دبیران ۵ شهر جهانی صنایع‌دستی منصوب شدند/ شهرهای جهانی صنایع دستی کدامند؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ سید عزت‌الله ضرغامی در نامه‌های جداگانه، دبیران پنج شهر جهانی صنایع‌دستی را منصوب کرد.

وزیر میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی در این نامه‌ها با اشاره به این که ثبت روستاها و شهرهای جهانی صنایع‌ دستی دستاورد بزرگی است که بر اعتبار روستاها و شهرهای ثبت شده افزوده است، به استناد مصوبه شورای عالی سازمان میراث‌ فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری مورخ 23 خرداد 1396، دبیران پنج شهر جهانی صنایع‌ دستی را برای مدت دو سال منصوب کرد.

وزیر میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی در این نامه‌ها، مجید بهارستانی یزدی شهردار میبد را به‌عنوان «دبیر شهر جهانی میبد»، محمد کلامی معاون هماهنگی امور اقتصادی آذربایجان شرقی را به‌عنوان «دبیر شهر جهانی تبریز»، علی‌اکبر کریمی‌پور شهردار سیرجان را به‌عنوان «دبیر شهرجهانی سیرجان»، سید رضا موسوی شهردار لالجین را به‌عنوان «دبیر شهر جهانی لالجین» و سید احسان اصنافی شهردار شیراز را به‌عنوان «دبیر شهر جهانی شیراز» منصوب کرد.

گفتنی است ایران جزو کشورهای برتر دنیا از نظر داشتن جاذبه‌های گردشگری و صنایع دستی زیبا و متنوع است که 11 شهر و 3 روستای ایران به عنوان مجموعاً 14 شهر جهانی صنایع دستی ایرانی ثبت شده‌اند که صنایع دستی آن‌ها شهرتی جهانی دارند و گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند به عنوان سوغات آن‌ها را تهیه می‌کنند. همچنین این صنایع دستی جزو صادرات مهم کشور نیز محسوب می‌شوند و سالانه تعداد زیادی از آن‌ها به کشورهای مختلف صادر می‌شود.

ثبت شهرهای دارای صنایع دستی ایران در فهرست جهانی شهرهای صنایع دستی، باعث شهرت بیشتر این صنایع می‌شود و منافع اقتصادی و اجتماعی متعددی برای اهالی بومی دارد و یکی از فاکتورهای رشد گردشگری است. چندین سال است که فعالان و مسئولان مربوط به گردشگری و صنایع دستی کشور، تلاش‌های زیادی برای ثبت شهرهای ایران در این فهرست انجام داده‌اند که حاصل این تلاش‌ها ثبت شهرهای زیر است:

شهر لالجین که دارای پیشینه سفالسازی 700 تا 1000 ساله دارد، از توابع استان همدان است که در سال 1395 در فهرست جهانی شهرهای صنایع دستی ثبت گردید. خاک این منطقه از جنس رس بسیار مرغوب بوده که برای ساخت سفال با طرح‌هایی الهام گرفته از طبیعت و نقوش هندسی، از آن استفاده می‌گردد و برای ساخت لعاب از موادی همچون قلیا، سنگ سفید، شیشه، سرب پخته، لاجورد و… بهره گرفته می‌شود.

اصفهان، مهد صنایع دستی ایران و یکی از مشهورترین شهرهای جهانی صنایع دستی، به عنوان اولین شهر ایرانی ثبت شده در فهرست جهانی شهرهای صنایع دستی در سال 1395 است که بیش از 130 نوع صنایع دستی و رشته مختلف آن مانند میناکاری، فیروزه‌کوبی، زری‌بافی، مخمل‌بافی، سماورسازی، قلم‌کاری، سفالگری، منبت‌کاری و… ثبت گردیده است. در این شهر علاوه بر تولید انواع صنایع دستی، آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌های متعددی به آموزش ساخت این صنایع دستی و هنرهای مختلف می‌پردازند.

