۶ پرونده چند ملیتی مشترک با ایران، در نوبت ثبت جهانی یونسکو

به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ ایران سه سال پس از تصویب کنفرانس عمومی یونسکو در تاریخ  26 فوریه سال 1975 به کنوانسیون میراث جهانی یونسکو پیوست که در سال 1979 چغازنبیل، تخت جمشید و میدان نقش جهان، نخستین مکان‌‌هایی بودند که از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شدند.

هم‌اکنون ایران نیز با ثبت جهانی 26 اثر تاریخی و طبیعی در فهرست جهانی یونسکو در رتبه نهم ثبت جهانی در بین 161 کشور عضو یونسکو ایستاده است و ایتالیا با ثبت بیش از  58 اثر در رتبه اول این فهرست قرار دارد. 

گرچه ایران در زمینه ثبت آثار جهانی جزو 10 کشور برتر در دنیا و دارای رتبه سوم آسیا است، اما میزان آثار ثبت شده جهانی ایران در مقایسه با سرمایه‌های بالقوه  فرهنگی، تاریخی و طبیعی موجود در کشورمان همچنان سنخیتی نداشته و با این توضیح این تعداد ثبت ناچیز به حساب می‌آید.

مصطفی پورعلی، مدیر کل دفتر ثبت آثار وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، در گفت‌وگو با تسنیم ضمن بیان دلایل کم بودن میزان آثار ثبتی ایران در یونسکو از پرونده‌های مشترک ایران با سایر کشورها به جهت ثبت در فهرست یونسکو 1401 خبر داد.

وی ضمن احصای فهرست‌های یونسکو برای ثبت عناصر فرهنگی که شامل فهرست معرف، فهرست میراث در خطر و فهرست پاسداری خوب است گفت: ایران علاوه بر آثاری ملموسی که در یونسکو به ثبت رسانده، تاکنون 17 اثر ناملموس هم در میراث جهانی دارد که از بین آن  14 اثر در فهرست "میراث مُعرف ناملموس"، 2 عنصر در " میراث ناملموس درخطر"  و در نهایت هنر خویشنویسی نیز تحت عنوان "برنامه‌های خوب پاسداری یونسکو" به ثبت رسیده است.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه ایران نسبت به کشورهای همسایه در حوزه کشورهای خلیج فارس بیشترین آثار ثبت شده در یونسکو را به خود اختصاص داده است، بیان کرد: کشور ما در حوزه ثبت‌های جهانی آثار ناملموس دارای مقام هفتم و در حوزه ثبت‌های جهانی ملموس دارای رتبه نهم دنیا است که با توجه به غنای فرهنگی و همچنین سابقه عظیم تمدن کهن ایرانی باید میزان آثار ثبتی از ایران در فهرست‌های مختلف یونسکو به مراتب بیشتر از حال حاضر باشد. 

پورعلی یکی از علل کم بودن میزان آثار ثبتی ایران را عدم ارسال پرونده‌های ثبت جهانی ملموس به یونسکو در دهه‌های 60 و 70 و همچنین مشکلات موجود در فرآیند ثبت آثار در فهرست جهانی یونسکو اعلام کرد.

به گفته مدیر کل دفتر ثبت آثار وزارت میراث فرهنگی، بر اساس رویه و قوانین یونسکو در حوزه ثبت آثار ملموس، در هر سال صرفاً یک اثر قابل ثبت است، در حالیکه در زمینه آثار ناملموس این امر محدودتر بوده و صرفاً هر دو سال یک بار می‌توان نسبت به ثبت یک عنصر ملی در حوزه میراث فرهنگی ناملموس اقدام کرد. 

وی با تأکید بر این موضوع که ایران تلاش کرده است از ظرفیت پرونده‌های چند ملیتی برای برون‌رفت از مشکلات و محدودیت‌های سهمیه‌ای یونسکو بهره ببرد، تصریح کرد: در همین راستا برای سال آتی (سال 1401) ایران شش پرونده برای ثبت جهانی آثار ناملموس و طرح در نشست بین‌الدولی یونسکو دارد که هر شش پرونده به صورت چند ملیتی است.

این مقام مسئول پرنده‌های مذکور به جهت ثبت در فهرست یونسکو در سال آتی را شامل پرونده یلدا به صورت مشترک با افغانستان، پرونده مهارت سنتی ابریشم ریسی با ترکیه، آذربایجان، قرقیزستان، افغانستان و قزاقستان، پرونده مهارت ترکمن‌دوزی با ترکمنستان، پرونده مهارت ساختن و نواختن عود با سوریه، پرونده مهارت ساختن و نواختن رباب با تاجیکستان و ازبکستان و در نهایت پرونده مهرگان با تاجیکستان عنوان کرد.

پورعلی همچنین خاطر نشان کرد: برای سال آینده یعنی سال 1401 ایران دارای سهمیه ملی در حوزه ثبت جهانی ناملموس نیست و به همین دلیل از ظرفیت پرونده‌های چند ملیتی استفاده کرده است.

انتهای پیام/