شجاعی: مرز بین «نظارت موثر» و «دخالت» توسط یک نماینده مشخص نیست

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام حسن شجاعی نماینده مردم ابهر در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون اصل 90  در نشست مطالعات پارلمان و حکمرانی که صبح امروز برگزار شد، طی سخنانی اظهار داشت: در قانون اساسی و همچنین آیین‌نامه داخلی مجلس مواردی به‌صورت شفاف درباره نمایندگی مجلس دیده نمی‌شود و این موجب شده رویه‌هایی بین نمایندگان شکل بگیرد که می‌توان آن را توصیف به آشفتگی کرد. یکی از مولفه‌ها گستره‌ی حوزه نمایندگی است و موضوع تخصص شخصی یک نماینده بر می‌گردد و اینکه یک فرد چقدر تخصص و نفوذ در آن محدوده و حوزه انتخابیه دارد.

وی افزود: هم‌چنین جایگاه یک نماینده در سطح حاکمیت نیز از مولفه‌های موثر در شکل‌گیری رویه در یک منطقه است؛ بسترهای فرهنگی نیز در این زمینه موثر است. مثلا در مناطقی که مسائل قومی و قبیله‌ای وجود دارد، نماینده مانند بزرگِ آن قوم است. مولفه‌های شکل‌دهنده به رویه نمایندگی، متکثر و آشفته است و هر چه به شهرهای کوچک‌تر حرکت می‌کنیم نماینده به‌عنوان قدرت برتر و اول در منطقه در تمامی ساحت‌ها شناخته می‌شود. علیرغم اینکه نماینده در دو ساحت قانونگذاری و نظارت تعریف می‌شود. در یک منطقه کوچک، به‌عنوان یک قدرت شناخته می‌شود، حتی او می‌تواند به حوزه‌های اجرایی نیز ورود کند که در گذشته شاهد آن بوده‌ایم.

نماینده مردم ابهر تصریح کرد: مفهوم نمایندگی مردم در شهرهای بزرگ تقریبا کمرنگ می‌شود و نماینده از مردم رأی می‌گیرد ولی تقریبا به مطالبات آن حوزه توجهی ندارد و مطالبات به مطالبات ملی تبدیل می‌شود و تقریبا کمتر به سوی مطالبات مردم آن حوزه می‌رود. مردم مطالباتی دارند که مسئولین دستگاه‌های منطقه‌ای قدرت پیگیری موثر آن را ندارند و نمایندگان این مطالبات را پیگیری می‌کنند و این پدیده مبارکی است و اگر مثلا یک نماینده، نماینده‌ی ضعیفی باشد، نتوانسته کار را به پیش ببرد.

شجاعی بیان کرد: رویه، رویه‌ی آشفته‌ای است و باید این موارد اصلاح بشود و به پیش‌بینی قانونی نیاز دارد که در قانون و آیین‌نامه‌ها اصلاح بشود.

وی عنوان کرد: نمایندگی مجلس جزو منحصر به فردترین جایگاه‌ها و مناصب در حکمرانی است و شاید بتوان گفت هیچ منصبی را سراغ نداریم که اختیارات آن بسیار گسترده باشد و به یک معنا شرح وظایف محدودی داشته باشد و جایی را مانند نمایندگی مجلس در شرح وظایف نامحدود سراغ نداریم. مثلا اینکه در اصول قانونی اساسی آمده مجلس می‌تواند در همه موضوعات کشور قانون‌گذاری کند و این نامحدود بودن این عرصه را می‌رساند و هم‌چنین مجلس می‌تواند در هر موضوعی تحقیق و تفحص کرده و یا نمایندگان در همه موضوعات کشور اظهارنظر کنند و مصونیت پارلمانی نیز طبق قانون اساسی برای نماینده مجلس دیده شده است.