ملایر که در استان همدان قرار گرفته است از قدمت زیادی در زمینه تولید مبلمان سنتی و منبت‌کاری برخوردار است که در سال 1398 در فهرست جهانی شهرهای صنایع دستی ثبت گردید. بالای 50 درصد تولیدات مبل و منبت کشور در این شهر صورت می‌گیرد و کارگاه‌ها و هنرمندان زیادی در این زمینه فعالیت دارند که آثار آن‌ها به بیشتر به کشورهای آسیای میانه، حاشیه خلیج فارس، ترکیه و عراق صادر می‌شود.

شهر شیراز که با داشتن جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، ادبی، مذهبی و طبیعی جزو مقاصد برتر گردشگری ایران است با داشتن 80 نوع رشته مختلف صنایع دستی در سال 1398 به عنوان یکی دیگر از شهرهای ایران در فهرست جهانی شهرهای صنایع دستی ثبت گردید. معرق‌کاری، منبت‌کاری، صنایع‌دستی سفالی و سرامیکی همچون کاشی معرق و کاشی هفت رنگ، هنرهای فلزی از جمله نقره‌کاری و قلم‌زنی، دست‌بافته‌هایی مثل گلیم و گبه، شیشه‌گری سنتی، نمدمالی، گچبری، گیوه‌بافی و نگارگری از مهمترین صنایع دستی این شهر است.

پیشینه تاریخی شهر تبریز در فرش‌بافی به زمان صفویان برمی‌گردد که با توجه به انتخاب تبریز برای پایتخت صفویان و توجه شاهان این دوره به فرهنگ و هنر، کارگاه‌های قالی‌بافی زیادی در تبریز دایر گشت. فرش تبریز یکی از نفیس‌ترین قالی‌های ایران و دنیا است که در بافت آن از طرح‌هایی همچون طرح مستوفی، اسلیمی لچک ترنج، گلدانی، میناخانی، طرح درختی و… استفاده می‌شود. تبریز در سال 1394 به عنوان شهر جهانی فرش به ثبت رسید.

مشهد با داشتن 39 گونه متفاوت سنگ‌های قیمتی، در سال 1395 از سوی شورای جهانی صنایع‌دستی به‌عنوان شهر جهانی گوهر سنگ‌ها انتخاب شد. وجود معادن سنگ‌های قیمتی نظیر فیروزه، عقیق، آماتیست، اوپال، آراگونیت و … و همچنین وجود واحدهای سنگ تراشی، مراکز آموزش دیده در مورد سنگ‌های قیمتی و سنگ تراشی و وجود لابراتوارهای تخصصی برای ارزیابی و تشخیص ارزش سنگ‌های قیمتی، باعث شده تا مشهد مهد سنگ‌های قیمتی در ایران باشد.

بافت گلیم در سیرجان که با استفاده از پشم و مواد طبیعی و گیاهی بافته و رنگ می‌شود، پیشینه‌ای تاریخی دارد. این شهر که در استان کرمان قرار دارد در سال 1396 به عنوان شهر جهانی گلیم ثبت شد. گلیم شیریکی ‌پیچ از شاخص‌‌ترین دست‌‌بافته‌های زنان روستایی و عشایری شهرستان سیرجان به حساب می‌آید که یک دست‌بافته ذهنی است و نمادها و نقوش آن بدون نقشه و با الهام از زندگی اطراف است.

کلاش، گیوه محلی یا همان کفش مختص استان کردستان است که قدمتی بیش از 1000 سال دارد و به‌‌صورت دستی با مواد طبیعی و بدون استفاده از هرگونه مواد صنعتی و آلاینده تولید می‌شود. مریوان از شهرهای استان کردستان در غرب ایران است که در سال 1396 برای بافت کلاش، در فهرست شهرهای جهانی صنایع‌دستی به ثبت رسید.

هنر منبت‌کاری یکی از هنر‌های دست‌ساز ایرانی با قدمت حدود 1500 سال است که طبق مدارک تاریخی، شهر آباده خاستگاه آن بوده است. شهر آباده که در استان فارس قرار دارد در سال 1397 به عنوان شهر جهانی منبت در فهرست جهانی شهرهای صنایع دستی ثبت شد.

