حضور ناامیدکننده ایران در اکسپوی دبی/ تعجب آلمانی‌ها از عملکرد ضعیف ایران
مسئول بخش رسانه پاویون ایران گفت: برخی از بازدیدکنندگان آلمانی که تجربه سفر به ایران داشته‌اند، در مواجهه با پاویون ایران به‌علت ضعف اساسی بسیارمتعجب شدند و نمایش ایران از افتخارات خودرا به‌حدی ضعیف دانستند که هیچ مطابقتی با واقعیات کشور ایران ندارد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، اکسپوی دبی در حالی از تاریخ 9 مهرماه (اول اکتبر 2021) آغاز شد و تا 21 فرودین سال 1401 در کشور امارات ادامه خواهد داشت که از همان ابتدا با انتقادات متعددی در خصوص ابعاد مختلف نحوه حضور ایران همراه بود. گرچه بسیاری از متولیان برگزاری پاویون ایران در اکسپو مدعی بودند با گذر زمان شرایط و نحوه عملکرد ایران بهبود خواهد یافت اما اکنون و در فاصله 40روزه به پایان این رویداد بین‌المللی بسیاری از انتقادات در خصوص ظهور و بروز بسیار ضعیف ایران همچنان باقی است.
در همین راستا «حسین‌علی مددی»، مسئول بخش رسانه پاویون ایران با توجه به حضور نزدیک و لمس وقایع موجود در این رویداد و چگونگی حضور سایر کشورها در یک گفت‌وگوی زنده مجازی ضمن تشریح و توضیح برخی از علل موفقیت دیگر کشورهای در اکسپو سال جاری به نقد و بررسی نحوه ظهور و عملکرد ایران در اکسپو 2030 دبی پرداخت.
وی با بیان اینکه نحوه حضور کشورها در رویداد بین‌المللی اکسپو به سه شکل است گفت: در نوع اول، کشورِ میزبان، زمینی را در اختیار کشور شرکت‌کننده گذاشته تا بر حسب سلیقه و انتخاب خود اقدام به طراحی و اجرای پاویون مدنظر کند. در نوع دوم، میزبان سوله‌های یکسانی را در اختیار کشورهای متقاضی شرکت‌کننده می‌گذارد تا در نهایت مطابق سلیقه و صلاح خود دیزاین و طراحی داخلی را اجرا کنند.
بنا به گفته مسئول بخش رسانه پاویون ایران، در نوع سوم و آخر که مختص کشورهای فقیر است، صرفاً به منظور تحقق هدف افزایش آمار حضور سایر کشورها در کشور میزبان، کشور میزبان خود به صورت منفعل اقدام به طراحی و ساخت پاویون برای کشورهای دیگر می‌کند و حتی اجرای محتویات پاویون را نیز راساً بر عهده می‌گیرد.
مددی با اشاره به سابقه 17 ساله حضور ایران در اکسپو بیان کرد: خوشبختانه ایران در دو دوره اخیر برگزاری رویداد اکسپو توانسته در جایگاه اول قرار بگیرد و با زمینی که در اختیار کشورمان قرار داده شد خود اقدام به طراحی و ساخت پاویون مدنظر کرد.
این فعال فرهنگی با بیان این مطلب که متأسفانه معمار پاویون ایران به دلیل عدم تجربه و مهارت کافی در نوع طراحی پاوین‌ها در اکسپو عملکرد چندان مناسبی نداشته است، تصریح کرد: ساخت پاویون ایران به صورت غرفه‌بندی باعث شده که فضای بی‌استفاده زیادی به وجود آید، به طوری که 60 درصد کل فضای پاویون ایران عملاً بلااستفاده و اصطلاحاً پِرت است و همین امر موجب استفاده حداقلی از فضای پاویون شده است. این در حالی است که پاویون سایر کشورها طراحی یکپارچه و منسجمی دارند. با توجه به آب و هوای گرم و شرجی دبی، همین طراحی سِکشن‌بندی موجب شده است در خنک کردن و تهویه هوای پاویون ایران نیز هزینه و انرژی مضاعفی نسبت به سایر کشورها مصرف شود.
به گفته مددی، هر چند مقرر شده بود گوی‌ها به کار رفته در ساخت کالبد پاویون ایران در راستای مفهوم پیوند خاک و آسمان، به صورت سفالین طراحی شوند اما در نهایت به دلیل شرجی بودن هوا و شکندگی خاک پخته از به‌کارگیری خاک در ساخت گوی‌ها صرف نظر شد. همین موضوع باعث ایجاد تغییرات عجیب در شیوه ساخت پوسته بیرونی بنا نسبت به کانسپت اولیه شد و در نهایت این پوسته شامل انبوهی از گوی‌ها و مهره‌های چوبی و پلاستیکی ساخته شد که ارتباطی با معماری بومی ایران و شعار پایداری اکسپو نداشته و نتیجه نهایی آن قطع درختان و آسیب جدی به محیط زیست است.