رئیس کمیسیون اصل 90 گفت: ابزارهایی که نماینده در اختیار قرار دارد بسیار مهم و عظیم است، این ابزارها می‌تواند کشور و چند نسل را تحت تأثیر یک قانون‌گذاری قرار بدهد و هم‌چنین سوال و استیضاح وزرا و رئیس‌جمهور از جمله‌ی این ابزارهاست. وقتی یک نماینده قدرت عزل بالاترین مسئول یک دستگاه را دارا باشد، یعنی در همه آن زیرمجموعه قدرت دارد. این ابزار‌های ملی قانون‌گذاری و نظارت که در اختیار نماینده است، طبیعتا به زیرمجموعه او هم سرریز می‌شود. الزامی به استفاده از این ابزارها فقط در سطح ملی برای نماینده وجود ندارد و از این ابزارها می‌توان به حق و یا خدای ناکرده به ناحق استفاده کرد.

حجت‌الاسلام شجاعی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: مواردی که بنده در ابتدای جلسه و پیش از این بیان کردم، توصیفی از گذشته بود ولی اکنون این موارد به‌دلایل مختلف کم‌رنگ‌تر است.

وی گفت: آن‌چیزی که ما از مجموعه دستگاه‌های نظارتی، مجلس و از یک نماینده توقع داریم نظارت موثر است. هم‌چنین مسئولین دستگاه‌های اجرایی دخالت و هم‌چنین نظارت موثر را خیلی بر نمی‌تابند.

نماینده مجلس یازدهم در تبیین مرز بین مفهوم دخالت و نظارت موثر بیان کرد: قوانین در این زمینه پیش‌بینی لازم را نداشته‌اند و ما به قاعده‌گذاری و شاخص‌گذاری نیاز داریم. مثلا قانون اساسی در باب رئیس جمهور بیان کرده که باید رجل سیاسی باشد ولی هنوز تعریف کاملی و مبیّنی از این مسأله نداریم و در این زمینه هیچ پاسخ اقناعی را از سوی شورای نگهبان شاهد نبودیم.

شجاعی تصریح کرد: موضوع تفکیک بین دخالت و نظرات موثر از جمله در سطوح استانی و نمایندگی پیش‌بینی نشده و از نظر ادبیات حقوقی نیز از غنای کافی برخوردار نیست و برای این مسئله نیازمند تعریف شاخص‌ها هستیم.

وی عنوان کرد: نماینده‌ی مجلس با رأی مردم، مجموعه‌ای از اختیارات را دریافت می‌کند و یک هیات نظارت بر رفتار نمایندگان را داریم و این هیات نباید به نحوی عمل کند که در ایفای وظایف نمایندگی خود دخالت کند ولی هم‌چنین هیات باید وظیفه خود را انجام بدهد.

نایب رئیس هیات نظارت بر رفتار نمایندگان گفت: این خیلی خوب نیست که پس از یک دوره‌ی مجلس، تعداد بالایی از نمایندگان رد صلاحیت بشوند ولی اگر این تعداد خیلی بالا باشد، نشانگر وجود اشکال در محیط است. مقام معظم رهبری در دو سال اخیر بر مسأله نظارت مجلس بر مجلس تاکید کردند.

شجاعی با بیان اینکه قانون مربوط به نظارت بر رفتار نمایندگان ضعیف بوده و موثر نیست، خاطرنشان کرد: رفتارهایی که تخلف از وظایف نمایندگی است، به‌طور دقیق بیان نشده است. در تعریف عنصر مادی رفتارهایی که مصداق تخلف هستند و باید با آن برخورد شود، ابهام وجود دارد. مثلا اگر گزارشی درباره تخلف مالی یک نماینده به هیات برسد، می‌تواند به مسأله ورود کند و دستگاه‌های اطلاعاتی نیز از طرف قانون الزامی برای ارائه گزارش سوءاستفاده مالی یک نماینده ندارند. در این موضوعات عناوین طرح شده ولی به‌صورت مبهم است و سازوکار سختی چیده شده که عملی شدن آن راحت نیست و ضمانت‌های اجرایی خوب و کافی نیز در نظر گرفته نشده است.

وی خاطر نشان کرد: ساختار این هیات ممکن است دچار تعارض منافع باشد و 7 نفر از نمایندگان عضو این هستند و نمایندگان با یکدیگر تعامل دارند و در این زمینه، ملاحظاتی وجود دارد تا برخورد لازم صورت نپذیرد.

انتهای پیام/