بافت زیلو در مبید سابقه‌ای تاریخی دارد و از آن به عنوان فرش و پوششی برای کف خانه‌ها و اماکن مذهبی استفاده می‌کردند. صنایع دیگر شهر میبد با قدمتی 7000 ساله مانند سفالگری و سرامیک نیز شهرتی جهانی دارند. این شهر در سال 1397 به عنوان شهر جهانی زیلو ثبت شد.

در بین صنایع دستی مختلف زنجان، ملیله‌بافی و چاقو‌سازی آن شهرت بسیار دارد. در هنر ملیه‌بافی نقره را به‌شکل مفتول‌های بسیار باریک در می‌آورند و طرح و نقش‌های ظریف و پیچیده‌ای با آن درست می‌کنند که برای ساخت انواع ظروف پذیرایی، سرویس چای‌خوری، شکلات‌خوری، گلدان، شمعدان، قاب عکس، جعبه جواهرات و… کاربرد دارد. در سال 1398 هنر ملیله‌بافی زنجان مورد توجه قرار گرفت و این شهر به عنوان شهر جهانی ملیله در شورای جهانی شهرهای صنایع دستی به ثبت رسید.

هنر پارچه‌بافی سنتی یا همان توبافی قدمتی دیرینه در خراشاد که یکی از روستاهای بیرجند و خراسان جنوبی است، دارد. منسوجات سنتی نخی، ابریشمی و کتان مانند شال سر، سفره نان، تن‌پوش، حوله دست و صورت، حوله آشپزخانه، چادر شب و دستمال جیبی در خراشاد با ابزارهای خاص سنتی تهیه می‌شوند. روستای خراشاد در سال 1397 توانست با نام روستای جهانی توبافی در فهرست شهرهای جهانی صنایع دستی ثبت شود.

قاسم‌آباد روستایی از توابع چابکسر در شهرستان رودسر استان گیلان است که بافندگی چادر شب و دیگر منسوجات در آن و سایر نقاط گیلان قدمتی دیرینه دارد. طرح چادرشب‌ها معمولا به صورت ذهنی و الهام‌گرفته از طبیعت اطراف است. در قدیم، زنان شمالی این چادرشب‌ها را هنگام شالیکاری به کمر خود می‌بستند؛ هرچند امروزه کاربردهای جدیدی از جمله رومیزی، پرده، روتختی و غیره پیدا کرده است. این روستا در سال 1398 در فهرست جهانی شهرهای صنایع دستی ثبت شد.

کلپورگان روستایی در 25 کیلومتری شهر سراوان استان سیستان و بلوچستان است که سفال آن بخاطر طرح های خاص و اصیل و همچنین تولید به روش سنتی و بدون چرخ سفال، شهرت یافته است. طرح‌ها و نقوش این سفال‌ها کاملا هندسی و شبیه به نقوش سفال‌های ماقبل تاریخ و آغاز دوره تاریخی است. کلپورگان در سال 1396 به عنوان اولین روستای جهانی صنایع دستی ایرانی ثبت شد.

ثبت جهانی شهرها و روستاهایی که دارای صنایع دستی خاص و منحصر‌به‌فردی بوده و از فرهنگ غنی برخوردار هستند، باعث می‌شوند که این شهرها و روستاها بیشتر و بهتر دیده شوند و پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های آنها به بهترین شکل معرفی گردند. وجود این شهرها و روستاها برای توسعه گردشگری منطقه خودشان و حتی کشورشان بسیار حائز اهمیت است و می‌توانند میزبان گردشگران داخلی و خارجی بسیاری در طول سال باشند. همچنین این مکان‌ها قابلیت برپایی جشنواره‌ها، دوره‌های آموزشی، همایش‌ها و برنامه‌های مختلف برای علاقه‌مندان به صنایع دستی، گردشگران، دانشجویان، تاجران و بازرگانان را دارند.

 این موارد همه باعث افزایش اشتغال و درآمد می‌شوند و در رشد و پویایی یک کشور تأثیرات بسیار زیادی می‌گذارند. از این رو ثبت شهرها و روستاهای صنایع دستی برای توسعه گردشگری و اقتصاد مهم و ارزشمند محسوب می‌شود.

انتهای پیام/