مسئول بخش رسانه پاویون ایران با بیان این مطلب که توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که هزینه ساخت پاویون ایران بر اساس داده‌های متقن فقط 14 میلیون درهم بوده اظهار کرد: این در حالی است که عربستان سعودی 150 میلیون دلار صرف طراحی و ساخت پاویون خود کرده و ایران جزء کشورهای بسیار ارزان و کم‌هزینه در ساخت پاویون بوده است.
مددی با بیان اینکه جدای از نقدهایی که به نحوه و چگونگی ساخت و طراحی پاویون ایران وارد می‌شود، محتوای ارائه شده در پاویون نیز که علی‌الاصول باید نشانگر و حکایت‌کننده داشته‌ها و دستاوردهای ایران در اکسپو باشد نیز دارای ضعف بوده و قابل انتقاد است، اظهار کرد: به طور کلی هر پاوین در اکسپو شامل 5 بخش اصلی می‌شود که عبارت‌اند از: توریسم و گردشگری، هنر و فرهنگ، صنعت و معدن، تکنولوژی و فناوری و در نهایت بخش تجاری؛ که به جز بخش تجاری در سایر بخش‌ها پاویون ایران نمود و ظهور مناسبی نداشته است.
این فعال فرهنگی با اشاره به برخی از نقدهای مطرح شده مبنی بر اینکه ایران در اکسپو به جای معرفی دستاوردهای فضایی، هسته‌ای و پزشکی کشور، مشغول فروش گز و پسته و سوهان است، تأکید کرد: در واقع عملکرد ضعیف پاویون ایران در بخش تکنولوژی و فناوری و همچنین حضور نسبتاً مطلوب ایران در بخش تجاری که به نمایش محصولات صادراتی نیز پرداخته باعث ایجاد چنین انتقاداتی شده است.
وی ضمن اشاره به نقدهای وارده به مجری دولتی برگزارکننده پاویون ایران در اکسپو دبی یادآور شد: متولی اصلی پاویون ایران در اکسپو، شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی است که تقریباً مجری تمام نمایشگاه‌های ایران در داخل و خارج از کشور است. این موضوع تقریباً در تمام دنیا متداول است؛ به گونه‌ای که در برگزاری رویداد بین‌المللی اکسپو، اجزا و ساختارهای دولتی کشورهای دنیا مجری و در واقع نماینده کشور مربوطه هستند؛ به طور مثال مجری برگزارکننده پاویون سوئد وزارت صنعت است و یا در کشور ارمنستان وزارت اقتصاد عهده‌دار این مهم است.
به اعتقاد مسئول بخش رسانه پاویون ایران، با توجه به وجود 5 بخش اصلی در اکسپو که هرکدام در حوزه مأموریتی یک وزارتخانه در کشور قرار می‌گیرد لازم است برای حضور موفق همه‌جانبه ایران در اکسپوهای آتی هرکدام از نهادهای متولی ضمن همکاری و هم‌افزایی با حمایت لازم از بخش خصوصی مربوطه از هم‌اکنون به ساماندهی برنامه‌ها بپردازند.
حضور نیم‌بند ایران در اکسپو مرهون تغییر دولت است
مددی گفت: همین حضور نیم‌بند ایران در اکسپو و اندک توفیق حاصله را باید مرهون تغییر دولت و سیاست‌های اتخاذشده توسط دولت جدید دانست؛ چراکه به جرأت می‌توان گفت تقریباً تمام برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات انجام گرفته برای نمایش مناسب و خلاقانه پاویون ایران در این رویداد در هشت ماه اخیر بعد از تغییر دولت به وقوع پیوست. به عبارتی باید بگوییم اگر همه‌گیری ویروس کرونا که منجر به تعویق یک ساله برگزاری این رویداد شد، اتفاق نمی‌افتاد، شاید عملاً شرکت ایران در این رویداد مهم بین‌المللی غیرممکن بود.
این فعال فرهنگی توضیح داد: برای مثال هرچند نمایش دستاوردهای علمی و پزشکی که در دو ماه اخیر با همت معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در یکی از غرفه‌های پاویون ایران راه‌اندازی شد بسیار مناسب و قابل تقدیر بود، اما در این زمینه علی‌رغم وجود تمایل از سوی شرکت‌های معتبر و توانمند به منظور مشارکت، آن طور که شایسته بود این نمایش اتفاق نیفتاد و نتوانست موجب جذب مخاطب شود.
وی یکی از دلایل اصلی عدم توفیق غرفه پزشکی در جذب مخاطبان را نمایش دستاوردهای پزشکی ایران در قالب ویدویی چهار دقیقه‌ای دانست، درحالی که طبق بررسی‌ها ماندگاری بازدیدکنندگان در این غرفه کمتر از سی ثانیه است و طبعاً همین موضوع بر کاهش استقبال اثرگذار خواهد بود. این در حالی است که دیگر کشورها با نمایش فوق‌العاده و یا حتی اغراق‌آمیز و توأم با خلاقیت به خوبی دستاوردهای تکنولوژی خود را به نمایش گذاشته‌اند تا جایی که مخاطب مسحور و مجذوب نمایش ارائه شده می‌شود.
