حواشی اخراج یکی از سران حزب حاکم ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، خبر اخراج یکی از سیاستمداران عالی رتبه حزب حاکم ترکیه توجه رسانه ها و محافل سیاسی این کشور را به سوی خود جلب کرد.

تا همین چند روز پیش، ادهم سانجاق، یکی از مهمترین سران حزب عدالت و توسعه ترکیه بود. این تاجر و کارآفرین ثروتمند ترکیه ای، عضو شورای سیاستگذاری حزب و یکی از فعالان سیاسی و اقتصادی معتمد اردوغان بود و همواره در تصمیمات سیاسی حساس حزب حاکم، از قدرت و نفوذ بالایی برخوردار بوده است.

اما خبر کوتاهی دال بر انتقال پرونده او به شورای دیسیپلین حزب برای اخراج کامل، مانند یک بمب خبری منفجر شد. جالب اینجاست که خود او از این ماجرا خبر نداشته و وقتی که خبرنگار روزنامه سوزجو در مورد چند و چون این واقعه با او تماس گرفته، در پاسخ گفته است: «باور کنید نمی دانم چه اتفاقی افتاده است. خود من هم خبر را  از رسانه ها و شبکه های اجتماعی فضای مجازی شنیدم.»

او تنها یک ساعت پس از این اظهار بی خبری، در مصاحبه با رسانه دیگری گفت: «اخراج از یک حزب سیاسی به معنی این نیست که دنیا برای من تمام شده است. من به کار و فعالیت های خودم ادامه خواهم داد.»

ظاهراً حواشی به وجود آمده در مورد اشاره به نقش آمریکا در قدرت گرفتن حزب عدالت و توسعه، منجر به اخراج سانجاق شده و او پیشدستی کرده و پیش از صدور حکم اخراج، شخصاً استعفایش را برای اردوغان فرستاده است.

ظهور ستاره از شهر زادگاه امینه اردوغان

سانجاق به معنی عَلَم و بیرق است و خاندان سانجاق در سیرت، نام و نشان فراوانی دارند. ادهم سانجاق متولد سال1958 میلادی در شهر سیرت است. سیرت مرکز یک استان کردنشین در جنوب شرقی ترکیه است. اما از قدیم، همواره یک اقلیت عرب هم در این شهر زیسته اند که امینه اردوغان همسر رئیس جمهور ترکیه دختر یکی از این خانواده هاست.

ادهم سانجاق سیاستمدار و سرمایه دار مورد بحث این گزارش و پروفسور یاسین اوکتای از مشاورین اردوغان و از چهره های مرتبط با جریانات عربی اخوانی از دیگر  افراد عرب اهل سیرت هستند که همواره در حزب عدالت و توسعه، نقش مهمی داشته اند.

ادهم سانجاق در سالیان نخست تاسیس حزب عدلت و توسعه، به عنوان کنسول افتخاری، برای توسعه روابط اقتصادی استانبول و ریودوژانیرو نقش مهمی ایفا کرد. وی سپس از ریاست اتحادیه انبارهای دارویی ترکیه گرفته تا ریاست تعاونی های گوشت، غذا، مسکن و چندین حوزه اقتصادی دیگر، فعالیت های متعددی انجام داده و آخرین پست او، عضویت در بالاترین نهاد سیاسی حزب عدالت و توسعه بود.

او عضو شورای عالی سیاستگزاری حزب بود و همواره از مشاورین معتمد اردوغان به شمار می رفت. اما ظاهراً از چند ماه پیش، برخی امتیازات انحصاری و رانت های اقتصادی او محدود شده اند و او نیز در چند مصاحبه متفرقه با گلایه از نحوه تقسیم امتیازات اقتصادی به دست آمده در توسعه روابط ترکیه – قطر گفته است:«این ما هستیم که برای توسعه اقتصادی و تحقق اهداف حزب، بیشترین جفا و مشکلات را تحمل کرده ایم. اما وقتی که کیک را برش می دهند، دیگران همه را بر می دارند.»

سانجاق چه گفت، اردوغان چه شنید؟

برخی از تحلیلگران آشنا به دهلیزهای خبری حزب عدالت و توسعه در آنکارا و استانبول، معتقدند که ادهم سانجاق به خاطر برخی مسائل اقتصادی از اردوغان گله مند شده و به خوبی مطمئن شده که رئیس جمهور، حاضر نیست بیش از این، امتیاز اقتصادی قابل توجهی به او و برادرش مراد سانجاق بدهد. در نتیجه ادهم، مسیر فکری و سیاسی خود را تغییر داده و در چند ماه گذشته، خود را به دوغو پرینچک نزدیک کرده است.

