«معجزه آبخیزداری»| چرا در حفظ زمین های کشاورزی توفیق نداشتیم؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم؛ یکی از موضوعات بسیار مهم مورد اشاره رهبر معظم انقلاب در بیانات نخستین روز هفته منابع طبیعی و روز درختکاری، ضرورت توجه ویژه به بخش کشاورزی و عدم تغییر کاربری زمین های کشاورزی بود. مقام معظم رهبری در این باره فرمودند:

یک نکته‌ی دیگری که باز آن هم مربوط به سازمان حفاظت محیط زیست است، جلوگیری از تبدیل زمین های کشاورزی است که شنفته می شود در یک موارد زیادی زمین های کشاورزی را در اطراف شهرها، در نزدیکی شهرها، در بعضی از دشت ها تبدیل می کنند به بناهای دیگری؛ جلوی این [کار] باید گرفته بشود، این قطعاً به زیان منافع ملّی است. باید زمین های کشاورزی توسعه داده بشود که این البتّه فقط کار [سازمان حفاظت] محیط زیست نیست؛ وزارت کشاورزی و بعضی دستگاه‌های دیگر هم در این [قضیّه] تأثیر دارند.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

میزان اراضی مستعد کشاورزی در کشور چقدر است؟

مساله حفظ زمین های کشاورزی و عدم کاربری آن از آنجا اهمیت دارد که امنیت غذایی کشور، منوط به داشتن خاک حاصلخیز برای کشاورزی است. آمارها نشان می دهد میزان کمی از مساحت کشور قابلیت کشت و کشاورزی دارد و چنانچه این اراضی از بین برود، امنیت غذایی کشور به مخاطره خواهد افتاد؛ درباره میزان وسعت اراضی مستعد کشاورزی محمدرضا پیروان عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری می گوید: طبق بررسی های انجام شده، از عرصه 160 میلیون هکتار اراضی سطح کشور، 90 میلیون هکتار مرتع، 12.4 میلیون هکتار جنگل، 18.5 میلیون هکتار اراضی قابل کشت، 32.5 میلیون هکتار بیابان و 11.6 میلیون هکتار ماسه های روان و کفه های نمکی است . از مراتع موجود 56.31 هکتار مراتع بد، 7.2 میلیون هکتار مرتع خوب و 21.45 میلیون هکتار اراضی مرتعی متوسط داریم. با یک حساب سرانگشتی با جمع اراضی مراتع خوب، جنگل و اراضی قابل کشت می توان گفت که حدود 32 میلیون هکتار اراضی با خاک خوب  در کشور وجود دارد که حدود 20 درصد سطح کشور را در بر می گیرد.

به گفته پیروان، ملاک خاک خوب را اگر معیار کشاورزی بگیریم و خاکی منظورمان باشد که توان تولید محصولات کشاورزی را داشته باشد می توان گفت که در سطح کشور 18.5 میلیون هکتار خاک کشاورزی داریم که بر روی آن کشت می شود و البته برخی بررسی ها نشان داده که این میزان تا 24 میلیون هکتار نیز در سطح کشور وجود دارد. از میزان 18.5 میلیون هکتار خاک قابل کشت در ایران حدود 6.85 میلیون هکتار دارای محدودیت کشت و فقط 1.2 میلیون هکتار بدون محدودیت هستند.

در حفظ زمین های کشاورزی توفیق نداشتیم

هشدار رهبر معظم انقلاب برای جلوگیری از تغییرکاربری زمین های کشاورزی در حالی است در بسیاری از اسناد و قوانین بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران مثل قانون اساسی، قانون برنامه توسعه ششم، سیاست های کلی بخش کشاورزی و غیره به موضوع امنیت غذایی و خودکفایی تاکید شده است و این مساله نیز در گرو حفاظت از منابع آب و خاک است؛ در این باره حجت الاسلام و المسلمین ربانی نماینده ولی فقیه در جهاد کشاورزی با انتقاد از تغییر کاربری های زمین های کشاورزی تصریح می کند: موضوع جلوگیری از تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و تبدیل آن‌ها به ساختمان، کارخانه و صنایع همواره مورد تأکید رهبر انقلاب بوده و در برنامه‌های پنج‌ساله هم به آن اشاره شده است. اگر نگاهی به عملکردمان داشته باشیم باید بگوییم متأسفانه توفیق نداشتیم که این مسئله را در همان حد سال‌های قبل از ابلاغ سیاست‌های کلی هم نگه داریم.

 نماینده ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه رهبر انقلاب ابتدا سیاست‌های کلی نظام در بخش کشاورزی را در سال 1391 و بعد سیاست‌های محیط زیست را در سال 1394 ابلاغ کردند، می گوید: ما برای اینکه ارزیابی از خودمان داشته باشیم، باید به سال 1391 برگردیم و ببینیم آیا به این سیاست‌ها عمل کرده‌ایم یا نه؟ آیا این سیاست‌ها اجرایی شده؟ اگر اجراشده، چند درصد آن اجراشده؟ متأسفانه یکی از مسائلی که ما در سیاست‌های توسعه‌ و صنایع کمتر رعایت کردیم، بخش کشاورزی است. اگر آمارها درست باشد، رقم قابل‌توجهی از زمین‌های کشاورزی از حیّز کشاورزی خارج شده است.

در ده سال گذشته جامعه کشاورزی کوچک تر شده است

حجت الاسلام و المسلمین ربانی با تاکید بر ضرورت اجرای کامل سیاست های کلان بخش کشاورزی به منظور حفظ زمین های کشاورزی و جلوگیری از تغییر کاربری آن تصریح می کند: حرف من این است که چرا دستگاه‌های ما این سیاست‌ها را به‌درستی اجرا نکردند؟ چرا دستگاه‌های مسئول برای توسعه‌ صنایع رعایت زمین‌های کشاورزی را نکردند؟ اگر هم ضرورت داشت، به مقدار حداقل بسنده می‌کردند. در سیاست‌های توسعه‌مان این‌ مسائل دیده نمی‌شود. به تعبیری پیوستی ندارد؛ یعنی اگر این کارخانه می‌خواهد درست بشود، کجا باید درست بشود که به حوزه‌ کشاورزی‌مان آسیب نرسد. در سیاست‌های ابلاغی تأکیدشده که بخش کشاورزی باید به‌گونه‌ای رونق پیدا کند و در آن سرمایه‌گذاری شود که کشاورز رغبت داشته باشد کشاورزی کند؛ اما شما ملاحظه کنید در طول این ده سال جامعه کشاورزی‌ ما کوچک‌ترشده و رغبت و شوقی برای حضور در کشاورزی نیست. خب، سیاست‌های ابلاغی باید دنبال بشود و حاکمیت باید آن را جدی بگیرد. این سیاست‌ها به‌عنوان سند بالادستی ابلاغ‌شده و باید دنبال بشود.

با توجه به اهمیت موضوع، در قسمت های بعدی این پرونده به ابعاد و زوایای مختلف ضرورت حفظ زمین های کشاورزی و جلوگیری از تغییر کاربری آن خواهیم پرداخت.

انتهای پیام/