مسئول بخش رسانه پاویون ایران معتقد است که برخی از کشورها نظیر عربستان با درک درست از معنا و مفهوم اکسپو به خوبی گذشته خود را به نمایش گذاشته و حتی فراتر از آن تصویری بسیار اغراق‌آمیز و فراتر از داشته‌های فعلی این کشور به وسیله فناوری‌های روز برای آینده خود ترسیم کرده‌‌اند.
این فعال فرهنگی، عملکرد پاویون ایران در این زمینه را علی‌رغم ظرفیت‌های بالقوه فراوان به هیچ عنوان مناسب ندانست؛ تا جایی که برخی از بازدیدکنندگان آلمانی که تجربه سفر به ایران و شناخت حداقلی از تاریخ و تمدن ایران را داشته‌اند، در مواجهه با پاویون ایران به علت ضعف اساسی بسیار متعجب شدند و بیان داشته‌اند نمایش ایران از دستاوردها و افتخارات خود در اکسپو دبی به حدی ضعیف است که هیچ مطابقتی با واقعیات کشور ایران ندارد.
مددی ادامه داد: گذشته از عربستان کشورهایی دیگر نظیر روسیه و یا تایلند نیز با جهشی بزرگ نسبت به عملکرد پاویون خود در دوره‌های گذشته روایتی فراتر از آنچه در حال حاضر هستند داشته‌اند. مثلاً به صورت مشخص تایلند با نمایشی مناسب از دستاوردهای ریلی و حمل‌و‌نقل و داروهای گیاهی خود در تغییر دیدگاه و نگرش مخاطبان نسبت به این کشور به شدت موفق عمل کرده است و ایران در حالی که شدیداً نیازمند این تغییر دیدگاه در سطح جهانی است فاقد عملکردی قابل دفاع در این زمینه است.
بنا به گفته مسئول بخش رسانه پاویون ایران، متأسفانه آنچه در این میان دردناک و تلخ است این است که در سایه بی‌توجهی محض ایران به تمدن و فرهنگ غنی و عظیم خود و عدم ترسیم و نمایش صحیح آن در این رویداد، برخی از دیگر کشورها افتخارات و مشاهیر ایران زمین و حتی کالاهای بومی و اصیل ایرانی را به خود نسبت داده و در پاویون خود به نمایش گذاشته‌اند. به عنوان نمونه کشور تاجیکستان مجسمه‌ای از ابوعلی سینا را به عنوان مفاخر تاریخی کشور خود در پاویون خود معرفی کرده است و یا افغانستان در پاویون خود مدعی تولید زعفران که یکی از اصلی‌ترین کالاهای تولیدی ایران می‌باشد شده است.
لزوم برنامه‌ریزی برای بهره‌وری بهتر از اکسپو 2025 اوزاکا
این فعال فرهنگی با اشاره به این موضوع مهم که بایستی برای حضور تمام‌عیار و تأثیرگذار در رویدادهای مهمی از این دست از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی‌های مقتضی و هماهنگی‌های لازم بین بخش خصوصی و دولتی را انجام داد افزود: در سال 2013 زمانی که امارات متحده عربی به عنوان کشور میزبان برای برگزاری رویداد بین‌المللی اکسپو 2020 انتخاب شد، این کشور ضمن اتخاذ تدابیر لازم از سال 2014 شروع به تولید محتوا و تبلیغات گسترده و جامع در راستای تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی خود به عنوان میزبان این رویداد کرد. حدوداً یک سال بعد از انتخاب دبی به عنوان میزبان اکسپو، تبلیغات این رویداد بر روی هواپیماها و حتی سطح شهر قابل مشاهده بود.
مددی همچنین با اشاره به لزوم برنامه‌ریزی متقن و ریل‌گذاری بلندمدت جهت ظهور بهتر و مطلوب‌تر ایران در اکسپوهای آینده گفت: برای بهره‌برداری و استفاده حداکثری از ظرفیت اکسپو 2025 اوزاکا و حتی اکسپو 2030 روسیه، از هم‌اکنون چندین نشست و مذاکره با مسئولین و دبیر کشورهای مذکور انجام شده است.
وی در پایان چگونگی حضور ایران در اکسپو 2020 را ناامیدکننده تلقی کرد و خاطرنشان کرد: هرچند پاوین ایران جزو 10 پاویون برتر در اکسپو نبوده اما در ردیف 100 پاویون آخر هم نیست؛ لکن باید توجه کرد که عملکرد ایران به هیچ عنوان تداعی‌کننده شعارها و اهداف انقلاب اسلامی ایران نبوده و نیست.