"هناس" و "دسته دختران" زن کنشگر غیرکلیشه‌ای را نمایش داد
زهرا اردکانی در محفل سینما انقلاب گفت: در فیلم سینمایی «هناس» الگوی زن کامل را می‌بینیم که هم کنشگر است، هم فعال و اثرگذاری نیز دارد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در یازدهمین محفل سینما انقلاب، نشست با موضوع «روایت زن در سینمای ایران» برگزار شد. در این جلسه فرشته روح‌افزا، زهرا اردکانی و زهرا میرزایی به نقد و بررسی فیلم‌های سینمایی این دوره از جشنواره پرداختند.
میرزایی ضمن نقد فیلم سینمایی «برف آخر» گفت: از دهه 1370 جریانی درباره تغییر زن از جنس ظریف به عنوان زن فمنیست ایجاد شده و این فیلم ادامه همان جریان است. در این فیلم زن در یک جامعه روستایی را می‌بینیم. بر طبق ادبیات فیلم، زن باید یا ضعیفه باشد و یا زیر سایه پدرسالاری زندگی کند. در این فیلم می‌بینیم که آن دختری که فرار کرده است، زیر بار پدرسالاری و ضعیفه بودن نرفته، در حالی که مادرش این موضوع را قبول کرده و هویتش با فرزندآوری تعریف شده است.
اردکانی در بخش دیگر این جلسه گفت: اگر بخواهیم نگاهی به زن در سینمای ایران در 40 سال گذشته داشته باشیم باید گفت که نقش این زنان عمدتاً در حاشیه بوده است. البته با گذر زمان با دوگانگی زن سنتی و زن مدرن روبه‌رو بودیم. با این حال بنده معتقدم که اخیراً از این دوگانگی عبور کرده‌ایم، چرا که بخش مهمی از جامعه شهری ما به سمت مدرن شدن رفته است. با این حال به نظر می‌رسد که در سالیان اخیر با دوگانگی زن کنشگر و زن منفعل مواجه هستیم.
وی با بررسی این دوگانگی در فیلم سینمایی «برف آخر» گفت: در فیلم سینمایی برف آخر دو زن کلیدی داریم؛ یکی همان دختر فرار کرده و دیگری زن محیط‌بان است اما نکته قابل توجه اینجاست که هر دو زن منفعلانه صحنه را ترک می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت که هیچ‌کدام از این دو زن کنشگر نیستند. آن دختر از جامعه سنتی فرار می‌کند و زن دیگر اگرچه رفتارهای مدرن‌تری را از خود نشان می‌دهد اما بازهم با رویکردی منفعلانه صحنه را ترک می‌کند.
فرشته روح‌افزا نیز در این نشست با اشاره به اهمیت هنر سینما گفت: جامعه امروز به‌گونه‌ای است که در آن سینما و فیلم بسیار مؤثر است. در حقیقت، اکنون در زمانی نیستیم که بتوانیم با استفاده از کتاب‌ها همه مفاهیم را به همه آحاد جامعه منتقل کنیم.
وی اضافه کرد: بنده معتقدم که سینما نتوانسته به خوبی زنان و نقش آنان را در برهه‌های مختلف نشان دهد. برای مثال زنان زیادی را داریم که در جریان پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس جنگیدند و نقش مهمی داشتند اما حضورشان در سینمای ما بسیار کمرنگ است.
وی درباره بازنمایی فیلم‌های سینمایی از زنان گفت: در عمده فیلم‌های سینمایی، زنان دو دسته‌اند؛ دسته اول آنهایی‌اند که نمی‌دانند و هرچه دیگران می‌گویند تبعیت می‌کنند. دسته دوم نیز بانوانی هستند که می‌دانند اما نسبت به اتفاقات واکنش‌های تندی نشان می‌دهند. هر دو بازنمایی غلط است. به نظرم سینمای ما برداشت درستی از زنان نداشته و آنان را به درستی نمی‌شناسد. این موضوع هم برای زن مدرن و هم برای زن سنتی برقرار است. این برداشت غلط در شرایطی است که زنان ما تحصیل می‌کنند و فعالیت اجتماعی دارند.
میرزایی در بخش دوم صحبت‌های خود در واکنش به سؤالی مبنی بر روایت زنان کنشگر در برخی فیلم‌های سینمایی گفت: منظورم این نیست که هیچ فیلم سینمایی ما به زنان کنشگر نپرداخته است بلکه معتقدم فضا را به‌گونه‌ای نمایش دادند که گویا زنان ما قابلیت حضور در فضای اجتماعی را ندارند.
او ضمن تاکید بر الگوگیری دختران نسل امروز از قهرمانان زن گفت: دقت داشته باشید که دختران ما نیاز به زنان قهرمان دارند تا با الگوگیری ازشان خود را به بالندگی نزدیک‌تر کنند. این زنان قهرمان در جامعه ما اصلاً کم نیستند و باید بهشان دقت بیشتری داشته باشیم.
اردکانی ضمن نقد فیلم‌های سینمایی چهلمین جشنواره فیلم فجر از نظر پرداخت به زنان گفت: امسال دو دسته فیلم داشتیم، دسته اول آنهایی است که قهرمانش مرد هستند. از جمله این فیلم‌ها «بیرو»، «موقعیت مهدی» و ... است. در این فیلم‌ها زنان را کاملاً محو و یا منفعل می‌بینید. این موضوع در حالی است که همسران شهدای ما بسیار فعال و منحصر به فرد بودند اما این موضوع در فیلم‌ها دیده نمی‌شود.
وی اضافه کرد: دسته دوم فیلم‌هایی است که در آن زنان قهرمان‌اند که از آن جمله می‌توان به فیلم‌های «هناس»، «دسته دختران» و ... اشاره کرد. در این فیلم‌ها زن کنشگر و غیرکلیشه‌ای را می‌بینیم. در فیلم سینمایی «هناس» الگوی زن کامل را می‌بینیم که هم کنشگر است، هم فعال و در نهایت به اثرگذاری نیز می‌رسد.
انتهای پیام/