماً مثل خیلی از کارهای دیگر اگر ماندگار شود، سازمان و ساختارش باید یک ساختار مستقلی باشد تا بتواند این ماجرا را پیش ببرد.
هوای‌نو هیئت درست نمی‌کند، شبکه نمی‌سازد که بگوید این 100 هیئت عضو سازمان من است. قرار است در یک نقطه‌ای قرار بگیرد و با کمک شبکه‌های هیئت، بهترین‌ها، متفاوت‌ترین‌ها، خلاقانه‌ترین‌ها و موثرترین‌ها را نشان دهد تا الگویی باشد برای افرادی که می‌خواهند در فضای هیئت کار کنند.
هوای‌نو می‌تواند این افق‌ها را باز کند. وقتی این مطالبه را ایجاد کردیم، هیئت‌ها مجبور می‌شوند پاسخ دهند. اگر همراه نشوند خودشان عقب می‌افتند. بعضی وقتها این تکنیک است که مطالبه در نزد عموم ایجاد کنیم. الان برای همه اقشار جامعه حتی آن دختر و پسری که سلیقه‌های متفاوتی دارند و علاقه‌مند حضور در هیئت هستند چه برنامه‌ای داریم؟ سردار سلیمانی معجزه‌اش این بود که همه افراد جامعه را درون جبهه اسلام و انقلاب می‌دید. هیئتی‌ها باید آغوششان را باز کنند و بتوانند زمینه‌ای ایجاد کنند تا آحاد مردم بتوانند از ظرفیت هیئت بهره‌مند شوند.
گفت‌وگو از میلاد مرجانی
انتهای پیام/