دوغو پرینچک رهبر حزب کمونیستی وطن پارتیسی ترکیه، سیاستمداری است که در ترکیه او را با لحنی کنایی به نام «محب چین» می شناسند. پرینچک، معتقد است که ترکیه باید به طور کامل از ناتو و آمریکا فاصله گرفته و با چین و روسیه، میثاق دوستی دائمی امضا کند. 

زمانی که ادهم سانجاق، همراه با هیاتی از اعضای دفتر سیاسی حزب کمونیستی وطن پارتیسی به مسکو رفت، مصاحبه ای برای او ترتیب داده شد که مردم ترکیه را در یک شوک بزرگ فرو برد.

سانجاق در مصاحبه با یک شبکه تلویزیونی روسی و در روز نخست حمله روسیه به اوکراین، سه نکته مهم بر زبان آورد:

1.من شرم می کنم از این که کشورم هنوز هم عضو ناتو است. معتقدم که هر چه زودتر باید از ناتو خارج شویم. عضویت در ناتو به ما لطمه زده و هیچ فایده ای نداشته است.

2.از این که کشور من، پهپادهای خود را به اوکراین صادر کرده، بسیار خجالت زده و متاسف هستم. قطعاً این اقدام غلط بود.

3.حمله روسیه به اوکراین، اقدامی صحیح در جهت مبارزه با نفوذ امپریالیسم است و باید از آن حمایت کنیم.

اما جالب اینجاست که هیچکدام از سخنان سانجاق که در تضاد کامل با سیاست های اردوغان و حزب حاکم ترکیه بود، مورد توجه نهاد ریاست جمهوری قرار نگرفت و کسی به او اعتراض نکرد.

سوال اینجاست: در این صورت، چه چیزی باعث شد که سانجاق از حزب عدالت و توسعه اخراج شود؟ پاسخ چنین است: تیم معاونین اردوغان در دفتر سیاستگزاری حزب حاکم، کاری به اظهارات او درباره پهپاد و اوکراین و ناتو ندارند. بلکه آنها از سخنرانی تازه تر ادهم سانجاق در دانشگاه مرمره استانبول خشمگین شدند که در آن، یاران اردوغان را به همراهی با آمریکا متهم کرده است.

ماجرا از این قرار است که ادهم سانجاق در یک جمع محدود از چهره های دانشگاهی مرمره استانبول گفته است: «واقعیت این است که حزب ما، با حمایت های آمریکا قدرت را در دست گرفت. اگر آمریکایی ها نمی خواستند، ما نمی توانستیم به قدرت برسیم. ولی ما در برابر آمریکا و غرب ایستادیم و سخنان رئیس جمهور در کنفرانس داووس در برابر شیمون پرز، نشان دهنده استقلال ما در برابر غرب بود. آنها می خواستند بین ما نفوذ داشته باشند و قدرت گرفتن جریان فتح الله گولن و کودتای نافرجام نیز اثبات کننده این وضعیت است. ولی ما به این وضعیت خاتمه دادیم و اجازه ندادیم قدرت بگیرند.»

انتشار این سخنان سانجاق، او را دچار دردسر کرد. اگرچه او در یک اظهارنظر رسانه ای، اصل موضوع را تکذیب کرده، اما سران حزب عدالت و توسعه اطمینان دارند که این سخنان توسط سانجاق مطرح شده است.

به همین دلیل، شورای مرکزی حزب به این نتیجه رسیده که اگر با سانجاق برخورد نشود، ممکن است این تفکر جا بیفتد که حزب عدالت و توسعه اساساً یک حزب دست پرورده آمریکا بوده و جایگاه اجتماعی و مردمی ندارد. لذا تقویت و القای چنین باوری می تواند در انتخابات 2023 میلادی، راه را برای پیروزی مخالفین اردوغان، هموار کند.

توجه به این نکته جالب است که حزب عدالت و توسعه با طرح موضوعاتی همچون ضرورت خروج ترکیه از ناتو، مشکل و مخالفت چندانی ندارد اما طرح موضوع وابستگی به آمریکا را یک خطر بزرگ قلمداد می کند و در برابر این موضوع، حساسیت نشان می دهد.

انتهای پیام/