نگاهی به جهان شعری شاعرِ دو زیستِ افغانستان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مؤسسه شاعران پارسی‌زبان کتاب «سلامی به صبح خراسان» را به تازگی منتشر کرده است. این اثر که گزیده‌ای از سروده‌های سیدضیا قاسمی، از شاعران شناخته شده افغانستانی، است در ادامه انتشار آثار شاعران پارسی‌زبان از کشورهای مختلف به منظور آشنایی بیشتر با شعر فارسی صورت گرفته است. مراسم رونمایی از این کتاب شب گذشته با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و ادب از کشورهای مختلف به صورت مجازی برگزار شد؛ مراسمی که به بهانه آن، شاعران و منتقدان به بررسی و بیان ویژگی‌های زبانی و ادبی قاسمی، به عنوان یکی از شاعران تأثیرگذار در ادبیات امروز افغانستان و فارسی‌زبانان، پرداختند.

ابراهیم خدایار، استاد دانشگاه تربیت مدرس، در این برنامه ضمن اشاره به ویژگی‌های شعری قاسمی گفت: مخاطبی که با شعرهای سید ضیا قاسمی مواجه می‌شود، یک‌ راست از دالان تاریخ عبور می‌کند و در سپیده‌دم آن، مهمان خانه‌ یکرنگی می‌شود.

وی ادامه داد: سرودِ همدلیِ مردمانِ فارسی‌زبان، تنها صید جهانِ معنیِ قاسمی نیست، اما تشنگانِ همدلی را به‌خوبی سیراب می‌کند. امروز فارسی‌زبانان جهان بیش از گذشته به یک‌دلی نیاز دارند و شعرهای قاسمی چه زیبا این نیاز را پاسخ داده است.

کبری حسینی بلخی، از شاعران افغانستانی حاضر در این جمع نیز در بخشی از این مراسم، قاسمی را از شاعران پرکار، خوش‌قریحه و خوش‌ذوق نسل دوم مهاجرت افغانستان در ایران دانست و یادآور شد: طبع روان، زبان شیوا و شیرین همراه با چاشنی درِّ دری فارسی از ویژگی‌های شعر اوست. تعهد به کرامت و عشق به انسان، سرزمین و ارزش‌های پذیرفته شده و... تار و پود شعر او را تشکیل داده است. افزون بر این، قاسمی در داستان و رمان نیز خوش درخشیده است و از این رو شاعر و نویسنده «دو زیست» است.

عباس محمدی، مدیر دفتر آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، نیز در بخش دیگری از این مراسم با اشاره به تعریف شعر گفت: چنانکه بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند؛ باید تمایز شعر با نظم را افزودن عاطفه و خیال به اندیشه بدانیم که برای این تعریف می‌توان بسیاری از غزل‌های ضیا قاسمی را شاهد مثال آورد. ضیا قاسمی را از آغاز دههٔ 80 می‌شناسم. روزگاری که در ایران بود هنوز. آدمی بی‌تکلف، صمیمی و دوست‌داشتنی مانند شعرهایش.

وی با بیان اینکه غزل‌های قاسمی را باید از آن دست غزل‌هایی دانست که راه نوآورانه نیما را در غزل ادامه می‌دهد، افزود: قاسمی با همهٔ نوآوری‌ها هیچ‌گاه از ریشه‌های سنت جدا نشد و پیوندش با شعر کهن مشهود است. زبان شاعرانه قاسمی زبانی خیال‌پرور در عین سادگی است و با همهٔ شاعرانگی در پی زبان‌آوری و خودنمایی نیست. او برای انتقال پیام و مفاهیم، ساده‌ترین واژگان را انتخاب می‌کند تا به‌راحتی عاطفه مخاطب را درگیر کند مثل این دو بیت که روایت اندوه‌بار دورماندگان هموطنش از وطن خویشتن است:

گاهی پدر شدیم و پسر را گریستیم
گاهی پسر شدیم و پدر را گریستیم

هر روز و شب، درست چهل سال می‌شود
ساعات تلخ پخش خبر را گریستیم

محمدی با بیان اینکه در مفهمومی متعالی‌تر می‌توان این بیت‌ها را راوی دور ماندن آدمی از وطن اصلی خویشتن دانست، تصریح کرد: شعرهای ضیا قاسمی آیینه غربت‌نشینان دور از وطن است؛ شعرهایی اندیشمند، خیال‌پرور و سرشار از عاطفه‌ که با زبانی ساده، مخاطب را به اندیشه وا می‌دارند.

مصطفی محدثی خراسانی، شاعر و منتقد ادبی، نیز در بخشی از این مراسم با ارائه یادداشتی به برخی از ویژگی‌های شعری قاسمی اشاره کرد. او در این یادداشت نوشت: ما بچه‌های شعر دهه 60 خراسان و خصوصاً مشهد ازجمله مجید نظافت، غلام‌عباس ساعی، احمد زارعی، سید عبدالله حسینی، هادی منوری، مرتضی امیری اسفندقه، محمود اکرامی‌فر، محمدحسین جعفریان، حسین شنوایی و...  اقبالی داشتیم که  در اولین گام‌های پیمودن این وادی، همراهان پرنفس و ثابت قدمی از همزبانان افغانستانی چون ابوطالب مظفری، فضل‌الله قدسی، محمدکاظم کاظمی، سید نادر احمدی و... پیدا کردیم که قطعاً اگر این اقبال نبود، سرنوشت ما و به تبع و تأثیر آن سرنوشت شعر نسل انقلاب به گونه دیگری رقم می‌خورد. یقین دارم آن گونه دیگر هرچه بود به هیچ وجه با آنچه هست از حیث مرتبه و معرفت قابل مقایسه نبود و به مراتب سطحی پایین‌تر داشت؛ البته برای شاعران هم‌نسل و همراه افغانستانی ما نیز این روند صادق است.

وی ادامه داد: بعدها در کوران مسابقات شعر دانش‌آموزی کشور نیز که به همراه محمدکاظم کاظمی از مشهد برای تدریس و داوری حضور پیدا می‌کردیم، این هم‌نفسی به دانش‌آموزان شاعر ایرانی و افغانستانی سرایت کرد و آن روزها سیدرضا محمدی، سیدضیا قاسمی، حسین محمدی و... را در کنار محمد رمضانی فرخانی، عبدالجواد موسوی، علیرضا سپاهی و... می‌دیدیم که چه بشکوه همراه و همدم با رفاقتی برادرانه سیر و سلوک در این وادی را با هم طی می‌کنند.

محدثی خراسانی در بخش دیگری از این یادداشت به ویژگی‌های اخلاقی قاسمی و برخی از ویژگی‌های شعری او اشاره کرد و نوشت: سید ضیا قاسمی که دوستان امشب به یُمن رونمایی از مجموعه شعرش و به احترام چند دهه تلاش و مجاهدت  ادبی او، در این گروه گرد آمده‌اند، از چهره‌های شاخص و تأثیرگذار در این همراهی مبارک بود و حُسن خُلق، تواضع، دانش، بینش و معرفت از او شخصیتی محوری و قابل اتکا ساخته بود و هنوز هم با اینکه سال‌هاست هزاران فرسنگ  از این جمع به ظاهر دور افتاده، با آنها همراه و همنفس است.

انتهای پیام/