چرا آمریکایی‌ها به جای اقدامات عملی به خبرسازی درباره مذاکرات وین روی آورده‌اند؟
مجموعه‌ای از عوامل موجب شده مذاکره‌کنندگان ایران دست برتر را در مذاکرات وین در اختیار داشته باشند و در جهت رفع واقعی و پایدار تحریم‌ها حرکت کنند.
گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم- ضلع غربی مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین با توجه به از دست دادن اهرم‌های فشارش به انتشار اخبار جعلی در خصوص متن توافق روی آورده است. روز پنجشنبه خبرگزاری رویترز با ادعای دسترسی به سند 20 صفحه‌ای توافق وین مدعی شد که گام‌های طرف‌ها برای توافق مشخص شده است.
خبرگزاری رویترز در حالی مدعی شده بود که زندانیان آمریکایی و اروپایی در ایران قرار است به عنوان بخشی از توافق وین آزاد شوند که اساساً این مسئله ارتباطی به مذاکرات جاری در وین ندارد. ایران اعلام کرده که طرفی که از توافق تبادل زندانیان خارج شد آمریکا بوده و ایران در چارچوب توافقات قبلی آمادگی دارد در این زمینه اقدام کند.
دقایقی بعد از این خبر منابع آگاه به تسنیم گفتند که مطلب رویترز صرفاً در راستای عملیات روانی است و نسبتی با واقعیت اصلی مذاکرات ندارد. به گفته این منابع، ایران تعلیق غنی سازی بالای 5 درصد را هیچگاه قبل از مشخص شدن مساله تحریم ها و بخصوص تحریم نفتی و دریافت پول‌های ایران از طریق مبادی رسمی انجام نخواهد داد.
اما این مسئله که چرا طرف‌های غربی بدون آنکه هنوز نشانه‌هایی از اتخاذ تصمیم‌های سیاسی برای توافق در آنها وجود داشته باشد به خبرسازی در رسانه‌ها روی آورده‌اند مسئله‌ای است که به بررسی‌های بیشتر نیاز دارد. برای این منظور لازم است که وضعیتی که طرف‌های غربی به ویژه آمریکایی‌ها با آن مواجه هستند را در نظر بگیریم.
یکی از دلایل نیاز طرف‌های غربی به چنین شانتاژهایی این است که وضعیت مذاکرات به گونه‌ای است که ایران پس از پشت سر گذاشتن دوران «فشار حداکثری» و نشان دادن ناکارآمدی‌های آن دست برتر را در وین در اختیار دارد.
تشدید تحریم‌های آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» اگر چه برای اقتصاد ایران بسیار آسیب زا بوده اما کشورمان را بیش از هر زمان دیگری به خودکفایی رسانده و در صورت آزاد شدن چند صد میلیارد ثروت ایران در بسیاری از کشورها، با تقویت اقتصادی، موقعیت ایران را به عنوان قدرتی منطقه‌ای در خاورمیانه تحکیم می‌کند.
در همین راستا پایگاه خبری بلومبرگ چندی پیش در تحلیلی نوشته بود دیوار حمایتی چین و روسیه از مطالبات هسته‌ای بر حق ایران در مذاکرات موجب شده که اقدامات و تلاش‌های آمریکا و کشورهای اروپایی برای پیشبرد خواسته‌هایشان از طریق فشار با موانع جدی مواجه شود.
این پایگاه خبری تصریح کرده بود که تحولات جدید فضایی را برای دولت جدید ایران ایجاد کرده تا فهرست امتیازات خود از واشنگتن را در مذاکرات طولانی‌تر کند. علی واعظ مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، موسسه تحقیقاتی مستقر در بروکسل که قبلاً توسط رابرت مالی، نماینده ویژه کنونی آمریکا در امور ایران، رهبری می شد گفته است که «مذاکره کنندگان ایران می‌بینند که تحریم های آمریکا بازدهی کمتری دارد و احتمالاً تقاضای کاهش تحریم‌های فراتر از مجازات‌های هسته‌ای اعمال شده توسط ترامپ را خواهند داشت».
از سوی دیگر، سید ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران از ابتدای آغاز به کار خود درباره نحوه مقابله کشور با تحریم‌های آمریکا گفت که او همزمان با تلاش برای رفع تحریم‌ها مقوله مهم‌تر خنثی‌سازی تحریم‌ها را در دستور کار قرار دارد تا اجازه ندهد «منافع ملت مورد هجوم دشمنان قرار گیرد.»
دولت سیزدهم در مدتی که از حضورش در قدرت می‌گذرد تلاش کرده برای هر مسئله سیاست خارجی یک پیوست اقتصادی تعریف کند و نمونه آن تلاش دولت برای عضویت در سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان شانگهای و تکمیل روند عضویت در اتحادیه اوراسیا و شکل‌دهی پیوندها و پیمان‌های دوجانبه یا چندجانبه اقتصادی در قالب سیاست خارجی است.
افزایش فروش نفت در ماه‌های اخیر با وجود تحریم‌های نفتی و تلاش آمریکا برای کاهش فروش نفت ایران نیز نشان داده که ایران تسلط خوبی بر راه‌های دور زدن تحریم پیدا کرده است. پایگاه بلومبرگ چندی پیش گزارش داده بود چین واردات نفت خام از ایران و ونزوئلا را در سال 2021 افزایش داده است.
از طرف دیگر، «محمد حسینی»، معاون رئیس‌جمهور ایران چندی پیش گفت که از اسفندماه 1400 دیگر فروش نفت ایران به میزان قبل از تحریم‌های دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ می‌رسد. او گفته است «فروش نفت و منابع ارزی اینک بهتر شده و کارها در حال رونق گرفتن است».
چنین شرایطی موجب شده مذاکره‌کنندگان ایران دست برتر را در مذاکرات در اختیار داشته باشند و در جهت رفع واقعی و پایدار تحریم‌ها حرکت کنند.
مضاف بر این بسیاری از تحلیلگران اتفاق نظر دارند که آمریکا هیچ گزینه جایگزینی غیر از برجام برای جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران ندارد و تمامی طرح‌های جایگزین برجام گزینه‌های سخت‌تر و یا حتی غیرممکن برای طرف غربی هستند.
دیگر متغیری که در اینجا در کار است، این است که آمریکا این فضا را درک کرده که راهبرد مذاکره و فشار که در دولت روحانی به عنوان یک راهبرد اصلی در دستور کار قرار گرفته بود در دولت سیزدهم ابراهیم رئیسی عملاً بی‌اثر است و این دولت قصد دارد مطالبات ایران را از موضع قدرت پیگیری کند.
انتهای پیام/